Qırımlılarnıñ mektüpleri: qırımtatarlar öz vaqtını bekley

AQMESCİT – Şimdi bir çoq kişi 2022 senesi dünyanı deñiştirdi, dep ayta ve yazalar, amma aslında dünyanı Rusiye vaziyetten faydalanıp, Qırımnı ilhaq etken 2014 senesi deñiştirdi. O vaqıt dünya muvazenesi bozuldı. Ukraina ve ğarbiy ortaqlarınıñ diplomatiya, sanktsiya ve diger barışıq aletlernen resmiy statusnı qaytarmaq ıntıluvları neticesiz oldı. Aksine: Rusiye Ukrainağa büyük ücüm yapmağa ve bütün ğarbiy dünyağa qarşı açıq qarşı çıqmağa istedi.

Cenk devam etkenini endi er kes añlay, zıddiyetni muzakereler vastasınen toqtatmaq imkânları eksile. Soñu ne olacaq – şimdi kimse bilmey. Belki, insaniyet Üçünci cian cenkine kire. Belki, özek silâsı qullanılır. İstilâcı memleket er şeyge azır, amma Ukraina da ortaqlarınen beraber memleketniñ suverenitetini qorumaq, ğalebe qazanmaq içün soñuna qadar küreşecekler. Bu yılnıñ başında bile böyle olacağını kimse tüşünmey edi – şimdi bu bir kerçek oldı, er kes er şeyge azır.

Bugün Ukrainağa ğarbiy ortaqları tarafından yardım etile, ukrainalılar ve dünya toplulığınıñ istilâcını yeñüv ümütleri pekitile. Ukraina Mudafaa naziri Oleksiy Reznıkov «Ramştayn» ava bazasındaki mudafaa nazirleriniñ körüşüvinde Ğarp memleketleriniñ er bir arbiy yardımı Rusiye ile cenkte umumiy ğalebeni yaqınlaştıra, dep ayttı.

Qırımda er kes bunı köre ve añlay. Qırımnıñ Rusiye akimiyeti qırımlılarnı «mahsus operatsiyağa» qoltutmaları içün elinden kelgenini yapa. Çeşit usullar qullanalar. Meselâ, Qırım spikeriniñ yardımcısı Sergey Mahonin «Selskaya nov» gazetasına bergen intervyüsında Qırımda «Özümizniñkilerni taşlamaymız» Rusiye ordusına qoltutuv aktsiyası devam ete», dep ayttı.

Mahoninniñ bildirgenine köre, «65 biñden çoq qırımlı» anda iştirak etip, «Z» timsalini maşinasına yapıştırdı. Doğrusını aytqanda, bu raqamnen bağlı şübhelerim bar: Qırım şeerleriniñ soqaqlarında bu «timsalnen» pek az maşina körem. Mahonin «cenk areketleri bitkeninen student otrâdları çıqıp, infrastrukturanı ğayrıdan tiklemek içün yardım etmege azır», dep haber ete. Qırım spikeri ve yardımcıları bunı isteydir, amma Qırım gençleriniñ büyük qısmı vaziyetni bam-başqa şekilde köre.

Qırımda olğanlarnı körip, şaşıp qalam. Yaşlar Ukrainağa ket-kete daa çoq qoltuta. Gençlerniñ ailelernen qavğa etkenini eşitem, ana-babaları, hususan qartana-qartbabaları balaları Ukrainağa qoltutqanını begenmey.

Bir tanışım mahkemede çalışa ve yaşlar Rusiye ordusına barmamaq içün elinden kelgenini yapa, dep ayta. Hususan şimdi yahşı körüne – fevralniñ 24-nden soñ. Gençler aselet ciddiy olmağan cinayetler yapa, şartlı mahkümiyet ala ve askerlikten «uzaqlaşa», çünki mahküm etilgen insanlar orduğa alınmay.

Ukraina vesiqalarını alıp olğan yaş qırımlılarnıñ Avropağa ketkenini bilem – «rus dünyasından» uzaqça olmağa isteyler, istilâcınıñ yapqanlarından zarar körgen esas Ukrainanıñ bir çoq vatandaşı yapqanı kibi. Böyle qırımlılar pek çoq, dep tüşünem.

Rusiyege qoltutqan bazı Telegram kanallarında Kyiv memnün olmağanı aqqında oquyım: qırımtatarlar Qırımda Ukrainağa qoltutqanını faal köstermey eken. Birinciden, Kyiv tarafından böyle bir şeyni iç bir resmiy kütleviy haber vastasında körmedim. Ekinciden, qırımtatarlar ve olarnıñ temsiliy organı olğan Qırımtatar Milliy Meclisi tarihiy vatanları Qırımda barışıq tirenüv strategiyasını deñiştirmek qararını qabul etmedi. Üçünciden, bu propaganda kanallarınıñ müelliflerine bir şey aytmağa isteyim, çoqusı qırımtatarı Ukrainanı imaye etecek, amma kerek olğanda, ve Ukraina reberligi ve Meclisten tam bir işaret berilgende.

Şübhelengenler – biñlernen qırımtatarınıñ Rusiye tarafdarlarını yeñgen 2014 senesi fevralniñ 26-nda Qırım Yuqarı Şurasınıñ binası ögünde mitingni hatırlasın.

Qırımtatarlarnıñ özüni teşkil etüv seviyesi daima ayrı bir alâmetleri edi, şunıñ içün bir işaret olsa – areket de başlar! Qırımtatarlar öz vaqtını bekley. Qırımtatarlarnıñ Kyivniñ Qırımnı qurtaruv strategik planlarında ayrı yer alması iç şübhe doğurmay. Bunıñ yahşı bir delili – Tamila Taşevanıñ Ukraina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki daimiy temsilcisi vazifesine tayin etilüvidir.

Bu künleri Kyivden (işğalden soñ qorantasınen beraber Qırımnı terk etmege mecbur olğan) qırımtatar cemaat erbaplarından birinen laf ettim, telefon subetimizniñ soñunda bir eminliknen şunı ayttı: «Bekleñiz, tezden Qırımda olacaqmız».

Zarema Seitablayeva, qırımlı, bloger (müellifniñ adı ve soyadı telükesizlik maqsadınen deñiştirildi)

«Fikir» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün

Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://d2ud65mnh9spru.cloudfront.net​. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.