Ukrainanıñ baş nazir muavini ve vaqtınca işğal etilgen topraqlarnıñ reintegratsiya meseleleri naziri Oleksiy Reznikov yarımada işğalden azat etilgen soñ Ukraina akimiyetiniñ Rusiyeden Qırımğa qanunsız kelip yerleşken insanlarğa qarşı atacaq uquqiy adımı aqqında tarif etti.
Onıñ «Ukraina 24» telekanalınıñ yayınında aytqanına köre, bu medeniy uquqiy adım olacaq – «qanunsız kelgenlerniñ memuriy quvulması», dep haber ete Azatlıq Radiosı.
«Kremlniñ resmiy siyaseti – resmiy Ukraina sıñırlarına emiyet bermeyip, anda Rusiyeden insanlarnı ketirip yerleştirmek, assimilâtsiya yapıla, yerli halq quvula. Bizim malümatımızğa köre, yarım million insan ketirildi, ve halqara uquqqa, şartnamege zıt kele – bu arbiy cinayet sayıla. Şunıñ içün mında mesüliyet meselesi olacaq. Bugün, bizim malümatımızğa köre, 500 biñ insan, Qırımnıñ işğalci akimiyetiniñ bazı resmiy beyanatlarına köre ise – 700 biñden 1 millionğa qadar. Farqlı fikirler bar, sürgünlik aqqında bile aytalar. Men quvuv adlı uquqiy tedbirlerniñ tarafdarı ola. Bu vatandaşlar Qırımğa «Çonğar», «Kalançak» ya da «Çaplınkadan» kirmegen olsa, demek ki, Ukraina toprağında qanunsız bulunalar. Ve neticesi bütün medeniy dünyada kibi olacaq – quvuv», – dep qayd etti o.
Hatırlatamız, 2020 senesi dekabr ayında Oleksiy Reznikov Qırımğa yarımadanıñ etnik erkânını deñiştirmek içün ketirilgen rusiyelilerni Kyiv akimiyeti ne yapacaq degen sualge «kimseniñ gumanitar aqları kesen-kes bozulmaycaq», dep cevap bergen edi.
Qırımtatar halqınıñ milliy lideri Mustafa Cemilev Reznikovnıñ Qırım işğali bitken soñ yarımadağa köçken rusiyelilerni sürgün etmege mümkün olmaycaq degen laflarını olmaycaq şey dep adlandırğan edi.
2020 senesi sentâbr ayında BM toplaşuvlarından birinde Ukrainanıñ BM vekili Serğiy Kıslıtsâ Qırımdaki demografik deñişmelerni «büyük problem» dep adlandırdı. O, Rusiye Ukraina tarafdarlarını yarımadadan quvmağa tırışqanından emin.
Rusiye kontrolindeki Qırım ve Aqyar statistika idaresiniñ reberi Olga Baldina 2014 senesinden soñ işğal etilgen Qırımnıñ sakinler sayısı tahminen 20 biñ qadar arttı, dep bildirgen edi.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
