Mahsus Qırım.Aqiqat içün
Rusiyeniñ Ukrainağa yañı ücüm ihtimaliniñ muzakere etilmesi, birinciden, Donbas yönelişindeki provokatsiyalarnen bağlı – şimdi Donbastaki Rusiye-Ukraina sıñırı rayonında Rusiye ordusı toplandı. Faqat bir çoq közetici ilhaq etilgen Qırımnı da unutmay – em de yaqınlaşqan ekologik felâket lafları sebebinden. Qırımda bir şey toplamağa da kerekmey, Rusiye yarımadada toqtamayıp arbiy talimler keçire. Qomşu Ukraina regionlarına ücüm «gumanitar sebeplernen» añlatıla bile – suv kerek de!
Qırımdan ücüm Vladimir Putin bütün siyasiy karyerası devamında riayet etken «qanuniylik» mifini boza bile.
Kreml propagandasına inansaq, Rusiye Gürcistanğa ücüm etmedi, aksine – Gürcistan prezidenti Mihail Saakaşvili Cenübiy Osetiya meselesini küçnen al etmege qarar berdi ve barışıqsever ealiniñ ve Rusiye barıştırıcılarınıñ havfsızlığını telükege oğrattı. Kreml Qırım yarımadasını işğal ve ilhaq tedbirlerini teşkil etmegen eken, Qırım sakinleri Ukrainadan mustaqil olğanını ilân etip Rusiyege qoşulmağa istegen eken.
Qırımdan yapılğan açıq istilâ, eminim, «qanuniylik» mifini bozacaq. Vladimir Putin istilâcı olur, mence, artıq öz közünde bileVitaliy Portnikov
Hatırlatmaq kerek ki, Kreml memleketten qaçqan Ukraina prezidenti Viktor Yanukoviçten Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ ükümet başı olaraq Sergey Aksenovnı tayin etmek içün ruhset aldı – Putin «ana limanına qaytuv» esnasını «kerçek» ükümet yolbaşçısı idare etsin istedi.
Donbastaki provokatsiya olsa, resmiy şekilde sahte cumhuriyetlerniñ «milliy milis» korpusları cenkleşecek, dep tüşünem, Rusiye ordusı ise sıñırda «yardım etecek» ve cenk areketlerine qoşulmağa azır olğanını kösterecek. 2014 senesi aynısı oldı, Ukraina ücümi Rusiye tarafından toqtatıldı.
Qırım Donbas degil – özüni ilân etken cumhuriyet degil, Rusiye qanunlarına köre Rusiye Federatsiyasınıñ subyekti ola. Qırımnıñ öz ordusı yoq – ve andan ücüm etüv Rusiyeniñ Ukrainağa qarşı doğru istilâ olacaq. Qayd etmeli ki, 2014 senesi Qırım ilhaq etilgende bile, Moskva, Qırımdaki asker sayısı Rusiye-Ukraina añlaşmalarında qayd etilgen raqamdan büyük degil, dep bildirgen edi ve Qırım ve Aqyar Rusiyege resmiy şekilde qoşulğan soñ asker sayısını arttırıp başladı. Şimdi Rusiye ordusı Qırımdan ücüm etse – bunı nasıl aqlamaq mümkün?
Aynı şu sebepten Qırımdan yapılğan açıq istilâ, eminim, «qanuniylik» mifini bozacaq. Vladimir Putin istilâcı olur, mence, artıq öz közünde bile.
«Fikir» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
Vitaliy Portnikov, kyivli jurnalist, Qırım.Aqiqat müellifi