Qırım musulmanları diniy idaresiniñ yolbaşçısı Ayder Rustemov Kıyivdeki camide Çeçenistandan olğan sekiz rusiyeli arbiy esir ile körüşti. Azatlıq Radiosınıñ Şimaliy Kavkaz hızmetiniñ "Kavkaz.Aqiqat" leyhasınıñ yazğanı kibi, olar komandanlığınıñ emri ile Ukrayinağa ketkenler ve episi kendini musulman saya ekenler.
Müfti esirlerge 18-19-ncı asırlarda Rusiye imperiyasınıñ olarnıñ ecdatlarını öldürgenini ve yerli halqlarnıñ topraqlarını özüne alğanını hatırlattı. Cemaat namazından soñ Rustemov subetdeşlerine namazlıqlar ve bir qaç din kitabını, şu cümleden rus tilinde Quran ediye etti.
Qırım musulmanları diniy idaresiniñ yolbaşçısınıñ rusiye esir arbiylerininen körüşmesinden soñ Çeçenistan yolbaşçısı Ramzan Kadırov Rustemovnı taqiplernen qorquzmağa tırıştı.
"Ne yerde olsañ ol, seni taparım ve senden bunı sorarım", - dep bildirdi Ramzan Kadırov. Siyasetçi esirler Rusiyege qaytarılsa, Rustemovdan intiqam almaq içün birden cenkke qaytmalı, dep bildirdi.
Rusiyeli esir arbiyleri ile subet, şahsiy ayat yolu ve gençlerni cenkke yollağan çeçen diniy liderleriniñ çağıruvlarına munasebeti aqqında Ayder Rustemov Kavkaz.Aqiqat saytına intervyü berir eken aytıp berdi.
– Esirlerge nasıl tesir etmege tırıştıñız?
– Körüşüvniñ mevzusı tövbe ettirmek edi. Vaizniñ vazifesi Yüce Allahnıñ Kitabındaki aqiqat nurını yetiştirmektir. Körüşüvden evel vaqtım pek az edi. Men Qurannı açıp bu ayatlarnı taptıp, olarnı qayd ettim ve olarğa oqudım. Maiyetini ve manasını añlattım. Amma bunı qabul etip etmeycekleri ve yürekleriniñ açılıp açılmaycağı menim vazifem degil. Men sadece tövbe ile bağlı ayatlarnı oqudım.
–Birlikte namaz qılğanıñızda bu adamlarğa arqañıznen turğanıñız zaman kendiñizni nasıl is ettiñiz?
– Cemaatnen qılınğan namaz imamlıq yapqannıñ ögde, oña uyğanlarnıñ arqasında turmasını köz ögünde tuta. Olar konvoy ile beraber keldiler, olarnı qaravullay ediler.
– Olarnen laf etişmek siziñ içün qıyın edimi?
Bundan evel bir qaç kün devamında cenkte elâk olğan arqadaşlarımıznıñ cenazelerini qıldıq
– Pek qıyın. Bundan evel bir qaç kün devamında cenkte elâk olğan arqadaşlarımıznıñ cenazelerini qıldıq. Olarnıñ arasında Ukrayina oğrunda küreşip elâk olğan çeçen de bar.
– Bu insanlar esirlikke nasıl tüştiler?
– Böyle tafsilât bizge berilmey. Olarnıñ arasında doğma çeçenistanlı ve qazah vanger bar edi. Episi olıp sekiz adam.
– Camide körüşüvniñ teşebbüsçisi kimdir?
– Daa evel jurnalist Volodımır Zolkin ve onıñ zenaatdaşı Dmitriy ile laf etken ve eki video yazğan edik. O sıq-sıq esirlenen laf etişe. İşbirlikke azır olğanımıznı bildirdim. Ve esirlerden biri namaz qılmaq ya da diniy mevzuda laf etişmek istegen kibi olsa, men daima olarnen körüşmek azırım, dep ayttım. O maña telefon etti ve esirleni ketirecegini haber etti. Olar camige kelip namaz qılmaq istegenlerini bildirgenler.
–Sizce, siz ile subet olarğa tesir ettimi?
– Yazıq ki, amma insannıñ yüreginde ne olğanını bilmeymiz. Menim subyektiv fikrimce, sekizden ekisi ya da üçü tesirlendi.
– Bu esirlerniñ taqdiri nedir?
Maña köre, olar ya da ukrayin esirlerimiznen deñiştirilmeli
– Olar cinayetsilerdir, olar mında öldürmek içün keldiler. Olarnen ne etmeli ve nasıl davranmalı muvafıq organlar qarar berir. Maña köre, olar ya da ukrayin esirlerimiznen deñiştirilmeli, ya da başqa mümkün variant - eger olardan biri peşman olğanını isbatlamaq istese Ukrayinanıñ tarafında cenkleşmek içün batalyonlardan birine qoşula bile. Olar Ukrayinanı bedeniy areketlernen destekley ve silânı olarnı mında kelmege mecbur etkenlerge qarşı çevire bileler.
– Kadırovnıñ esirlernen körüşkeniñiz içün sizni taqip etmek ile tehdit etmesi aqqında ne tüşünesiñiz?
