Rusiye Tahqiqat komiteti aprelniñ 13-nde qırımtatar halqınıñ lideri Mustafa Cemilevni qabaatladı. Cemilev Qırım.Aqiqatqa izaatp berip, onı Rusiyede ve işğal etilgen Qırımda taqip etkenlerge qarşı ğarbiy sanktsiyalarnıñ kenişletilüvine irişmege niyetlene, dep bildirdi.
«Qırım Cumhuriyetinde bulunuvnen bağlı qanunsız areketler»
Qırımdaki Rusiye Tahqiqat komitetiniñ idaresi bildirgenine köre, Cemilev «Rusiyege kirişine izin berilmegen çetel vatandaşı ya da evelden añlaşqan gruppa tarafından Rusiye devlet sıñırından keçüv (Rusiye Ceza kodeksiniñ 322-nci maddesiniñ 3-ünci qısmı); aqibetleri ağır olsa, diger insannıñ qullanılmasına yol açqan nariye silâsını diqqatsız saqlav (Rusiye CK 224-ünci maddesi); silânı qanunsız aluv ve saqlav (Rusiye CK 222-nci maddesiniñ 1-inci qısmına)» istinaden qabaatlandı.
Tahqiqat bildirgenine köre, 2014 senesi mayısnıñ 3-nde «Cemilev diger insanlarnen beraber Rusiye devlet sıñırından «Armânsk» (Turetskiy val) keçiş noqtasından keçti, faqat Qırım cumhuriyetinde bulunmasınen bağlı qanunsı areketlerine quvet bölükleriniñ hadimleri yol bermedi».
Bundan ğayrı, Rusiye tahqiqatı «Cemilev Bağçasaraydaki evinde 7.62 mm kalibrli OP-SKS karabinini saqladı, seyf anahtarınıñ yerini oğlu bile edi, 2013 senesi mayıs ayında ise Cemilevniñ oğlu silânı qanunsız alıp, insannı atıp öldürdi», dep bildire.
Cemilev «ateş içün kerek olğan ve vatandaşlarnıñ qullanılması yasaqlanğan 7.62 kalibrli nariye silâsı içün patronlarnı qanunsız alıp saqlağanında» qabaatlana.
Cemilevniñ advokatı Nikolay Polozov qabaatlav aydınlatılğanını bildirdi. Advokatnıñ aytqanına köre, Cemilevge qarşı oğlu Hayserniñ ukrain davası qullanıla.
«Ekinci ve üçünci maddeni aytsaq, Tahqiqat komitetiniñ versiyasına köre, olar Mustafa Cemilevniñ oğlu Haysernen bağlı, o, 2013 senesi mayıs ayında Bağçasaraydaki eviniñ azbarında babasınıñ tüfeginden apansızdan ateş açıp, qoranta tanışını öldürdi. Bu davanıñ mahkemesi başta Ukrainada oldı, amma Qırım işğalinden soñ onı Krasnodarğa avuştırğanlar. Bu maddeler şimdi babasına qarşı qullanıla. Vesiqalarnı tedqiq etip başlağanda bir qısmınıñ ukrain tilinde olğanını kördim. Yani yarımada işğalinden evel arhivlerde olğan vesiqalarnı Rusiye Tahqiqat komiteti şimdi yañı davalarnı açmaq içün qullana», – dep qayd etti Polozov.
Onıñ aytqanına köre, Mustafa Cemilevniñ ve Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarovnıñ davasında bir tahqiqatçı bar – Magomed Magomedov.
«Meni sanktsiyalarnıñ kenişletilüvi meraqlandıra»
Qırımtatar halqınıñ lideri Mustafa Cemilev onı Rusiyede ve işğali altındaki Qırımda taqip etkenlerge qarşı ğarbiy sanktsiyalarnıñ kenişletilüvini irişmege niyetlene. O, onı qabaatlağan Rusiye Tahqiqat komitetiniñ malümatını Qırım.Aqiqatqa izaatladı.
«Men Polozovğa (Cemilevniñ advokatı Nikolay Polozov – QA) ayttım, bu davada meni tek (Meclis liderleriniñ taqip etilüvine – QA) celp etilgenler meraqlandıra, soyadları kerek. Avropa mahkemesine muracaat etip, sanktsion cedvellerini kenişleteyik dep. Başqa meraqlı bir şey yoq…», – dedi Cemilev.
ABD Ukraina elçihanesi Rusiyeniñ Cemilevge qarşı aydınlatqan qabaatlavlarını tenqit etti. Diplomatik müessise olarnı «fars» dep adlandırdı. Bu aqta ABD elçihanesi Twitterde bildirdi.
«Rusiye cinaiy qabaatlavlarnen bağlı daa bir fars yapa, bu sefer qırımtatarlarnıñ lideri Mustafa Cemilevni Qırım tışında tutmaq içün oña qarşı yapa. Rusiyeni Qırımnıñ qanunsız işğalini acele toqtatmasına ve bütün siyasiy mabüslerni azat etmesine çağıramız», – dep aytıla haberde.
Ukraina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki daimiy temsilciligi Rusiyeniñ Mustafa Cemilevge qarşı cinaiy davasını «siyasiy taqip» dep adlandırdı.
2014 senesiniñ başında Rusiye Qırımnı işğal etken soñ Rusiye akimiyeti qırımtatarlarnıñ liderleri Refat Çubarov, Mustafa Cemilevniñ yarımadağa kirişini beş yılğa yasaqladı.
2016 senesi yanvarniñ 20-nde qırımlı advokat Cemil Temişev Rusiye kontrolindeki Aqmescit Kiyev rayon mahkemesiniñ qararı esasında Mustafa Cemilevniñ ğıyabiy apiske alınması aqqında bildirdi. Bu malümatnı daa soñra Qırımnıñ sabıq Rusiye prokurorı Natalya Poklonskaya da tasdıqladı.
Temişevniñ malümatına köre, Rusiye organları Cemilevni 2014 senesi mayısnıñ 3-nde Ermeni Bazarda Qırımnıñ memuriy sıñırından qanunsız keçkeninde qabaatlay. Rusiye tahqiqatı, Rusiye Cemilevniñ yarımadağa kirişini endi yasaqlağan edi, dep bildire.
Ukraina Tış işler nazirligi Mustafa Cemilevniñ Rusiye mahkemesi tarafından ğıyabiy apiske alınmasını takbih etti.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
