Kiyev – Ukraina parlamenti iyün 17 künü «İşğal etilgen territoriya» qanunına deñişmeler kirsetip, qıtağa köçip kelgen qırımlılarnıñ bulunuvını qolaylaştırdı. Yarımadanı terk etken qırımlılar daa qolay şekilde qayd etilip olurlar. Böyleliknen, qırımlılar içün kendi ticariy işlerini qıtada ğayrıdan resmiyleştirip, işke kirüv ve tibbiyet teminlevi meselelerni al etilmesine yol açıldı. Em de, işğal etilgen yarımadada oquğan studentlerge ukrain aliy oquv yurtlarına kirmek içün imtiyazlar berilecek.
Yuqarı Rada «Ukrainanıñ vaqtınca işğal etilgen territoriyada vatndaşlarnıñ aq ve serbestligini teminlevi aqqında» qanunğa deñişmeler kirsetti. Halq vekili Andrey Sençenko tarafından işlep çıqarılğan qanun leyhasına 233 deputat qol tuttı.
Vesiqanıñ eñ müim noqtası vaqtınca qayd etilüviniñ qolaylaştıruvıdır. Şimdiki vaqıtta qırımlılarğa qıtada «yazılmaq» içün yarımadada yazılğanıñız aqqında vesiqalarnı almaq kerek degil, amma, daire ve ya kira içün vesiqalarnı taqdim etmek kerek. Bunen beraber, daire saibiniñ, qırımlını yazdırmağa istegini tasdiqlağan ariza boyunca qayd etilmek mümkün. Şimdilik, bu şartlarnı er kes yerine ketirip olamay.
Bu deñişmelerni eñ evelâ iş-adamları bekley edi, yarımadada qayd etilgenleri içün olarnıñ qıtada resmiy şekilde işlerni alıp barmağa aqları yoq edi.
Kiyevge köçken keriçli iş adamı Yuriy Kiselniñ aytqanına köre, Devlet qayd etüv hızmeti, olar bulunğan şeerde qayd etilmegence, qırımlılarnıñ ticariy işlerini ğayrıdan resmiyleştirmege red ete.
«Men Devlet qayd etüv merkezine muracaat ettim, anda bulunğan şeerde vaqtınca yazılmam kerek olğanını ayttılar. Ondan soñ, bergi hızmetinde qayd etilip, bergilerni töley bilem. Amma, şimdilik bunı yapıp olamayım, çünki Kiyevde yazılmaq küç», – dedi Yuriy.
Halq vekili Andrey Sençenkоnıñ bildirgenine köre, qanun leyhası işke tüşürilgeninen qırımlı iş adamlarnıñ meseleleri al etilir.
«Yañı ve pek qolay şekilde qayd etilmek mümkün. Ukrainanıñ er angi qıtaiy qısımına köçken qırımlı migratsion hızmetiniñ bölügine kirip, ariza yazmalı. Qoşma vesiqalar kerek degil. Vesiqa yazıp, yaşağan yerini qayd ete ve bunıñ esasında oña vaqtınca qayd etilüvi aqqında kâğıt berile», – dep qayd etti halq vekili.
Sençenkonıñ sözlerine binaen, qıtada qayd etilmek içün, qırımlılarğa pasportta müür qoymağa kerek degil, yalıñız kâğıtnı almalı. Yani, daimiy qayd etilgen yer yarımada sayıla. Köçip kelgen vatandaş kene de başqa yerge avuşmağa istese, daa bir kere ariza yazmalı.
«Sençenkonıñ tüzetüvleri» kirsetilgeninen, qırımlılıar diger memuriy hızmetlernen de qullana bilecekler. Bunı Qırım.Aqiqatqa «Almenda» vatandaşlar maarifi Merkeziniñ reisi Olga Skripnik bildirdi.
«Bir çoq memuriy hızmetler qayd etilüv yerge bağlı. Misal içün, tibbiyet hızmetler ile faydalanuv, işke kirüv, balalarnıñ mektepke berüvi ve ilâıhre. Bundan da ğayrı, banklarnıñ ekseriyeti yarımadada qayd etilgen şahıslarğa esaplarnı açmağa istemeyler», – dep qayd etti uquq qorçalayıcı.
Andrey Sençenko aytqanı kibi, qabul etilgen qanun leyhası Prezidentniñ qoluna aftanıñ soñunacaye teslim etilecek, ve aynıñ soñunda işke tüşürilecek. Deputatnıñ sözlerine köre, Devlet migratsion hızmeti ariza ve kâğıtlarnıñ örneklerini endi azırladı.
Studentler içün belgilengen imtiyazlar şimdilik tek sözde qalmaqta
İyün 17 künü Rada qabul etken qanun leyhasında Qırımlı student ve abituriyentler Ukraina oquv yurtlarına kirgende, imtiyazlarnen qullana bilecekleri aqqında yazıla. Amma, Sençenkonıñ bildirgenine köre, «İşğal etilgen territoriya aqqında» qanunnıñ birinci şekilinde de bunıñ aqqında aytılğan edi, onıñ qanun leyhasında ise, daa tekmil ifade etilgen.
«Bu maddeler qırımlılarğa imtianlardan keçken soñ, tek paralı oquşqa yetecek ballnı qazansalar bile, devlet esabına oqumağa imkân bere. Em de, olarğa yataqhanede oda ayırıla», – dep añlattı Sençenko.
Bunen beraber, Qanun leyhasında bildirilgeni kibi, yarımadada oquğan studentler Ukrainanıñ qıtasında yerleşken oquv yurtlarğa avuşıp, devlet esabına oquy bileler. Oquv yurtlarında yer olmasa da, Tasil ve ilim nazirligi yerlerni arttıra ve studentni ep bir alırlar.
«Para berip oquğan studentler qanun boyunca oquşnı bedava devam ete bileler. Amma, menim bilgenime köre, qırımlılardan iyün içün para soraylar, eñ azı 4 vaqia aqqında haberim bar. Qanun bar, amma, studentlerniñ avuştıruv qaideleri işlep çıqarılmadı ve devlet qoşma para ayırmadı», – şikâyet etti Skripnik.
Uquq-qorçalayıcınıñ fikirince, bu meselege acele sürette Tasil ve ilim nazirligi kirişmek kerek.
Eñ yaqın vaqıtta daa bir qanun leyhasınıñ baqılması közde tutula. Halq vekilleri Sergey Sobolev ve Valeriy Patskan «Devletniñ içinde mekânını deniştirgen şahıslarnıñ aq ve sebestliginiñ temin etilüvi aqqında» qanun leyhası qayd etildi. Vesiqağa köre, Qırımnı terk etken sakinleri ve terroristlerge qarşı alıp barılğan tedbirler territoriyasında yaşağanlarğa mahsus status berilecek – devletniñ içinde mekânını avuştırğan şahıslar olacaqlar. Olar, vaqtınca yaşamaq içün mesken ve diger imtiyazlarnı talap etip olurlar. Şimdiki vaqıtta, qanun leyhasını Yuqarı Radanıñ mahsus komiteti talil etmekte, ne vaqıt parlamentte baqılacağı daa belli degil.
