Martnıñ 24-nde Qırımda Qurman rayonında Rusiye quvetçileri Qırımtatar Milliy Qurultayı Merkeziy saylav komissiyasınıñ reisi Zair Smedlânıñ evinde tintüv keçirdiler. Tintüvden soñ onı yaqaladılar ve Rusiye polisiniñ yerli bölügine alıp kettiler. Rusiyeniñ nezaretinde olğan Qurman rayon mahkemesi Qurultay MSK reisini Rusiyeniñ Ukrayinağa qarşı cenki vaqtında "Rusiye ordusını itibardan tüşürgeni" ile qabaatlap 40 biñ ruble para cezasını berdi.
Qurultay Merkeziy saylav komissiyasınıñ resi Zair Smedlânıñ evinde tintüv saba başlandı. Saat 7:40-ta Zairniñ qızı advokat Emine Avamilevağa telefon etip, evimizge musafirler keldi" aytqan. Rusiye quvetçileriniñ "ziyaretine" Facebook içtimaiy ağındaki eki yazı olğan. Mahkeme oturışı şu künü olıp keçti. Smedlâğa "Rusiye ordusını itibardan tüşürüv içün" 40 biñ ruble para cezası berildi ve "natsist timsalleriniñ propagandası içün" eki kün tevqif etildi.
Zair Smedlânıñ evindeki tintüvni Ekstremizm ile küreş merkeziniñ temsilcileri ve FSB hadimleri keçirdiler. Qurman qasabasındaki evniñ etrafı boyunca em polis, em OMON hadimleri edi. Operativ tedbirler vaqtında raqamlı malümat taşıyıcıları tutıp alındı, özü Zair Smedlâ ise yaqalandı. Oña qarşı eki memuriy protokol tizildi. Memuriy uquq bozma aqqında raportlarnı "E" merkeziniñ hadimi Yuriy Tsımbal tizdi. Birinci protokolğa binaen, Smedlâ Facebookta 2022 senesi martnıñ 9-ı tarihlı yazısında "Rusiye ordusını itibardan tüşürgeni" ile qabaatlandı.
Qurman rayon mahkemesiniñ mahkemecisi Kristina Pikula bu yazıda Rusiye Federatsiyası ordusınıñ itibardan tüşürüvini körip, Smedlânı qabaatlı tanıdı ve oña 40 biñ ruble para cezasını berdi.
Dava materiallarına köre, bu dava boyunca tilşınaslıq ekspertizası keçirilmedi. Qabaatlav Yuriy Tsımbalnıñ raportı ve subyektiv qıymetlendirmesi esasında tizilgen. Qayd etile ki, Smedlâ Facebook saifesinde "mahsus arbiy operatsiyası çerçivesinde Rusiye Federatsiyası Silâlı Quvetleriniñ mudafaasını ve vatandaşlarını, halqara sulhni ve telükesizlikni qorumaq içün RF Silâlı Quvetleriniñ qullanuvını itibardan tüşürmesine yönetilgen metin ile yazını" yerleştirdi.
Dava baqılğan zaman Nazim Memetov Rusiye ordusınıñ itibardan tüşürilüvi aqqında hulâsa nege esaslanıp çıqarılğanını sorağanda, operativci böyle cevap berdi: "Menim subyektiv fikrime". Özü Smedlâ Rusiye Anayasasınıñ 51-nci maddesine atfı etip, şaatlıq etmekten red etti.
"E" merkezi hadiminiñ "natsist timsallerini" tapqan ekinci yazı 2014 senesi martnıñ 1 tarihlı. O, yarımadanıñ Rusiye tarafından işğal etilmesinden evel yayınlanğan edi. Anda müellifniñ metni yoq. O, Qırımnıñ Azerbaycan cemiyetiniñ sabıq reberi Ragim Gumbatovnıñ yazğan ikâyesinen paylaşqan edi. Gumbatov, tanışı "Ner-Tomid" Qırım sinagogasına kelip, antisemit ibareleri yazılğan qapını körgeni aqqında aytıp bergen edi. Dava materiallarında yalıñız yazılar ile qapınıñ resmi edi, metin yoq edi.
Bu memuriy protokolda mütehassısnıñ hulâsası bar edi. Onı tarihçı, Kurçatov adına 1-nci Aqmescit gimnaziyasınıñ müzey reberi Dmitriy Borisov azırladı. Dava materiallarına ilâve etilgen onıñ ukrayin diplomında "zenaat" sutunında tarihçı, tarih ocası yazılğan. Öz ekspert hulâsasında o, yazıdaki timsaller kerçekten svastika olğanını tasdıqlay ve soñunda qullanılğa edebiyat cedvelini teklif ete. Cedvelde 30 madde, menbalar arasında böyle kitaplar bar: Pavel Danilin "Glamurnıy faşizm", Yefim Brodskiy "Vo imâ pobedı nad faşizmom: antifaşistskaya börba sovetskih lüdey v gitlerovsköy Germanii" ve digerleri.
"Adetince, soñki vaqıt bu kibi taqiplerge vatandaş faalleri oğratıla. Sıq-sıq olarnıñ içtimaiy ağlardaki saifelerinde hadimlerniñ fikrince yasaq etilgen timasallerden ibaret olğan yazılar tapıla", - dedi Emine Avamileva.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: rukrymr.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
