Bu sualni men, Qırımdan qıtağa daa 2015 senesi ketken dostuma berdim. Onıñ Kyiv aşhanesinde oturıp, çay içe edik. Ne içün sorağanımnı özüm de bilmeyim: işğalnen razı olmağan er kesniñ qanağan yarasını tırnamağa kerekmey edi. Amma çıqqan lafnı qaytarmazsıñ, aytqan soñ, cevapnı beklep qaldım.
Dostum sigaretasını daa bir kere çekip, tepsige söndürdi ve:
– Yoq, körmeyim desem olur..., – dedi.
Amma bu "desem olur"da daa çoq ğam ya da boldurıq olğanını öyle de añlamadım,
Ancaq bu dostumnıñ sözlerinde olmağan şey - bu nostalgiya edi. Yaşlığımızda "aq" muacirlerniñ, "birinci dalğa" muacirlerniñ hatıra defterlerinde oquğanımız bir şey. Nostalgiya - bu tamamınen coyulğan şeyler asretligidir: vatan, yaşlıq, ketken dostlar. "Nostalgiya" sorğusı içün Google de birinci cevap olaraq "SSSR asreti"ni köstere. Yani nostalgiya yalıñız qaytıp olamacaq şeylerge ola. Amma ümüt olsa - bu duyğuğa endi başqa bir şey demek kerektir.
Dostumnen aman-aman sabağace laf etip çıqtıq.
- Yarımadanı Rusiye işğalinen razı olmayıp terk etken qırımlılarnıñ ümüdi bar, - dey edi maña dostum. - Azat olğan Qırımğa qaytmaq ümüdi. Çoqusı der ki - bu sadece yüksek-yüksek laflar, er şeyge ayınıq baqıñız, Qırımnı azat etseler de, onı körmege ömrüñiz yetmez.
Belki de, deyik biz, amma bu ümütni kesmek sebep degil. Aysa bütün olıp keçken şeyler manasız ola. Bütün narazılıqlar, ölümler, açlıqlar, tevqifler.
Ve, bir vaqıtları "İşğal olsa, olsun, Qırım kimniñki olğanında ne farq bar? Anda öyle bir güzel, sıcaq, küneşli, deñiz, kene de - ne dep mından ketkenmiz?" desek, bizim qıtağa çıqqanımız da manasız ola.
У нас есть общая константа – Крым. Украинский Крым. И это дорогого стоит
- Amma şahsen men, - dep devam etti dostum, - Qırım muacirleri böyle aytacağını tasavur etip olamayım. "Tuvğan limanına qaytqanlarına" endi beş yıl oldı, onlarce biñ adam, Rusiye-anadan uzaqça olmaq içün Qırımdan ketti, amma ketkenlerniñ iç birisi daa peşman olıp, arbiy bazanen sanatoriy şeklinde kontslagerge çevirilgen yarımadağa qaytmadı. İç birisi! Ne içün o qadar eminim? Çünki cinayet rejimini qanuniyleştirmek içün er angi imkâniyetke yapışqan rusiye propagandası, birden "peşman olğan banderacını" bayraq kibi bütün dünyağa kösterir edi.
Dostum bayağı coştı:
- Biz epimiz pek türlümiz. Radikallar ve liberallar. "Evge "Abrams" üstünde" degenler ve "Rusiyege ne olsa-olsun, özü geberip keter" degenler. Amma bizim umumiy konstantamız bar - Qırım. Ukrainalı Qırım. Ve bunıñ degeri pek büyüktir.
Ve yekünledi:
- Şimdi ise biz dayanamız. Ağlanmaymız. Ve Facebook yelegine közyaşlarımıznı tökmeymiz - amma o, o qadar özüne çeke ki!
Soñ ketirgenim Qırım şarabınıñ soñki bokalını köterip:
- Ukrainağa şan-şüretler!
Siziñce, oña ne cevaplandım?
Maksim Kobza, qırımlı
«Bloglar» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün
