Оleg Solovey
Bu aprel künleri Aqmescitte Büyük Cuma Camisiniñ inşaatı başlanmaq kerek edi. Bunı Qırım Aqiqatqa Qırım musulmanları diniy idaresiniñ matbuat kâtibi Ayder Acimambetov bildirdi. – Qırımda Ukraina ve Turkiye prezidentleri körüşüp, caminiñ temelini qoyacaq ediler, amma rusiyeli ordular Qırımnı işğal etken soñ, bütün planlar bozuldı…
«Cuma camisiniñ qurucılığı içün er şey azır edi. K naçalu stroitelstva Sobornoy meçeti üje bılo vse gotovo, – dedi Ayder Acimambetov, – topraq meselsi çezildi, leyhası tayinlendi, TİKA türk-ukrain agentligi Türkiyeniñ desteginen madiy tarafını temin etecek edi. Amma, bugünki vaziyette camini qurmaq imkânsızdır. Elbette, iç bir kimse bunen bağlı qarar almadı, amma, quruculıq belgisiz bir vaqıtqa qaldıdırılğanı belli. Çünki, bütün vesiqalarnı Rusiyeniñ qanunlarına köre resmiyleştirmege kerek olacaq. Bundan da ğayrı, Türkiye tarafından qurucılıqnıñ finansirlevi meselesi da açıq qalmaqta. Men bellesem, devlet vadesinden vazgeçmez, lâkin bunı nasıl etip yapmaq mümkün, daa añlaşılmay, siyasiy problemler çıqa bile…».
«TİKA agentligi bugünki vaziyette Ukrainda işini devam ettire, – dedi BMT vekâlethanesiniñ ukrainadaki temsilcisi Kurtmolla Abdulganiyev, o evelden Qırımda halqara tehnik yardımınen bağlı leyhalarnı idare ete edi. – Zanımca, niyetleri deñişmey qalğandır…»
Bu fikirni Qırım.Aqiqatqa agentlikniñ özünde de tasdiqladılar. Siyasiy vaziyetten sebep, öz adını bildirmemege rica etken TİKA hadiminiñ aytqanına köre, ne agentlik, ne de onıñ Türkiyedeki şerikleri kendi sözünden qaytmaycaqlar, ve imkân olğanınen qurucılıq işlerini başlaycaqlar. Amma, tekmilnen ne vaqıt inşat eteceklerini aytıp olamaylar, çünki, leyha boyunca mesele TİKA seviyesinde degil de, Türkiye, Ukraina, Qırım ya da Rusiye seviyesinde çezilecek.
«Aqmescitniñ şeer şurası resmiy olaraq evelki mevamında qalmaqta – yani, Yaltinskaya,12 menzili boyunca Büyük Cuma camisi qurulacaq, – dedi, şeer şurası informatsiya siyaseti boyunca idaresiniñ yolbaşçısı Alla Göreva. – Şeer şurası topraqnı ayırdı ve qararını deñiştirmeycak. Men añlağanıma köre, Müftiyat bütün vesiqalarnı Rusiye qanunlarına köre resmiyleştirmesi kerek olğanı sebebinden, inşaat işleri başlanmay. Amma, bunı aynı bir vaqıtta yapmaq mümkün. Şeer Şurası iç bir yañı qararnı almadı, er şey yeri-yerinde qala. Bizim tahminlerimizge köre, leyha içün 8-9 million dollar ve 35- yıl vaqıt kerek olacaqtır. İsteseler qura bersinler, şeer şurasına şimdi iç bir şey bağlı degil...»
Şübesiz, qurucılıqnıñ kelecegi madiy destekke bağlı. Yañı vaziyette Türkiye tarafından yardım kelecekmi yoqmı belli olmağan vaqıtta, camini Tatarstan ya da Çeçenistannnıñ prezidenti Ramzan Kadırov qura bilecegi aqqında laflar yürip başladı.
