Yaznıñ bir ayı keçip ketti. Qırım içün - bu ayrı bir vaqıttır. Başqa yerde bu tatil vaqtı olsa, Qırımda bu qazanç vaqtıdır. Qırım sakinleriniñ çoqusı, mevsimde qazanğan aqçağa qalğan yılnı keçireler, çünki başqa iş yoq (ebet, 5-6 biñ ruble aylığı olğan iş qıdıruv merkeziniñ vakansiyalarını saymasaq).
Amma iyün keçti, amma Qırımda kerçek mevsim öyle de başlamadı. Aselet yalılarnı kezip, plâjlarnı baqıp çıqtı, yerli iş adamlarınen qonuştım. Neticesi qasevetke daldıra. Keriç turistsiz, Kefege keçken yıl olağan adamlarnıñ tek yarısı kelgen, Sudaqqa üçten ekisi. Azmı-çoqmı Yalta ve Aluştada raatlanıyıcı bar. Er yerde beklenilgenge köre, adam bayağı azca.
Misal içün, Qırımnıñ eñ büyük avto kempinglerinden birisi yerleşken Midiya körfeziniñ acayip qum plâjı, iyünden yarı boş edi.
Ve böyle baqıp çıqqan soñ qiymet keskenime subyektiv fikir deseñ de, şübeletmegen obyektiv malümat bar. Misal içün, turistler içün Qırımnıñ Cenübiy yalısında bir künlük turlarnı teklif etken turistik şirketlerge kirdim. Men şaştım, amma olarnıñ çoqusı daa işini de başlamadı - müşteri yoq! Kimerleri başladı, amma büyük avtobuslar yerine zar-zorunen mikroavtobuslarnı toldurmağa adam toplaylar.
Men şaştım, amma olarnıñ çoqusı daa işini de başlamadı - müşteri yoq!
"Adamlar sanki bar, amma biz içün yoqlar, çünki olar tölep olamaylar. Evelleri büyük sanatoriy ya da musafirhanege barıp, turğa birden 30-40 adamlıq gruppanı toplay edik, şimdi ise vaziyet bayağı qıyınlaştı. Bu yıl raatlanmağa kelgenler içün, turnıñ fiyatı olğan 3 biñ ruble - büyük aqçadır, ve o qadarını masraf etmege çoqusı azır degil. Ukraina vaqtında sanatoriy turistleri bir qaç kere çoqça tölep ola edi", - nostalgiyasını gizlemeyip, bir turistik şirketniñ hadimi aytıp berdi.
Alçaq kelirge aş sanayınıñ saipleri de şikâyet ete. Eñ çoq aşhanelerde ve küçük azbar tükânlarında ucuz pirojoklar satıla, dep ikâye eteler, amma restoran ve kafeler aman-aman boş tura.
Demek, rusiyelilerniñ deñizge kelmek içün aqçası daa yete, amma kafege barmağa - endi yoq
"Kafemniñ qarşısında - erzaq tükânı, ukrain vaqıtta adamlar plâjdan birden tamam kafeme kele edi, şimdi ise doğru tükânğa barıp, kiralanğan meskende üylelik yapalar. Kafege kirseler de, eñ ucuz aşlarnı sımarlaylar. Demek, rusiyelilerniñ deñizge kelmek içün aqçası daa yete, amma kafege barmağa - endi yoq. İşte, mevsim yoq, iyülnen avgust da böyle keçse, bizim, iş adamlarınıñ, işimiz çataq", - dep zarlandı yalı boyunda yerleşken bir şeerde kafe saibi.
Kapsel körfeziniñ plâjında çalışqan balalar, turist fuqareleşti, dep ayta, 4 saatlıq şezlong kiralaması içün 200 ruble tölegen çoq tapılmaz.
Yazıq ki, amma adaletli olmaq içün, Qırım biznesmenleri de turistlerniñ azlaşmasında qabaatlı olğanını aytmaq kerek. Fiyatlar ve servis keyfiyeti em de qıta Ukraina kurortlarından, em qomşu Rusiye kurortlarından artta qala. Qırımda masraf etilecek parağa, Türkiyeniñ "all inclusive" otellerinde ya da başqa çetel kurortlarda yahşı etip raatlanmağa mümkün. İşte, neniñ lafını etemiz - tatilde olğan içtimaiy ağlardaki dostlarım bile, Qırımdan degil, Türkiyeden süretlerni derc ete!
Amma yerli iş adamlarını da añlamaq mümkün - suv ve yarıq tarifleri pek köterildi, teşkerüv ve ştraflar basa-bas çoqlaşa, endi Qırımda küçük ve orta biznesnen oğraşqanlarğa medal berilse de olur...
Qırımnıñ rusiyeli akimiyetiniñ de büyük qabaatı bar, çünki beş yıl içinde olar bir dane de temizlev stantsiyasını qurmadı ve yañartmadı. Bunıñ erine qoruqlarnı ve Qırım tabiatınıñ tiyilmegen yerlerini qurıp qoydılar, olarnıñ arasında Sudaqta Kapsel körfeziniñ yarısını qaplap alğan ve Meganom burnuna qadar uzatılacaq davalı "Tavrida" forumıdır.
Ve, ebet, mubarek yarımadada ne yapqanlarına baqqanda, yürek sızlay. Kimerde, taqatsızlıq anlerde, özüme sual berem: biz, yerli skainler, Qırım endi kurort degil de, Rusiyeniñ arbiy bazası çevirilgenine aceba dayanacaqmızmı? Amma birden özüme kelem: öyle şey olmaz, ne qırımtatarlar, ne de Ukraina tarafdarı olğan Qırım sakinleri buña el bermez. İnanamız ki, bir kün kelir ve rejim dağılğanından soñ, Qırım tabiatı ğayrıdan güllenir ve yeşilir, ve yarımadağa turistler kene qaytır. Bu ümütnen em yaşaymız.
Zarema Seitablayeva, qırımlı, bloger (müellifniñ adı ve soyadı telükesizlik maqsadınen deñiştirildi)
«Bloglar» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün