Altın tamğalı kök bayraq – bu yıl qırımtatar milliy bayrağı 106 yaşını toldura. 1917 senesi noyabr ayında Hanlar sarayında toplanğan birinci Qurultayda milliy bayraq olaraq qabul etildi. «Siyasiy ayatımız kerçekten yañıdan doğa», – dep aytqan edi Qırım müftisi Noman Çelebicihan.
«Yañı siyasiy ayat» çoq sürmedi: 1918 senesi bölşevikler Qurultaynı dağıttı, tahminen 600 qırımtatarı apiske alındı, soñra qurşunğa tizildi, Çelebicihan da olarda biri edi. Qırımtatar bayrağı Qırım toprağında tekrar tek 70 yıldan soñ peyda ola – 1991 senesi. Bu yıllar arasında sürgünlik, ğurbetlik ve ana yurtuna qaytuv ıntıluvları bar.
1918 senesi Qurultay delegatları taraq tamğanı – Geraylar sülâlesiniñ tamğasını temel olaraq qabul etti. Tamğa türk halqlarınıñ vekillerine ait bir sülâle alâmetidir. Taraq tamğanıñ çeşit tasvirleri bar. Birincisi – barışıqseverlik ve adalet timsali olğan teraze, ekincisi – taraq, üçüncisi – kökte uçqan şain. Söz sırası, mavı tüsü kökni ifadeley.
Sovetler akimiyeti kelgeninen kök bayraqtaki altın «burjua-milletçi» timsal olaraq tanıldı. Çelebicihannıñ ortaqları köçti. Kommunist qurumına qoltutqanlar ise ileride repressiyalarğa oğradı.
Sürgünlik yılları devamında qırımtatarlar kimligini kösterip olamadı. Yerli faaller mayısnıñ 18-nde sürgünlik qurbanlarınıñ hatırasına qara şerit baylay edi. O vaqıt altın tamğalı bayraq lafı da yoq edi. Sürgünlikte doğğanlar milliy bayraq aqqında bir şey bilmey edi. 1980-lerniñ soñunda qırımtatarlar sürgünlikten qaytıp başlağan soñ bayraq ğayrıdan tiklendi. Bu 1991 senesi Aqmescitte toplaşqan ekinci Qurultayda oldı. «Bir-birine ürmet ve hayırseverlik Qırımnıñ sakinleri içün anane olsun, Qırım barışıq ve tınçlıq yurtu olsun», – dep aytılğan edi Qurultaynıñ muracaatında.
İyünniñ 26-sı ekinci Qurultay künü oldı. 19 yıldan soñ ise – 2010-da – bu kün Qırımtatar bayraq künü olaraq qabul etildi. Bayraq kününde Qırım.Aqiqat altın tamğalı kök bayraqnıñ tarihı aqqında fotoresimlerni topladı.
Qırım.Aqiqatta fotoresimler ilk sefer 2020 senesi iyünniñ 26-nda derc etildi.
