"Qorqmañız, babañıznı qaytarırmız". Qırımda siyasiy mabüslerniñ imayecisi Rustem Kâmilev apiske alındı

İşğal etilgen Qırımda Rusiye quvetçileri, qırımlılarnı qanunsız taqiplerden qorçalağan aqay-aqay adliyeciler Rustem Kâmilev ve Lilâ Gemeciniñ evine basıp kirdi. Rustem Kâmilevni, bir qaç yıl evelsi Facebookta yapqan yazıları ve repostları sebebinden, ekstremist malümat derc etüvde qabaatladılar. Onıñ zenaatdaşları buña zenaat faaliyeti içün mahsus yapılğan taqip deyler. Qırım uquqçıları yıllar devamında Rusiye quvetçileriniñ basqılarına rastkele. Uquq qoruyıcılar, bu taqipler tesadüfiy degil, maqsatlı olğanını bildire.

Noyabrniñ 7-nde uquqçılarnıñ Aqmescitteki evinde Rusiye İç işler nazirliginiñ Qırım bölüginiñ Ekstremizmge qarşılıq kösterüv merkeziniñ hadimleri tarafından tahqiqat tedbirleri keçirildi. Olar yaşağan yerlerinde teşkerüv keçirgenlerini bildirdiler, amma taqiqat tedbirleriniñ protokolını bermekni red ettiler ve qoranta azalarına basqı yaptılar.

"Yere yat!" dep bağırğanlarından uyandım"

Advokatlarnıñ qızı Niyara "Qırım birdemligine" bildirdi ki, quvetçiler onıñ cep telefonını alıp kettiler ve evinde tahqiqat tedbirleri keçirilgen vaqıtta, oña çoq vaqıt odasından çıqmağa izin bermediler.

"Evniñ kirişi odamıznıñ tam ögünde, er şey körüne edi. Men saba saat 9.30-ta babamnı yerge qoyğanlarından uyandım. "Yerge yatıñız. Tez, men sizge yerge yatıñız ayttım!" dep qıçırğanlarından uyandım. Qapu açıq, bir OMON adamı turıp, maña baqa. Men de: "Maña kiyinmek içün bir fırsat beriñiz" dedim. O dedi: "Yoq, mında otur"? Birinci saat bizge evdençıqmamağa izin berdiler. Er kesniñ telefonlarını qapatıp aldılar", — dep bildire aytqanlarını faaller.

Bundan soñ, Niyaranıñ aytqanına köre, quverçiler "yahşı ve yaramay polis" oyunını oynadılar. Aytqanına köre olardan biri, : "Qorqmañız, babañıznı qaytaracaqmız, bir aftadan soñ telefonlarnı qaytarırmız", dep aytqan.

Niyara şunı da ayta ki, quverçiler onıñ qardaşınnen meraqlanğan ve oña arbiy komissarlıqtan celpnameni beklemekni aytqanlar.

Rustem Kâmilev ve Lilâ Gemeciniñ tehnikası, ihtisas yükseltüvi aqqında sertifikatlar, iş bloknotları ve advokat faaliyetinen bağlı vesiqalar tutıp alındı.

Aynı zamanda quvetçiler qorantağa onıñ aq-uquqlarını da añlatmağanlar, bütün areketler ise iç kimseniñ yardımı olmadan yapılğan, tutıp alınğan eşyalarnı olarnıñ iştiragi olmadan toldurdırğanlar ve protokolnıñ kopiyasını bermekni red etlenler, dep tarif etti "Qırım birdemligine" Lilâ Gemeci.

"Menimce, tintüv ve memuriy mesüliyetke çeküvniñ yekâne maqsadı — tehnikanı ve advokat faaliyetimiznen bağlı vesiqalarnı elde etmek edi", — dep bildire Lilâ Gemeciniñ sözlerini faaller.

Tahqiqat tedbirleri yekünlengen soñ, quvetçiler Rustem Kâmilevni protokollar tizmek içün "E" Merkeziniñ binasına alıp ketkenler.

Rusiye quvetçileri öz resmiy saytlarında tintüv ve advokatnıñ tutuluvı aqqında haber etmey.

Eki protokol ve mahkeme

Qırımtatarğa qarşı Rusiye Federatsiyasınıñ memuriy kodeksiniñ eki maddesi boyunca protokol tizildi. Olar 2017 ve 2020 seneleri Facebookta yazğanları ile bağlı.

Aynı künü Aqmescitniñ Rusiye kontrolindeki Kiyev rayon mahkemesi memuriy protokollarnı baqıp çıqtı. Mahkemeci, Rustem Kâmilevni eki memuriy protokol boyunca qabaatlı tanıdı.

Olardan biri 2020 senesi qırımlı siyasiy mabüsi Oleğ Prıhodko aqqında derc etilgen haber içün tizilgen. Fotoresimde adam qolunda bayraq ve trızub tuta. "E" Merkeziniñ hadimleriniñ fikrine köre, bu timsaller "Pravıy sektor" ukrayin teşkilâtına ait eken.

Rustem Kâmilev Rusiye Federatsiyası Memuriy cinayetler kodeksiniñ 20.3 maddesiniñ 1-inci qısmına köre (yasaqlanğan timsallerni numayış etüv) qabaatlı tanıldı ve 10 künge memuriy apis cezasına mahküm etildi.

Advokat qabaatını red ete. O, "ekstremistik bir yayınnı yerleştirmege niyeti yoq edi", dep añlattı.

"Bu haber bir qaç yıl evelsi derc etilgen edi. Bir yıl devamında Facebook saifesine kirip olamadı, ne de öz saifesini nezaret etti, ne de nezaret etti. Mahkeme qararı çıqarılğan edi, dava boyunca qarar çıqarılmazdan evel, aqayımnıñ qabaatı isbatlandı, o, memuriy bozuv yapqanında qabaatlı tanıldı. Mahkemeniñ memuriy tevqif tayn etecegi beklenile edi", — dep bildirdi "Qırım birdemligi"ne Lilâ Gemeci.

Ekinci protokol, daa 2017 senesi yapılğan repost içün RF Memuriy uquq bozuvları kodeksiniñ 20.3.3 maddesine (RF Silâlı quvetleriniñ itibardan tüşürilmesi) köre tizildi.

Silâlı quvetlerniñ malümatına köre, Rustem Kâmilev rusiyeli siyasetçi Grigoriy Yavlinskiyniñ Suriye ve Ukrayinadaki vaqialar aqqında metin ve video ile derc etilgen maqalesiniñ repostını yapqan. Yazıda: "Rusiye içün ahlâqiy felâket, on yıllar, belki asırlar devamında unutılmaycaq. Musulmanlarnı öldürmek, arbiy tehnikanı teşkermek — tamam bir yamanlıq.

Bu protokolğa köre qırımlı 50 biñ ruble para cezasını aldı. O bu qabaatını da red ete.

"Repressiv maşnanıñ nişanları"

Rustem Kâmilevniñ memuriy taqip etilüvi ileride cinaiy taqipke çevirile bile, dep tüşüne "Krım.SOS" cemaat teşkilâtınıñ talilcisi Yevğen Yaroşenko.

Onıñ aytqanına köre, yasaqlanğan timsallerni kösterüvde tekrar qabaatlanğan taqdirde, Rusiye Federatsiyası Ceza kodeksiniñ 282.4 maddesine istinaden (yasaqlanğan timsallerni defalarca kösterüv) mesüliyetke çekilecek. O, büyük para cezasını, mecburiy işlerni ya da dört yılğa qadar apis cezasını belgiley.

Rusiye ordusınıñ itibarını tüşürüvde tekrar qabaatlav içün de cinaiy mesüliyet belgilendi.

