Uquq qoruyıcılarnıñ fikrince, işğal mahkemesi tarafından siyasi sebeplerden 7 yıl apis cezasına mahküm etilgen qırımlı vatandaş jurnalisti İrına Danılovıç Rusiyege etap etildi. Bunıñ aqqında babası Bronıslav Danılovıç haber etti. Onıñ tahminlerine köre, bu Krasnodar bölgesindeki cazahane ola bile. İrınanıñ sağlığı ve bulunuv yeri aqqında ne belli? Uquq qoruyıcılarnıñ İrınanıñ ukrayinalı siyasiy mabüslerniñ ve esirlerniñ ruslarla deñiştirilmesi cedveline kirsetilmesi ile talaplarınıñ neticesi ola bilirmi? Bugünde Rusiye basqı sisteması ile yüzme-yüz qalğanlarğa yardım etmek imkânlar barmı? Bunıñ aqqında Qırım.Aqiqat Radiosınıñ yayınında babası Bronıslav Danılovıç ve ZMINA İnsan aqları merkeziniñ reberi Tetâna Peçonçik malümat berdiler.
İyünniñ 29-nda Rusiye nezareti altında olğan Qırım Yuqarı mahkemesi 7 yıl apis cezasına mahküm etilgen vatandaş jurnalisti ve faal İrına Danılovıçnıñ ükmüni deñiştirdi ve üküm müddetini bir ayğa qısqarttı. İyülniñ 24-nde ise İrına Qırımdan Rusiyege etap etap etilgeni belli oldı. O şimdi Krasnodardaki cezahanede buluna. Bunı babası Bronıslav Danılovıç haber etti. O, özü de bunıñ aqqında tesadüfen Aqmescit SİZO-sından İrınanıñ şeylerini alğanda bildi.
"Qıyın edi, amma ahır soñu şeylerni qaytardılar. Evel İrına ne qadar ariza yazsa da - şeyler yoq, arizalar yoq. Amma bugün ne ise alıp oldım. Laf etkende SİZO hadimlerinden iyülniñ 24-nde İrına Krasnodarğa etap etilgenini bildim. Bu cezahaneniñ ne yerde olğanını, Krasnodardamı Magadandamı şimdilik tam olaraq bilmeyim. Bunı endi İrına telefon etse ya da mektüp yazsa bilirim. Buña izin ne vaqıt berilecegi ise - bir, eki aftadan ya da bir aydan soñ belli degil", - dep bildirdi babası.
Soñki sefer Bronıslav qızı ile 1-nci Aqmescit SİZO-sında körüşken edi. O vaqıt qızı oña sağlığı ve etapqa danıp olamaycağından qorqqanı aqqında aytaqan edi.
"O dedi: "Men FSB-nıñ mağazda iskencelerine ve qılınulvranı dayandım, amma bütün vaqıt sallanıp ketken manşada etapqa dayanamay bilem", - dep qayd etti Bronıslav Danılovıç.
Emşire ve vatandaş jurnalisti keçken sene aprelniñ 29-nda işten evge qaytqan zaman Rusiye quvetçileri tarafından yaqalanğan edi. İrınanıñ Aqmescit tahqiqat tevqifhanesinde olması yalıñız 13-ünci kün belli oldı. Bütün bu vaqıt tuvğanları ve tanışları onı tapmağa tırışa edi. Olarğa Köktebelniñ kenarındaki yaqıt stantsiyalarından birinde tapılğan İrınanıñ tutıp esir etilmesiniñ video yazısı yardım etti. Video adiy urbağa kiyingen bir qaç kişiniñ İrınanı arabağa nasıl itep oturtqanlarını köstere. Bu video esasında faalniñ babası Rusiye polisine ariza ile muracaat eterek, adam tutıp esir etilmesi faktı ile bağlı cinayet davasınıñ başlanmasını talap etti. Danılovıç emşire olıp çalışa edi, içtimaiy ağlarda saifesi ve bir qaç bloger yazısı bar edi. Yazğanları esasen sağlıq hadimleri ve işğal altındaki yarımadada sağlıq problemlerinen bağlı edi. 2022 senesi dekabrniñ 28-nde Qırımdaki Rusiye mahkemesi onı yedi yıl apis cazasına makhüm etti. Mahkeme qadınnı Rusiye Ceza Qanunnamesiniñ 222.1 maddesi ile «Patlayıcı madde ya da patlayıcı cihazlarnı qanunsız satın aluv, berüv, satuv, saqlav, taşuv, yollav ya da yanında taşımasında» qabaatlı tanıdı. Apis cezasından ğayrı qadın 50 biñ ruble para cezasını berildi.