«Öşek çoq, – dey Ayder Acimambetov, – amma, olar ğaye seviyesinde tarqala. Bizim malümatımızğa köre, cami Rusiye tarafından inşaat etilecegi meselesi ne Meclis, ne Müftiyatnen, ne Tatarstan prezidenti Rustam Minnihanov, ne de Rusiye müftiyler şurasınıñ reisi Ravil Gaynutdinov ile muzakere etilmedi. Kadırovnıñ teklifi de – şimdilik tek ğaye. Qurucılıq meselesi belli olmağan vaqıtqa qaldırılacağı şübesiz, ve ileride Meclis, Muftiyatnıñ meraqlanğan ükümetlernen ötkerecek muzakereler devamında çezilecek…»
Bu aprel künleri Aqmescitte Büyük Cuma Camisiniñ inşaatı başlanmaq kerek edi. Bunı Qırım Aqiqatqa Qırım musulmanları diniy idaresiniñ matbuat kâtibi Ayder Acimambetov bildirdi. – Qırımda Ukraina ve Turkiye prezidentleri körüşüp, caminiñ temelini qoyacaq ediler, amma rusiyeli ordular Qırımnı işğal etken soñ, bütün planlar bozuldı…
«Cuma camisiniñ qurucılığı içün er şey azır edi. K naçalu stroitelstva Sobornoy meçeti üje bılo vse gotovo, – dedi Ayder Acimambetov, – topraq meselsi çezildi, leyhası tayinlendi, TİKA türk-ukrain agentligi Türkiyeniñ desteginen madiy tarafını temin etecek edi. Amma, bugünki vaziyette camini qurmaq imkânsızdır. Elbette, iç bir kimse bunen bağlı qarar almadı, amma, quruculıq belgisiz bir vaqıtqa qaldıdırılğanı belli. Çünki, bütün vesiqalarnı Rusiyeniñ qanunlarına köre resmiyleştirmege kerek olacaq. Bundan da ğayrı, Türkiye tarafından qurucılıqnıñ finansirlevi meselesi da açıq qalmaqta. Men bellesem, devlet vadesinden vazgeçmez, lâkin bunı nasıl etip yapmaq mümkün, daa añlaşılmay, siyasiy problemler çıqa bile…».
«TİKA agentligi bugünki vaziyette Ukrainda işini devam ettire, – dedi BMT vekâlethanesiniñ ukrainadaki temsilcisi Kurtmolla Abdulganiyev, o evelden Qırımda halqara tehnik yardımınen bağlı leyhalarnı idare ete edi. – Zanımca, niyetleri deñişmey qalğandır…»
Bu fikirni Qırım.Aqiqatqa agentlikniñ özünde de tasdiqladılar. Siyasiy vaziyetten sebep, öz adını bildirmemege rica etken TİKA hadiminiñ aytqanına köre, ne agentlik, ne de onıñ Türkiyedeki şerikleri kendi sözünden qaytmaycaqlar, ve imkân olğanınen qurucılıq işlerini başlaycaqlar. Amma, tekmilnen ne vaqıt inşat eteceklerini aytıp olamaylar, çünki, leyha boyunca mesele TİKA seviyesinde degil de, Türkiye, Ukraina, Qırım ya da Rusiye seviyesinde çezilecek.
«Aqmescitniñ şeer şurası resmiy olaraq evelki mevamında qalmaqta – yani, Yaltinskaya,12 menzili boyunca Büyük Cuma camisi qurulacaq, – dedi, şeer şurası informatsiya siyaseti boyunca idaresiniñ yolbaşçısı Alla Göreva. – Şeer şurası topraqnı ayırdı ve qararını deñiştirmeycak. Men añlağanıma köre, Müftiyat bütün vesiqalarnı Rusiye qanunlarına köre resmiyleştirmesi kerek olğanı sebebinden, inşaat işleri başlanmay. Amma, bunı aynı bir vaqıtta yapmaq mümkün. Şeer Şurası iç bir yañı qararnı almadı, er şey yeri-yerinde qala. Bizim tahminlerimizge köre, leyha içün 8-9 million dollar ve 35- yıl vaqıt kerek olacaqtır. İsteseler qura bersinler, şeer şurasına şimdi iç bir şey bağlı degil...»
Şübesiz, qurucılıqnıñ kelecegi madiy destekke bağlı. Yañı vaziyette Türkiye tarafından yardım kelecekmi yoqmı belli olmağan vaqıtta, camini Tatarstan ya da Çeçenistannnıñ prezidenti Ramzan Kadırov qura bilecegi aqqında laflar yürip başladı.
«Öşek çoq, – dey Ayder Acimambetov, – amma, olar ğaye seviyesinde tarqala. Bizim malümatımızğa köre, cami Rusiye tarafından inşaat etilecegi meselesi ne Meclis, ne Müftiyatnen, ne Tatarstan prezidenti Rustam Minnihanov, ne de Rusiye müftiyler şurasınıñ reisi Ravil Gaynutdinov ile muzakere etilmedi. Kadırovnıñ teklifi de – şimdilik tek ğaye. Qurucılıq meselesi belli olmağan vaqıtqa qaldırılacağı şübesiz, ve ileride Meclis, Muftiyatnıñ meraqlanğan ükümetlernen ötkerecek muzakereler devamında çezilecek…»
