Vitaliy Portnikov: Yuqarı baqmañız, anda dronlar bar

«Fikir» rubrikası, mahsus Qırım.Aqiqat içün

Rusiye deputat korpusınıñ vekilleri Moskvada dronlarnıñ ücümine beklengen bir şekilde cevap berdi: malümatnı tarqatuv sebebinden cinaiy ceza bermege teklif etkenler.

General-leytenant, Rusiye Federatsiyası Devlet dumasınıñ mudafaa komitetiniñ azası Andrey Gurulöv uçucısızlarnı videoğa çıqaruv içün cinaiy mesüliyetke çeküv qanunlarınıñ qabul etilüvini ilân etti. Deputat uçucısıznı körip, poliske telefon etmege ve başqa bir şey yapmamağa tevsiye etti. «Şimdi, mence, qanunlarnı teklif etip qabul etermiz. Video içün cinaiy mesüliyet meselesi», — dep qayd etti Gurulöv.

Rusiye akimiyeti Ukrayınadaki cenk aqqında fikir bildirüvge esasen böyle qararlarnen cevap bere. Cinaiy ceza rusiyelilerni ve Rusiye işğal etken Ukrayına topraqlarınıñ sakinlerini sustırmaq içün qullanılğan esas usul oldı. Cenkke cenk deyseñiz, işğal etilgen Qırım ya da Donbasnıñ Ukrayınağa ait olğanını aytasıñız, Rusiye ordusınıñ cinaiyetleri aqqında tarif etesiñiz, ukraince kitap oquysıñız, yoqsa sarı-mavı renklerinde bir şey kiydiñizmi? Yeter, Rusiye silâlı quvetlerini itibardan tüşüresiñiz. Şimdi ise uçucısızlarnı körmemek içün yuqarı baqmamağa teklif eteler. Körgen ve körgenlerini paylaşqanlar ise endi ceza ala bile.

Qırımda qorquzuv ve sustıruv usulları işğalniñ ilk kününden berli qullanıla. Daa yaqında Ukrayınada yaşağan ve ne vatandaşlıq deñiştirmege, ne avtoritar ve saçma qomşu memlekette yaşamağa niyeti olmağan insanlarnı «Rusiye mından ketmeycegine» işandırmaqnıñ başqa yolu bar edimi? Eminim: tek ceza bere-bere. Tek kerçek haberlerni yasaqlap. Tek kerçeklerni aytmağa istegenlerge qarşı repressiyalar yapıp. Tek siyasiy ayat, vatandaş cemiyeti, serbest jurnalistikanı yoq etip.

Şimdi ise qalğanlarnı bütün Rusiyede yoq eteler. Em de tek vatandaş cemiyeti aqqında, jurnalistler ve siyasiy faaller aqqında laf ketmey. Laf telüke aqqında qomşularına aytmağa isteycek adiy insanlar aqqında kete.

Yañı qanunlarnıñ qurbanları olar ola bile – bu da kerçek stalinizmge qaytuv olacaq. Çünki stalin avtoritarizmi siyasiy duşmanlarnı cezalamadı – olarnıñ meselesi erte bölşevizm vaqtında qapatıldı. Birinciden adiy insanlarğa, tarafdarlarına qarşı yapıldı. Kerekmegen malümat tarqatmasın, iftira atmasın, telâşlanmasın, uydurmasınlar dep. Er kes yerine yolbaşçı tüşüne, kerçek malümatnı tek o bile ve doğru qararlar ala.

Söz sırası, bütün memleket 1941 senesi iyünniñ 22-ni böyle qarşıladı. Soñra ne oldı? «Kyiv bombalandı, bizge şöyle ilân etildi…». Kyivni şimdi de gitlerciler dayın bombalaylar, amma Rusiye neticede onıñ toprağına da kelgen ezici cenk başlattı, dep ilân etmege aşıqmaylar. Putin telâşlanmasa, panikağa ne kerek bar?

Vitaliy Portnikov – jurnalist ve siyasiy izaatçı, Azatlıq Radiosı ve Qırım.Aqiqatnıñ müellifi

«Fikir» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün

MALÜMAT: Ukrayınağa qarşı Rusiye silâlı ücümi fevralniñ 24-nden sabadan berli devam ete. Rusiye ordusı arbiy ve vatandaş infrastrukturasınıñ esas obyektlerine avadan darbe endire, uçaq alanları, arbiy bölük, cermay bazaları, yaqıt stantsiyaları, kilse, mektep ve hastahanelerni viran ete.

Aprelniñ başında Moskva Ukrayına şimalinde faal olğanını toqtattı, dep bildirdi. Tezden Ukrayına akimiyeti Kıyiv, Çerniğiv ve Sumı vilâyetinde Rusiye arbiyleri qalmadı, dep ayttı.

Rusiye ordusı çekilgen soñ azat etilgen köy ve şeerlerde kütleviy öldürüv adiseleri aqqında belli oldı. Bazı ğarbiy liderler Rusiyeni cenk cinayetlerinde qabaatladı. Rusiye akimiyeti arbiyleriniñ öldürüvlerge alâqası bar olğanını inkâr etip, olarnı «uyduruv» dep adlandıra.

Rusiye Ukrayınağa qarşı basqıncılıq cenk alıp barğanını inkâr ete ve bunı maqsadı «askeriysizleştirüv ve denatsifikatsiya» olğan «mahsus operatsiya» dep adlandıra.

Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnıküzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün:https://d1ug5n8f9xpr1h.cloudfront.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.