Qırımnıñ Rusiye akimiyeti oña qarşı yapılğan er angi basqınıñ ögüni almağa niyetlene. Qırımnıñ Rusiye yolbaşçısı Sergey Aksenov «gaz borusındaki diversiya» davasını tefsir etip, Qırımda Rusiye akimiyetine yapılğan basqı sert bir şekilde toqtatılacaq, dep ayttı.
Aksenov Qırımda siyasiy mabüsler «kesen-kes yoq», dep israr ete. «Hususan terroristlerge yardım etecek, cemaat alanında akimiyet organlarına çıqıp, basqı yapmağa tırışacaq er kes – bu areketler sert bir şekilde toqtatılacaq», – dep ayttı Aksenov.
Qırımlı cemaatçı ve jurnalist Ragim Gumbatovnıñ fikirince, Rusiye akimiyetiniñ böyle sözleri fikirleri farqlı olğan insanlarnı qorquzmaq içün aytıla.
Bu beyanat bugünki akimiyetniñ qırımtatarlardan qorqqanını köstereRagim Gumbatov
«Küçlü rezonans ve açuv doğurğan qırımtatarlar arasında itibarlı olğan cemaat-siyaset erbabı Nariman Celâlnıñ tutuluvından soñ akimiyet narazılıqlardan qorqa, belli. Böyle areketler «sert bir şekilde» toqtatılacaq degen sözler tenbi ola ve akimiyetniñ bundan pek qorqqanını daa bir kere köstere. Yani bu beyanat bugünki akimiyetniñ qırımtatarlardan qorqqanını köstere. Şunıñ içün olarnı er angi memnüniyetsizlikke sert cevap berilecek, dep qorquzalar. Ne yazıq ki, akimiyet özüni sevdirip olamasa, ondan eñ azından qorqsınlar, dep elinden kelgenini yapa. Amma bu yañlış bir şey», – dep tefsir etti vaziyetni Qırım.Aqiqatqa cemaatçı.
Qırımlı faal Pavel Stepançenkonıñ fikirince, Qırımnıñ Rusiye yolbaşçısınıñ böyle beyanatları qabul etilmemeli ve telüke olaraq yanğıray.
Teşkilâtlanğan siyasiy gruppirovkanen saylavlarda qanun bergen usullarnen reylerni qorup, vedalaşmaq kerekPavel Stepançenko
«Cenknen ve televizordan degil, tek işke tüşürilgen mahkeme qararınen «terrorist» dep tanılğanlarnen qorquzuv eski bir şey – yañısı yoq. Akimiyetke tesir etmek, fikir şekillendirmek – cemaat alanınıñ vazifesidir zaten. Prokuratura böyle telükelerniñ seslendirilmesi olmamalı dep tenbilemeli, icra akimiyetniñ vekâletli şahıslarınıñ aytqanlarını kontrol etmek de prokuraturanıñ vazifesi ola. Şaşılacaq bir şey yoq – Aksenov qaydan çıqtı ve qayda keldi. Teşkilâtlanğan siyasiy gruppirovkanen saylavlarda qanun bergen usullarnen reylerni qorup, vedalaşmaq kerek, şimdilik ise propaganda, qorquzuv ve şantajnı diñlemege mecburmız», – dep ayttı fikrini Qırım.Aqiqatqa faal.
Qırımlı faal Aleksey Yefremovnıñ aytqanına köre, akimiyet tarafından yapılğan qorquzuv ve sıñırlavlar neticesinde Qırımda farqlı fikirler ket-kete daa az eşitile.
Çekistler stsenariy uydurıp yerine ketire, laf etken başlar ise olarnı seslendire ve razı olmağanlarnı qorquzaAleksey Yefremov
«Gecelernen damlarda çapqalap, «ukrain diversantlarını» areketsizleştirgen körünmegen cebe qaramanlarına, plaşç ve hançer rıtsarlerine inanmayım. Böyle haberler kimler içün yapıla bilmeyim. Saylavlar ögünde er kes aydut ve hırsız firqası etrafında birleşsin dep yapalar – çünki bizni duşmanlar sarıp aldı: Ukraina, Devlet departamenti… «Musluqtan suv aqmasa» ibaresiniñ artıq yañı devamı bar. İnsanlar endi şaqalaşa, bu yazda olğan sivrisinek ve sırlı böcek istilâsı da «şimaliy qomşunıñ» yaramay iylesidir dep. Çekistler stsenariy uydurıp yerine ketire, laf etken başlar ise olarnı seslendire ve razı olmağanlarnı, «inanmayım» dep aytqanlarnı qorquza. Nasıl olsa da, ket-kete daa az ses eşitile, matritsa «burıp bastırmağa» bile, bunı qabul etmek kerek. Ne ise, bir kün «Rusiye yuqudan uyanır…», – dep tarif etti Qırım.Aqiqatqa faal.