"Böyle davalarnı "Krım.SOS" közetkeninden, Rusiye Federatsiyasınıñ rejimni tenqit etüv ya da yasaqlanğan timsallerni numayış etüv içün cinaiy mesüliyetke dair qanunları, Qırım sakinlerine qarşı işğalci rejimniñ subyektiv davalarında mustaqil uquqiy yardımnıñ er angi şekline mania olmaq maqsadınen faaller ve aq qorçalayıcılarğa qarşı qullanıla", — dep tahmin etmek mümkün, dey Yevğem Yaroşenko.

Sabıq Qırım siyasiy mabüsleriniñ advokatı Nikolay Polozov Rustem Kâmilevniñ taqip etilmesini Qırımlı advokatlarğa "repressiv tesirniñ" ifadesi olaraq saya.

"Bu, quvetçñlerniñ bu cesür insanlarnı toqtatmaq içün ilk ıntıluvı degil. Bundan evel uquq qoruyıcılarnıñ basqısı neticesinde Lilâ Gemeci ve Rustem Kâmilev advokat statusından marum etildi. Amma bu olarnı toqtatmadı ve olar onlarnen ve yüzlerce qırımtatar qorantalarına uquqiy yardım köstermege devam ettiler. Onıñ aytqanına köre, siyasiy mabüslerniñ qorantalarına yardım etken diger qırımlı advokat ve uquqçılarğa basqı yapılğanı kibi, Rustem Kâmilevniñ apiske alınması da Rusiye işğali altında bulunğan qırımtatarlarğa qarşı sistematik repressiyalarnıñ bir parçasıdır", — dep ayta Polozov.

Ukrayina Yuqarı Radasınıñ vekili Dmıtro Lubinets Rustem Kâmilevge qarşı qabaatlavlarnı "saçma" dep adlandırdı, onıñ ve ömür arqadaşına qarşı taqiplerni ise "insan aqlarınıñ bozuluvı" dep adlandırdı.

Noyabrniñ 8-nde Ukrayina aq qorçalayıcı teşkilâtlarınıñ koalitsiyası Rustem Kâmiylev, Lilâ Gemeci ve diger qırımlı uquqçılarnıñ taqip etilüvine qarşı narazılıq bildirgen beyanatnı derc etti.

Beyanatta qayd etilgenine köre, Qırımda aq qorçalayıcılar Rusiye akimiyeti tarafından muntazam sürette taqip etile, böyle etip olarnı faaliyetlerini toqtatmağa ya da işbirligi yapmağa mecbur etecek olalar.

Aq qorçalayıcılar halqara teşkilâtlarğa ve tış ükümetlerge böyle talaplarnen muracaat ettiler:

• Qırımda Gemeci, Kâmilev ve diger advokatlarğa yapılğan repressiyalarnı qararlı bir şekilde qabaatlamaq ve Rusiye akimiyetinden olarnıñ qanunsız taqibini toqtatmasını talap etmek.
• Yarımadada insan aqlarınıñ qaba bozuluvından mesuliyetli olğanlarğa, hususan Qırımda siyasiy taqiplernen oğraşqan Rusiye ekstremizm ile küreş merkeziniñ hadimlerine, qadılarğa ve tedqiqatçılarğa qarşı şahsiy sanktsiyalar kirsetmek.
• Zenaat faaliyeti içün repressiyağa oğrağan advokatlar, aq qorçalayıcılar, faallerge ve olarnıñ qorantalarına yardım etmek.
• Qabaatlılarnı mesüliyetke çekmege yardım etmek içün yarımadada insan aqları vaziyetini közetmege devam etmek, insan aqları bozuluvlarını ve cenk cinayetlerini vesiqalaştırmaq.

Aq qorçalayıcılarnıñ malümatına köre, Rusiyeniñ Qırım işğalinden soñ yarımadada eñ azından 13 advokat Rusiye akimiyetiniñ basqısına oğradı: olarnı tintüv ve apiske aldılar, para cezasını berdiler, advokatlıq litsenziyasından marum qaldırdılar, mobil bağnı blok ettiler, qorquzalar ve ilâhre.

Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.