Qırımnıñ Rusiye tarafından ilhaqı devamında 45 biñ adam yarımadanı terk etip ketti. Bunı noyabrniñ 18-nde Ukrainanıñ BMT-daki Daimiy temsilcisi Sergiy Kıslıtsâ, BMT Baş Assambleyasınıñ Üçünci komitetinde Qırım ve Aqyar şeerinde insan aqları vaziyeti aqqında qarar leyhasını taqdim etkende bildirdi.
Ukrain diplomatı çıqışı vaqtında “Rusiyeniñ qırımtatar musulmanlarını qorqıtmağa devam etkenine ve işğal etilgen yarımadadaki Ukraina Ortodok Kilsesini aman-aman yoq etkenine” diqat çekti.
“Butün bular bir zamanlar musafirçen ukrain yarımadasınıñ qarnlıq manzarasınıñ yalıñız bir qısmıdır. Artıq 45 biñge yaqın adam Qırımnı terk etti, işğalci devlet ise Jeneva şartnamelerine ve protokollarına baqmadan öz ealisini Qırımğa avuştırmağa devam ete”, – qayd etti Kıslıtsâ.
Şimdilik Rusiye tarafı ukrain diplomatınıñ maruzasındaki malümatına cevap bermedi.
Keçenlerde, BMT BA Üçünci komiteti Qırımda insan aqları bozuvlarını tenqit etken quvetleştirilgen qaranı maqul kördi.
Ukraina Tış işler naziri Dmıtro Kuleba OSCE ve insan aqlarından BMT missiyasını Rusiye tarafından işğal etilgen Qırımdaki közetüvni quvetleştirmege çağırdı.
İyül ayında BMT insan aqları Yuqarı komissarı Mişel Baçelet Qırımda insan aqları vaziyeti aqqında maruzanı taqdim etip, yarımadada iskenceler ve söz serbestligi sıñırlavı devam etkenini bildirdi.
Rusiye Tış işler naziri Sergey Lavrov, işğal etilgen Qırımda insan aqları bozulğanına dair laflar uydurıla, dep bildirgen edi.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