«Serbest Qırım» cemaat areketiniñ faali Emine İbraimova qayd etkenine köre, Rusiye akimiyeti ve quvetçileri Qırımda farqlı fikirde olğanlarnen küreşmege meraqlı.
Stalin qırımtatarlarnı «satqın» yaptı, şimdiki akimiyet ise qırımtatarlarnı «terrorist» yapa, bunıñ bir soñu körünmeyEmine İbraimova
«Aksenov akimiyet begenmegen er şeyni artıq daa sert bastıracaq, dep añlattı. Tenqitni istemeyler. Terrorizm ile küreşke çoq para berile, olarnı qullanmaq kerek, şunıñ içün quvetçiler de meraqlana. Rusiye akimiyetiniñ birinci şahıslarınıñ böyle lafları ve quvetçilerniñ areketleri insanlarnı qorquza, dep tüşünem. Aksenov qorquza bile, çünki halqqa ihtiyacı yoq, amma Qırımda demokratiyanıñ qoqusı bile qalmadı, buña akimiyet razı. Qırımtatarlar bu vaziyette eñ çoq zarar köre. Stalin qırımtatarlarnı «satqın» yaptı, şimdiki akimiyet ise qırımtatarlarnı «terrorist» yapa, bunıñ bir soñu körünmey», – dep qayd etti Qırım.Aqiqatqa faal.
Qırımlı faal Dmitriy Demçuk Qırım.Aqiqatqa tefsir berip, quvetçiler Qırımda yañlış insanlarnen küreşe, dep bildirdi.
«Soñki intervyülardan birinde Sergey Aksenov FSBnen beraber Qırımda bütün terrorist ve ekstremistlerni tapıp tutar, dep ayttı. Mence, regionlardaki hırsız hızmetçileri aqqında kerçek yazğan faal qırımlılarnı qabaatlamaq yerine FSB, meselâ, Rusiyeniñ Esap palatası qayd etkeni kibi, Sudaqta zarar miqdarı 2,6 mlrd ruble olğan ve kimse zarar körmegen faktlarnı teşkermek kerek, hırsızlıq çalışmağa devam ete! Böyle faktlarnıñ körmemezlikke uruluvı yañlış insanlarğa çetel agentleri dep aytalar degen tüşüncege daldıra!», – dep tüşüne faal.
«Qırım birdemligi» cemaat birleşmesiniñ faali Enver Şerfiyev qayd etkenine köre, Qırımda farqlı fikirde olğanlarğa qarşı basqılar yıl-yıldan daa quvetli ola.
Bu davalarnı sımarlağanlar Kremlde otura, Aksenov ise iradeleriniñ habercisi olaEnver Şerfiyev
«Vaqtınca işğal etilgen Qırımda ve Aqyarda 2015 senesi açılğan birinci «Hizb ut-Tahrir davasından» başlap Qırım sakinlerine qarşı taqip ve basqılar devam ete ve yıl-yıldan quvetleşe. «Aqyar gruppasınıñ» mabüslerine «terror teşkilâtında» iştirak etkenleri içün 5 yıl ve daa ziyade apis cezaları berildi, şimdi ise 13 yıldan 17 yılğa qadar apis cezalarını köremiz. Şimdi «İyegova şaatları» ve Qırımtatar Milliy Meclisi (Rusiye qanunlarına köre ekstremist sayılğan eki teşkilât) taqip etile. Yarın-o birisi kün Qırımda «ekstremizm» maddesine Ukraina pravoslav kilsesiniñ tarafdarları oğrasa, şaşmam. Yarımadada farqlı maddelerge istinaden («ekstremizm» ve «terrorizm») 120 Ukraina vatandaşı siyasiy mabüs ola, büyük qısmı qırımlı musulmanlar (qırımtatarlardır). Bu davalarnı sımarlağanlar Kremlde otura, Aksenov ise iradeleriniñ habercisi ola», – dep ayttı Qırım.Aqiqatqa faal.
«Agentstvo» Rusiye mustaqil tahqiqatçı jurnalistler neşiriniñ malümatına köre, Qırımda Aqyarnen beraber siyasiy maddelerge istinaden apiske alınğan insanlarnıñ sayısı qomşu Rusiyeniñ er angi subyektinden çoq ola.
Qırımlı jurnalist ve faallerniñ evlerinde keçirilgen tintüvler
2014 senesi baarde Qırımnıñ Rusiye işğalinden soñ yarımadada Rusiye quvetçileri mustaqil jurnalist, vatandaş faalleri, qırımtatar milliy areketiniñ faalleri, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ azaları ve Rusiyede yasaqlanğan «Hizb ut-Tahrir» ve «Tebliğ Cemaatı» teşkilâtlarınen alâqaları bar olğanından şübheli sayılğan insanlarnı apiske alıp başladı.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.