İrına Aqmescit izolâtorında tutulır eken otitke oğradı, sağlığı zayıflaştı: şiddetli baş ağrısı peyda oldı, eşitüv qabiliyeti zayıflaştı. Bugünge qadar kerekli tibbiy yardım oña öyle de kösterilmedi.
"Ekim onı baqmadı, şunıñ içün bugünde "ağrı"dan ğayrı onda bir şey yoq. Men buña iskence ve sadizm deyim. Sadizmden ğayrı başqa bir yaramay söz olsa edi onı qullanır edim. Ondan telefon etmesini ya da mektüp bekleymiz. Ne qadar bekleycekmiz belli degil", - dedi o.
Krasnodar SİZO-sı bu FSİN habı kibi bir şey. Andan İrınanı başqa yerge etap ete bileler, dey ZMINA İnsan aqları merkeziniñ reberi Tetâna Peçonçik.
"Ağır sağlıq vaziyetine baqmadan İrınanıñ Rusiye Federatsiyasına etap etilmesi bir cenk cinayetidir. Çünki halqara gumanitar uquqqa köre işğalci memleketniñ adamlarnı öz topraqlarına koçbrmege aqqı yoq", - dep bildirdi Peçonçik.
Bundan ğayrı, onıñ fikrince, İrınanıñ adaletli mahkeme aqqı bozulğan. Oña istinaf materiallarınen tanışmaq imkân bermeden birden etap ettiler.
"İstinaf şikâyeti berildi, üküm çıqarıldı, bundan soñ İrına etap etildi ve o davanıñ materialları ile bile tanışıp olamadı. İstinaf şikâyetiniñ baqılğan mahkeme oturışınıñ özünde ise otit ve eşitip olamağanı sebebinden ne olğanını bile añlap olamadı, Elbette o bir şey añlamadı", - dep ayttı o.
Eñ çoñ uquq qoruyıcı İrınanıñ sağlığını qasevet ete. Aqmescitte ilâclar ketirip bermek qıyın edi, Rusiye territoriyasında ise bunıñ nasıl olacağını tasavur etmek bile qorqunçlı.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnıküzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://d2a3ebzji45ji0.cloudfront.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
Rusiye apsinde tutulğan qırımlılar
2014 senesi baarde Qırımnıñ Rusiye işğalinden soñ yarımadada Rusiye quvetçileri mustaqil jurnalist, vatandaş faalleri, qırımtatar milliy areketiniñ faalleri, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ azaları ve Rusiyede yasaqlanğan «Hizb ut-Tahrir» ve «Tebliğ Cemaatı» teşkilâtlarınen alâqaları bar olğanından şübheli sayılğan insanlarnı apiske alıp başladı.
Ukraina Yuqarı Radasınıñ İnsan aqları vekâletlisi Lüdmila Denisovanıñ kâtibiyeti 2020 senesi noyabr ayında Rusiye tarafından siyasiy sebeplerden taqip etilgen insanlarnıñ sayısı 130 ola, dep bildirgen edi.
Qırım aq qorçalayıcı gruppasınıñ malümatına köre, 2020 senesi oktâbr ayınıñ soñuna qadar eñ az 110 kişi Qırımda siyasiy sebepli ya da diniy cinaiy taqipler çerçivesinde azatlıqtan marum etildi.
Siyasiy mabüslerge qol tutuv programmasınıñ reberi, «Memorial» aq qorçalayıcı merkeziniñ şura azası Sergey Davidisniñ bildirgenine köre, merkezleriniñ cedvelinde 315 insan bar, 59-ı – qırımtatarıdır.
Aq qorçalayıcılar ve advokatlar bu cinaiy davalarnı siyasiy, milliy ya da diniy sebeplerden taqip dep adlandıra. Rusiye akimiyeti bu sebeplerni inkâr ete.