– Belki [Çeçenistan yolbaşçısınıñ sözleri] adiy adamlarğa ve belki de kendisine tesir etti. Belki rezonans içün [cevap berdi]. Eñ doğrusını Yüce Allah bile.
– Ukrayinada Qırım müftisi nasıl oldıñız? Aytıp beriñiz
– 2014 senesi Qırım işğal etilgen soñ müfti Emirali Ablayev ve onıñ muavinleri işğalcilerniñ tarafına keçtiler ve açıq bir tarzdar kollaborantlar oldılar. Olarğa [Rusiye akimiyeti] şantaj, qorqutuv ve satıp alma ile tesir ettiler.
Adamlar mecburen Ukrayina qıtasına köçip başladılar. Yañı yerlerde adamlar sotsial ve diniy yaşayınşı teşkil etmege başladılar. Qırımtatar Milliy Meclisi Ukrayina qıtasında em qırımtatarlarnı em de Ukrayina musulmanlarını temsil etecek yañı diniy teşkilâtnıñ yaratıluvına qoltuttı. 2016 senesi 14 qırımtatar cemiyetiniñ delegatları Kıyivde keçirilgen qurultayda meni Qırım müftisi olaraq sayladılar.
– Bundan evel ayatıñız nasıl edi?
–Men adiy qırımtatarım, dindar adamım. Menim diniy tasilim bar, amma evel men diniy faaliyet ile oğraşmaq niyetim yoq edi, müfti olmaq da istemedim. Terciman olıp çalışa edim, arap tilinden tercimeler yapa edim, ilmiy muarririyet ile oğraşa edim, bir şirkette maliye müdiri edim.
Soñrası taqdirdir. Men imanlı adamım. Cemiyetler qurultayında menim namzetim kösterildi. Maña böyle işan berilgen soñ red etip olamadım.
– Ukrayinağa qarşı cenkni cihat dep adlandırğan çeçen din adamları aqqında ne ayta bilesiñiz?
– Diniy ceetten bu esassızdır. Bu deliller yalanğa esaslana. Rusiye Ukrayinağa ücümini dersiñ mudafaa, NATO ücüminiñ qarşısını almaq maqsadı taşıması ile legitimleştire. Olarnıñ [Çeçenistan diniy liderleriniñ] cihat adlandırğanı ve fetva bergeni bozulğan mantıq üzerinde qurulğan.
Men olarğa çeçenler demeyim, aslında olar kadırovlılar
Amma er bir normal adam vatannı imaye etmegenini pek yahşı añlay. Olarnıñ bütün fetvaları yalandır. Bu cenkke cihat adını berip, olar bizim yapqanımız kibi aynı delillerni ketireler. Farqa yalıñız kerçekniñ añlaşılmasındadır.
Rusiye bir yalan devletidir. Çeçenistandaki müfti ve imamlar... Men olarğa çeçenler demeyim, aslında olar kadırovlılar. Bu raşizm sıfatını alğan mutantlar. Rusiyeniñ başlatqanı vahşiy cenk bütün milletler içün bir suvbölgüç alına keldi.
– Siziñ ve Kavkaznıñ din liderleri arasında esirlerniñ deñiştirilmesi ile bağlı er angi alâqa barmı?
Qırımda qırımtatarlar basqılarğa oğratıla
– Biz bunı tüşündik, teşebbüs de kösterdik. Amma diniy teşkilâtlarnıñ salâhiyeti sıñırlı. Biz iştirak ete bilir edik. Qırımda qırımtatarlar basqılarğa oğratıla. Cebedeki ölümler ve öldürüvler vaziyetinde bu körünmey demek mümkün.
Rusiyeliler semetdeşlerimizni siyasiy sebeplerden apis etip, deñişüv fondunı toldura. Qırımnıñ azat etilmesi başlanğanda bu kerek olacağını añlaymız. Şimdi bunıñ aqqında er yerde aytmağa tırışamız.
MALÜMAT: Ukrayinağa qarşı Rusiye silâlı ücümi 2022 senesi fevralniñ 24-nden sabadan berli devam ete. Rusiye ordusı arbiy ve vatandaş infrastrukturasınıñ esas obyektlerine avadan darbe endire, uçaq alanları, arbiy bölük, cermay bazaları, yaqıt stantsiyaları, kilse, mektep ve hastahanelerni viran ete.
Aprelniñ başında Moskva Ukrayina şimalinde faal olğanını toqtattı, dep bildirdi. Tezden Ukrayina akimiyeti Kıyiv, Çerniğiv ve Sumı vilâyetinde Rusiye arbiyleri qalmadı, dep ayttı.
Rusiye ordusı çekilgen soñ azat etilgen köy ve şeerlerde kütleviy öldürüv adiseleri aqqında belli oldı. Bazı ğarbiy liderler Rusiyeni cenk cinayetlerinde qabaatladı. Rusiye akimiyeti arbiyleriniñ öldürüvlerge alâqası bar olğanını inkâr etip, olarnı «uyduruv» dep adlandıra.
Rusiye Ukrayinağa qarşı basqıncılıq cenk alıp barğanını inkâr ete ve bunı maqsadı «askeriysizleştirüv ve denatsifikatsiya» olğan «mahsus operatsiya» dep adlandıra.
***
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnıküzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
