ATR birinci qırımtatar telekanalı Qırımtatar sürgünliginiñ qurbanlarını añma kününden evel işini toqtata bile. Bu aqta ATRniñ alıp barıcısı ve jurnalisti Ayder Mujdabayev haber etti.
«Fevral 26-nda prezident telekanalğa para berüv meselesi çezilecek, dep ayttı. Ükümette körüşüvler oldı ve esnas sanki inkişaf etti. Para berilüvi açılır ve borclarımıznı qapatıp olurmız, dep tüşündik. Amma qıyınlıqlar başlandı, Medeniyet nazirligi bütün vesiqalarnı deñiştirmege mecbur etti. Bir qaç aydan berli elimizdeki resurs ve işğal etilgen Qırımda insanlar bergen parasınen çalışamız. Hadimlerden yüzde onu qaldı», – dep ayttı alıp barıcı.
Qırımtatar faali Edem Dudakovnıñ malümatına köre, Ukrainanıñ kiçik halqlarınıñ mustaqil etnik kütleviy haber vastalarınıñ işini temin etüvde halqara mecburiyetleri bar.
Memleket kiçik halqlarnıñ ve milliy azlıqlarnıñ mustaqil etnik kütleviy haber vastalarına para bermeliEdem Dudakov
«Problem nedir, añlap olamayım? Aselet yapalarmı, yoqsa Ukraina qanunlarında bir şeyler deñiştimi? Eki esas Avropa vesiqası bar: Milliy azırlıqlarnıñ aqlarını qoruv çerçive şartnamesi ve Avropanıñ regional tiller hartiyası. Ukraina eki beyannameni tasdıqladı. Bu vesiqalarnıñ maddelerine köre, memleket kiçik halqlarnıñ ve milliy azlıqlarnıñ mustaqil etnik kütleviy haber vastalarına para bermeli. Laf devlet kanallarınıñ azlıqlarnıñ tillerinde yayınları aqqında degil, mustaqil kütleviy haber vastaları aqqında kete. Yani devlet yayın ve neşirniñ mustaqilligini temin etmege mecbur», – dep tarif etti faal Qırım.Aqiqatqa.
Edem Dudakovnıñ fikirince, ATR kanalı ve oña oşağanlarnıñ vaziyetinde para berüv tedbirleriniñ sertleştirilüvi qabul etilemez.
Tedbirler qolaylaştırılmalı. Bütün programmalar tek azlıq tilinde olacaq degil. Azlıqnıñ menfaatlarınen bağlı bazı programmalar çoqluq tilinde ola bileEdem Dudakov
«Devlet hızmetinde olğanımda etnik kütleviy haber vastalarına pek qolay para berile edi: tender ola edi – iddiası olğanlardan birinden satın ala ediler. Ukrainada etnik azlıq tilinde yayın yapqan bir kanal olsa, açıq tender olurmı? Etnik azlıq tilinde yayın planı berile: qaç film, qaç multfilm, qaç yayın – bücetten tahsis etilecek para miqdarınıñ masrafnamesi. Devlet para bere, kütleviy haber vastası berilgen masrafnamesine köre esaabt bere: qaç saat ve qaç yayın yapıldı. Bu qadar. Tedbirler qolaylaştırılmalı. Bütün programmalar tek azlıq tilinde olacaq degil. Azlıqnıñ menfaatlarınen bağlı bazı programmalar çoqluq tilinde ola bile. Eki taraf er şeyni laf etken masrafname bunıñ içün bar. Böyle tedbirler sertleştirilmemeli, qolaylaştırılmalı», – dep tüşüne faal.
Onıñ qayd etkenine köre, işğal etilgen Qırımdan telekanalğa para berilüviniñ bir sıra problemi bar.
«ATR, eskisi kibi, Qırımda olsa edi, paranıñ büyük qısmını özümiz berer edik. Amma bugün biznes ATRge para berse, ciddiy problemler peyda ola bile – uydurılğan manaçıqlarnen apis cezaları bile berilmesi mümkün. «Qaradeñiz production» ve «Bizim balalar» leyhasına para bergen Resul Velilâyev böyle vaziyetke oğradı. Adiy teleseyircileri yardım etse – yetmez. Birinciden, sayımız az, kanalnı paralı yapmaq içün yeterli degil. Ekinciden, Qırımdan esas Ukrainağa para yollav yolları qolay degil», – dep qayd etti faal.
