Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Rusiyeniñ Qırımdaki pozitsiyaları zayıflaşa – Pol Gobl


Rusiyeniñ işğal etilgen Qırımdaki tesiri artıq evelki üç yıldaki kibi küçlü degil. Böyle fikirni Qırım. Aqiqatqa Avrasiya meseleleri eksperti ve ABD Devlet departamentiniñ sabıq talilcisi Pol Gobl bildirdi.

Ekspertniñ fikrince, Rusiyeniñ işğal etilgen Qırımdaki pozitsiyalarınıñ zayıflaşmasına tesir etken üç sebepni bar. Birincisi – Qırımda, ekincisi – Moskvada, üçüncisi – halqara seviyesindeki deñişmeler ile bağlı.

“Bu, Kremlniñ halqra uquqqa uyğun areket etecegi ve Qırımnı Kyiv nezareti astına qaytaracağı manasına kelmey. Bundan ğayrv, bütün bu meyiller Rusiyeniñ tecavuzınıñ artmasına sebep ola bile. Amma bu, 2014 senesi anşlüsni qayd etkenlerniñ onıñ neticelerini bugün ğayrıdan tüşüngenlerini deñiştirmey”, – emin Pol Gobl.

Pol Gobl, ABD Devlet departamentiniñ sabıq talilcisi
Pol Gobl, ABD Devlet departamentiniñ sabıq talilcisi

Birinci sebep olaraq o, Qırımdaki amillerni ayta, şu cümleden iqtisadiy ve gumanitar felâketke çevirile bilgen suv buhranınıñ kerginleşmesini saya.

İşğalciler suvnı yeterli qadar miqdarda temin etip olamadılar

“Ukraina qıtasındaki suvdan marum qalıp, işğalciler onı yeterli qadar miqdarda temin etip olamadılar. Pirniç asravı toqtadı ve umumen köy hocalığı kerilegen aldadır. Sanayı işhaneleri de suvnıñ istimalını qısqartmaq kerekler, çünki o yeterli derecede yoq. Eali içün suv cedveller boyunca, künde üç-dört saat berile", – qayd etti ekspert.

Onıñ bildirgenine köre, 2021 senesi vaziyet tek fenalaşacaq ve al etilmesi içün daa çoq para kerek olacaq.

"Resmiy malümatqa köre, Rusiye akimiyeti qoşma quyularnı burğulamaq, suvnınıñ temizlevi maqsadınen yapılğan işler ve Vladimir Putinniñ Azaq deñizinden tatlı suvnı çıqırmaq içün Sovetler şekilinde yapılğan qocaman leyhanı amelge kiçirmek içün resmiy olaraq 50 milliard ruble bugünge qadar endi masraf etti. Bu pek çoq para, bu leyhanıñ amelge keçirilüvi içün faktik masraflar ise daa ziyade olacaqtır", - dep tüşüne o.

Qırımnıñ kelecegine tesir etken ekinci sebep, Rusiyedeki iqtisadiy meselelerdir. Olarnıñ tesiri altında, kettikçe daa çoq memur yarımadanıñ baqıluvına masraflarnıñ maqsatqa uyğun olğanınadan şübe duyalar.

Akimiyet Qırım içün ne qadar para masraf etmek kerek olacağını ve ne qadar vaqıt bu devam eyetcegini rusiyelilerge aytmadı

"Neticede halqara uquqnıñ bu tecavuzı Rusiyege qarşı ğarp sanktsiyalarnıñ qoyuluvına sebep oldı, bunı içün ise eñ çoq zarar eali kördi. Bundan ğayrı, akimiyet Qırım içün ne qadar para masraf etmek kerek olacağını ve ne qadar vaqıt bu devam eyetcegini rusiyelilerge aytmadı. Eger de Rusiyeniñ iqtisadiyatı muvaqiyetli inkişaf etse edi, bir şey olmaz edi. Amma o, tüşken vaziyettedir, bugünde Moskvadan Qırımğa yönetilgen subsidiyalar o qadar arttı ki, atta fedartsiyanıñ er angi diger subyekti içün ayırılğan dotatsiyalardan ziyade oldılar", – dedi o.

Üçünci sebep, Rusiye Federatsiyasınıñ faydasına olmağan halqara deñişmeler.

“Yaqında BMT BA, Moskvadan Qırımnıñ işğalini toqtamağa talap etken qararnı çoqluqnen qabul etti. Moskvanıñ tarafına tek avtoritar ve Şimaliy Koreya kibi red etilgen memleketler tuttı. Daa bir müim şey, Ğarp Rusiye tecavuzına qarşı küçlerini birleştire. ABD-de prezidentiniñ deñişmesi de buña misaldir. Avropadaki deñişmeler de, yani kettikçe Moskva daa büyük tecritke oğray” – ayta ekspert.

Yuqarıda añılğan er şey, Kreml şimdi ya da yaqın kelecekte işğalni toqtamağa azır olğanını köstermey.

“Putini Qırımnıñ zapt etilüvini Rusiyeniñ ululığınıñ ğayrıdan tiklenilüvine çavirdi. 1991 senesi Baltıq memleketlerniñ mustaqilligi tiklenilmesi ŞSCB dağıluvına ketirgeni kibi, Qırımnıñ da Ukraian terkibine qaytarıluvı Rusiyeniñ dağıluvına sebep olacağına emin”, – añlata o.

Rusiyede yaşağan daa çoq adam, Qırım Rusiye içün "tutquçsız cemidan" olğanını añlaycaq

Aynı zamanda Pol Gobl tenbiyeley: Putin iqtidarda qalğance, belki de Qırımdaki esaplanmasını eki qat artıracaq, tatlı suv çoqraqlarına barıp yetmek içün atta Ukrainağa qarşı yañı arbiy kampaniyanı başlay bile.

"Neticede, Rusiyede yaşağan daa çoq adam, Qırım Rusiye içün "tutquçsız cemidan" olğanını añlaycaq. Ukraina ve Ğarp Moskvanı sıqıştırmağa devam etkeni içün ise, Putin degil, adamlar Qırımnıñ kelecegini belgilecekler ve Qırım ahır-soñunda Ukrainağa keri qaytacaq", - dep yekünledi o.

XS
SM
MD
LG