Mahsus Qırım.Aqiqat içün
Belarus Cumhuriyeti yañı Qırım, yani Kreml rejiminiñ nevbetteki ilhaq obyekti olurmı?
Körüne ki, Rusiye ve Belorus prezidentleriniñ körüşüvinden soñ ve Vladimir Putinniñ Aleksandr Lukaşenkoğa bir yarım milliardlıq kreditnen yardım etecegi vadesinden soñ bu sual artıq, bir afta evel olğanı kibi, tek nazariy degildir. Çünki Lukaşenko bu kösterme cümertlik içün Putinge nenen töleycegini biz bilmeymiz. Malüm olğan şey budır: Belorus prezidentiniñ aqçası yoq, memleketiniñ iqtisadiyatı ağır alda ve prezident saylavlarınıñ sahteligine qarşı narazılıqlar vaziyetni tek müşkülleştire. Amma paranen tölep olamasa, belki suverenitetnen töley bilir?
Qırımnen qıyaslama tesadufiy degildir
Qırımnen qıyaslama tesadufiy degildir. Rusiye Federatsiyasına Qırım yarımadasını nasıl qoşqanlarını hatırlayıq. Rusiye qanunlarında devletke başqa memleketlerniñ bölgeleriniñ qoşulması belgilenmey. Ve o zaman Qırım acele tarzda mustaqil devlet olaraq ilân etildi, Rusiye ise onıñ ve Aqyarnıñ mustaqilligini qabul etti. Soñra ise bu "mustaqil" devlette sahte referendum keçirildi. Onıñ iştirakçilerinden Qırım suvereniteti aqqında soramadılar bile. Amma "mustaqil devlet"niñ Rusiye Federatsiyasına qosulması aqqında soradılar.
Ve soñra bu "qırımlılarnıñ qararı" Rusiye Anayasa mahkemesi, parlament ve prezident tarafından qabul etildi. Diger devletlerniñ Rusiyege qabul etilmesine imkân bergen Rusiye qanunlarına tam uyğundır. Bu arada qayd etecem ki, bu iç bir vaqıt olmağan şey degildir. 1944-ünci yılda Sovet Birligi tarafından tanılğan mustaqil bir devletniñ RSFSR terkibinde adiy bir muhtar bölgege çevirilgen Tuva Halq Cumhuriyeti ile bağlı aynı qarar, atta iç bir referendum olmadan bile, qabuk etildi.
Belarusnı qoşmaq içün, Rusiyege onı başqa devletten ayırmaq ihtiyac yoq
Belarusnen, ğaliba, Qırım ve atta Tuvaga köre daa qolaydır. Belarusnı qoşmaq içün, Rusiyege onı başqa devletten ayırmaq ihtiyac yoq. O - halqara uquqnıñ tanılğan subyekti. Onı Rusiyege qoşmaq içün, bellesem, sadece parlamentniñ qararı kerek, halq ise referendumda onı tasdıqlar. Belarusta saylavlarnıñ basıl keçkenini ise siz artıq bilesiz.
Vladimir Putin Lukasenkoğa aqça bergende, oña sanki avans bergen kibi oldı. Şimdi ise Belolus ükümdarı Rusiye zenaatdaşına, öz halqını becere bilecegini köstermek ve devlet başı saylavlarınıñ sahteligine qarşı narazılıqlarnı bastırmalı. Eminim, Lukaşenko beloruslarğa tasdıqlamalı ki, adamlarnıñ nasıl rey bergeni degil, akimiyetniñ reylerni nasıl sayğanı müimdir.
Şimdi ise Belolus ükümdarı Rusiye zenaatdaşına, öz halqını becere bilecegini köstermek ve devlet başı saylavlarınıñ sahteligine qarşı narazılıqlarnı bastırmalı
Ve o bunı becerse, o zaman Moskova, bellesem, qorqusız "integratsiya protsessi"ni başlap olacaq. Rusiye Federatsiyasına qoşuluv aqqında referendumda bu memleketniñ ne qadar ealisi iştirak etecegi ve öz devletiniñ yoq olmasınen razı olacaq beloruslarnıñ sayısı müim degildir. Sabasına Merkeziy Saylav Komitetiniñ reisi ilân etecek raqam müimdir. Sahtelikke qarşı narazılıqlar ise endi tek belorus degil, rusiye askerlerinen de bastırılacaq. Çünki rusiye askerleri Belorusta "evde" olacaqlar.
Bu mahsus operatsiyanıñ iştirakçisi olğan Lukaşenko ise yañı federatsiya subyektiniñ başı olaraq kene saylanıla bile. Ya da onıñ kibiler içün mahsus tertip etilgen Rusiye parlamentiniñ yuqarı palatasına şerefli pensiyağa çıqar. Amma, Belorus ükümdarınıñ taqdiri meni pek raatsızlamay, meni o bazar etmege tırışqan memleketniñ taqdiri qasevetlendire.
Çunki tamam şimdi belli olacaq - Belorus cemiyeti Lukaşenkonıñ avtoritarizmne ve rusiye ekspansiyasına qarşı çıqıp olacaqmı ya da zorbalıqnen razı olur ve Belarus daa bir Qırım olıp qalır.
Vitaliy Portnikov, kyivli jurnalist, Qırım.Aqiqat müellifi