Edem Dudakovnıñ fikirince, ATR qapatılsa, belli narazılıqlarğa yol açılır. «Menim şahsiy narazılığımnıñ şekli adiy olacaq – iç bir Ukraina devlet kütleviy haber vastasına bir daa intervyü bermeycem», – dep qoştı faal.
Qırımtatar faali Nuri Beytullayev emin ki, akimiyet istese, ATRge para berüv meselesi qolay çezilir edi.
ATR mündericesi ve yayın keyfiyetine köre qalğan Qırım kanallarından bayağı ileri ketken ediNuri Beytullayev
«Şimdiki «yeşil» akimiyetke Qırım ve onıñ problemlerinen qırımtatarlar kerekmey sanki. Kün-künden bundan daa çoq emin olam. ATR mündericesi ve yayın keyfiyetine köre qalğan Qırım kanallarından bayağı ileri ketken edi. Şimdi esas Ukrainada da muvafaqiyetli olması mümkün. Amma böyle telekanal anda kerekmey, çünki, menim fikirimce, soñki prezident saylavlarından soñ başlağan Ukrainanıñ yavaş-yavaş «sovetlerge», Rusiyege qaytuvını toqtatacaq… Aşıqmayıp eki kün içinde çezilmesi mümkün para yollav meselesi beş aydan berli al etilmey», – dep izaatladı vaziyetni faal Qırım.Aqiqatqa.
Qırımtatar faali Riza Asanovnıñ fikirince, ATRge para berüv problemleriniñ «teren sebepleri» bar.
ATR Qırımda daima alternativ noqtaiy nazar olaraq qabul etile. Şunıñ içün Moskvanı bu vaziyet raatsızlayRiza Asanov
«Bu vaziyetniñ sebebi terendir. ATR informatsion siyasetinde – tamamen serbest bir kütleviy haber vastası. Bu kanalnıñ temelindedir. Qırımda kimsege boysunmadı. Akimiyetteki siyasetçilerge serbest jurnalistler kerekmi? Ekinci sebep, maña köre, Moskvanıñ tesiri. Sır degil ki, Qırımda onı millet mensüpligine baqmadan çoq insan seyir ete. ATR Qırımda daima alternativ noqtaiy nazar olaraq qabul etile. Şunıñ içün Moskvanı bu vaziyet raatsızlay. Üçünci sebep Qırım yayınlavınıñ iç reqabetinen bağlıdır. Qırım meselesi aqqında yayın yapqan bir qaç media leyhası mevcut. Belki, olarnıñ tesiri bar. Prezident Zelenskıy özü de şou-biznesni bile ve ATR tesiriniñ ciddiyligini añlay», – dep bildirdi noqtaiy nazarını faal Qırım.Aqiqatqa.
Riza Asanovnıñ qayd etkenine köre, Avropa qurulışları ATR telekanalınıñ vaziyetine diqqat ayıracaqtır.
Qırımtatar faali Nedim Halilovnıñ fikirince, ATR telekanalına para berüv problemi vaziyetinde eki taraf da qabaatlı ola.
Kanalnıñ parasız qalmaq telükesi bar olğanını añlap, telekanalğa diger menbalardan stabil yardım kösterüv şaraitlerini yaratmalıNedim Halilov
«ATR telekanalınıñ para alamağanı kanal reberligi ve akimiyet arasındaki bağda bazı eksikliklernen bağlı, ğaliba. Ukraina devleti kanalğa belli bir mecburiyetleri sebebinden degil, alicenan niyetleri sebebinden para bergen edi. Bu vaziyette öz eksiklikleri sebebinden siyasiy oyun yapmaq, maña köre, qabul etilmeycek bir şey. Kanalnıñ parasız qalmaq telükesi bar olğanını añlap, telekanalğa diger menbalardan stabil yardım kösterüv şaraitlerini yaratmalı», – dep izaatladı vaziyetni Qırım.Aqiqatqa faal.
2019 senesiniñ soñunda Ukrainada birinci qırımtatar telekanalı olğan ATRge devletten para berüv blok etildi. Devlet 2020 senesi içün kanalğa berilecek 50 mln ğrıvnâ ayırğan edi. ATR qırımtatar telekanalınıñ baş müdiri Lenur İslâmovnıñ aytqanına köre, kanal becerip olamağan tender şartları qoyuldı.
