ABD Qara quvetleriniñ Avropadki eski komandanı Ben Hodges evel Ukrayina Silâlı Quvetleriniñ Qırımnı 2023-nci yılnıñ yazında azat etecegini tahmin etken edi. Azatlıq Radiosına intervyü berir eken, o, ABD ve Almaniyanıñ alâ daa Ukrayinanı Qırım yarımadsını azat etmek içün kerek olğan uzaq menzilli silâlarnen temin etmeycegini tahmin etmegeni içün esaplamalarda yañılğanını itiraf etti. Buña baqmadan istifadaki general-leytenant Ukrayina işğal etilgen bütün topraqlarnı ep bir azat etecegine inana. Onıñ fikrince, bu zaman meselesidir.
– Ukrayinanıñ qarşı ücüminiñ istiqballeri ile bağlı bayağı optimist ediñiz, amma bu optimizmniñ ABD müdiyeritiniñ Ukrayinağa kerçekte olğanından daa çoq yardım kösterecegine dair beklevlerge esaslanğanını da itiraf ettiñiz. Ukrayinanıñ cenkte istiqballeri ile bağlı qıymetlendirmeñiz bundan sebep deñiştimi?
– Esaplamalarımda ne qadar yañılğanımnı pek yımşaq bir şekilde kösterdiñiz. ABD prezidenti ve Almaniya kantsleri Ukrayinağa Qırımnıñ azat etmek içün kerek olğanını bermekten red etkenleri meni şaşırta. ABD müdiriyeti Ukrayinanıñ yeñmesine yardım etmemiz kerek olğanını añlaycağında emin edim. Ğalebeniñ anahtarı Qırımnıñ azat etilmesidir. Bunıñ içün yüksek hassasiyetli uzaq menzilli silâlar kerek.
Em Birleşken Devletler, em Almaniya şimdilik böyle silânıñ berilmesinden red ettiler. Buña kelgende yañıldım. Bu sebepten ukrayinalılar menim tahmin etkenimden daa büyük qıyınlıqlarnen qarşılaşa.
Ukrayinler ep bir Rusiye Qara deñiz flotunı Aqyardan şarqqa doğru sıqıştırmağa başladı
Amma aynı zamanda ukrayinlerniñ ep bir Rusiye Qara deñiz flotunı Aqyardan şarqqa doğru sıqıştırmağa başlağanını unutmamalımız. Neticede, Qırımdaki radarlarnı ve Ava mudafaa sistemalırını yoq etken ve tehnik destek obyektlerine ve Qara deñiz flotunıñ Aqyardaki ştabına darbe endirmege imkân bergen sözde "çoq ölçüli ameliyatlar" omürge keçirile.
Rusiye Qara deñiz flotunıñ bir qaç gemisi Aqyarnı terk etti. Ve bu ukrayinlerniñ uzaq mesafeden darbe endirme qabiliyetine malik olğanları taqdirde neler becere bileceklerni köstere. Bu da rusiyelilerni nege mecbur ete bileceklerini köstere.
Elbette men optimist olaraq qalam, amma vaqıtqa kelgende yañıldım.
– Qırımnıñ azat etilmesi içün Ukrayinağa yeterli arbiy destekniñ köstermemesi siyasiy bir qarar olğanını sayasızmı? Bunıñ sebebi, Rusiye liderleriniñ bazı qapalı alâqa kanalları vastasınen bunıñ kendileri içün bir "qırımızı çizgi" olğanını ve misal olaraq özek silâ qullanacaqlarını bildirmesi ola bilirmi?
– Böyle bir destekniñ berilmemesi siyasiy bip qarar olğanına inanam. Farqlı bahaneler eşitem, amma iç biri inandırıcı degil. Maña köre, eki sebep bar ve siz olardan birine toqundıñız.
Rusiye nasıldır qapalı kanallar vastasınen alâqa qurmay, amma ABD müdiriyeti Rusiyeniñ Qırımnı ğayıp etecek kibi körünmesi vaziyetinde özek silânı qullana bileceginden qorqa.
Bunı esassız bir endişe olğanını sayam. Neçündir çatışuvnıñ kerginleşmesiniñ telükesi aqqında çoq aytamız. Suvuq cenk, atta Karib buhranı vaqtında bile çatışuvnıñ kerginleşmesiniñ telükesi aqqında aytmadıq. Ve bizim areketlerimiz de pek qararlı edi. Şunıñ içün bu sefer bu qadar endişe neden olğanını añlamayım.
Rusiyeniñ dağılsa bunen ne yapacaqlarını bilmeyler. Men böyle bir stsenariyniñ tarafdarı degilim, amma biz bundan qorqmamalımız
Amma problemlerniñ bir qısmı da Rusiyeniñ yutquzacağını tasavur etemegen yahşı, aqıllı ve işkir adamlarnıñ bar olmasıdır.
On yıllarnen Rusiyege büyük devlet kibi diqqat ayırdılar ve bunıñ içün de Rusiyeniñ yutquzacağı fikirni qabul ete bilemeyler. Ya da bu kerçekleşse pek büyük bir felâket olacağına inanalar. Rusiyeniñ dağılsa bunen ne yapacaqlarını bilmeyler.
Men böyle bir stsenariyniñ tarafdarı degilim, amma biz bundan qorqmamalımız - bunıñ yüz bese ne yapacağımıznı planlaştırmalımız. Elbette, özek silânı nezaret etme meselesi çıqacaq, qaçaqlar çoq olacaq. Yüz bere bileceklerniñ farqlı aspektleri bar. Ve böyle bir ihtimalğan plan qurmalımız dep sayam.
– Yani, Ukrayina ğalebe qazanacaq ve bütün topraqlarını azat etecigine inanasız?
– Elbette. Rusiyeniñ tek ümüdi, kelecek sene keçirilcek saylavlardan soñ Rusige daa dost, Ukrayinağa daa az destek bergen yañı bir Amerika müdiriyetiniñ meydanğa kelecegidir. Ve Kongressteki ayrı Cumhuriyetçilerden bazı misallerni köremiz.
Reygannıñ fırqası olğan cumhuriyetçiler fırqasınıñ Ukrayinağa tam destek bermekten nasıl red ete bilecegine inanmaq qıyın. Amma saylavlarğa daa çoq vaqıt bar. Bir yıldan çoq. Men, prezident Biden Amerika halqına bunıñ bizim içün ne içün müim olğanını, Ukrayinanıñ muvafaqiyetinde ne içün fayda elde etkenimizni daa yahşı añlatıp olsa, neticede devtek aqqında doğru qararlar alacağımıznı tüşünem.
MALÜMAT: Ukrayinağa qarşı Rusiye silâlı ücümi 2022 senesi fevralniñ 24-nden sabadan berli devam ete. Rusiye ordusı arbiy ve vatandaş infrastrukturasınıñ esas obyektlerine avadan darbe endire, uçaq alanları, arbiy bölük, cermay bazaları, yaqıt stantsiyaları, kilse, mektep ve hastahanelerni viran ete.
Rusiye ordusı çekilgen soñ azat etilgen köy ve şeerlerde kütleviy öldürüv adiseleri aqqında belli oldı. Bazı ğarbiy liderler Rusiyeni cenk cinayetlerinde qabaatladı. Rusiye akimiyeti arbiyleriniñ öldürüvlerge alâqası bar olğanını inkâr etip, olarnı «uyduruv» dep adlandıra.
Rusiye Ukrayinağa qarşı basqıncılıq cenk alıp barğanını inkâr ete ve bunı maqsadı «askeriysizleştirüv ve denatsifikatsiya» olğan «mahsus operatsiya» dep adlandıra.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
