Qırımda zorbalıqsız qarşılıq prioritet olaraq qala

Kıyivde "Qırım Askerleri" vesiqalı filminiñ taqdimi olıp keçti. Film müellifleri qırımtatarlarnıñ Ukrayinanı Rusiye tecavuzından qorçalavda iştirak etkeni aqqında tarif ettiler. Tedbirde şunı da qayd ettiler ki, zorbalıqsız tirenüvniñ zamanı keçti. Qırım.Aqiqat mütehassıslardan ve aq qorçalayıcılardan, bu, işğal etilgen Qırımda yaşağan qırımtatarlarğa da aitmi, dep soramağa qarar aldı.

Qırımtatar resurs merkeziniñ reberi Eskender Bariyevniñ filmniñ taqdiminde bildirgenine köre, bugün Ukrayina silâlı quvetlerinde eki biñge yaqın qırımtatar hızmet ete. Aynı zamanda, on biñden ziyade qırımtatar qorantası Rusiye ordusına askerlikke alınmamaq içün Qırımnı terk etkenleri belli.

Qırımtatar Milliy Meclisi reisiniñ muavini İlmi Ümerov Qırım.Aqiqatqa bergen izaatında qayd etti ki, Qırımda qırımtatarlar Ukrayinağa sadıq olğanını isbatladılar.

''Biz Askerlerni qaraman-arbiylerni ürmet etmek kerekmiz, olar içün er türlü şerefler teşkil etmek kerekmiz. Amma bunı, kimge ne cevap berecegimizni ve cenkte adamlarımız yeterli olğanını isbatlamaq içün yapmaymız. Uquqnıñ yerine ketirilmesinen bunıñ iç bir alâqası yoq. Uquqiy meselelerniñ çezilüvini sadıqlıqnen bağlamağa mümkün degil. Qırımtatarlarnıñ aqları içün küreş usullarını deñiştirmege niyetleri yoq, olar, evel olğanı kibi, zorbalıqsız olacaqlar. Ukrayinanıñ bütün vatandaşları kibi, qırımtatarlar da öz memleketini qorçalamağa borclular. Amma Ukrainanıñ özünde tamır halqnıñ aqlarını yerine ketirmek borcu bar, ve bunı Rusiye ile cenk prizmasınen baqmaq kerekmey. Ukrayina cenkleşe, şu cümleden biz de. Qırımtatarlarnıñ Rusiye ile ayrı cenki yoq. Rusiyeni Ukrayina yeñecek, biz ise şu cümleden, yani silâlı quvetlerniñ terkibinde'', - dep qayd etti Meclis reisiniñ muavini.

"Qırım askerleri" filminiñ baş qaramanlarından biri, "Qırım" batalyonınıñ komandanı İsa Akayevniñ fikirince, qırımtatarlar ve Qırımdaki bütün Ukrayinanı desteklegen Qırım sakinleri Qırım yarımadasınıñ işğalden azat etilmesiniñ soñki basamağında Ukrayina Silâlı quvetleriniñ faal destegine azır olmalı.

''Bunıñ ile bağlı menim baqışım şudır: Birinciden, biz mümkün olğanı qadar teşkil olunmaq kerekmiz, çünki duşmanımız er vaqıt arbiy küçüni arttırmaq imkânlarını qıdıra. Ekinciden, ve bu belki de eñ müim meselelerden biridir, duşmanımız aqqında, onıñ areketleri, bulunğan yerleri ve ilâhre aqqında malümat toplamaq ve berip başlamaq kerek. Üçünciden, Qırımğa kirgende, Ukrayina Silâlı quvetleri ordusı er türlü şekilde ücümge qoltutmaq ve duşmanğa er türlü şekilde qarşılıq köstermek kerek", - dep ayttı Qırım.Aqiqatqa kombat.

Kremlniñ sabıq siyasiy mabüsi İsmail Ramazanov emin ki, "Qırımda qırımtatar halqınıñ şimdiki statusında qalması pek müimdir".

''Silâlı qarşılıq köstermek özüni öldürüvdir. Rusiyelilerniñ böyle qarşılıqnı bastırmaq ve soñra qırımtatarlarnı genotsidge oğratmaq içün arbiy küçü yeterlidir. Cenkte mağlübiyetke oğrağanlarını añlağan soñ, qırımtatarlarnıñ evlerine kirip, Qırımda etnik temizlevlerni teşkil ete bileler. Lâkin silâlı qarşılıqqa çağırmağa şimdi pek erte. Eger biri Ukrayinanı qorçalamağa istese, o vaqıt Ukrayina Silâlı quvetleriniñ saflarında, qırımtatar bölüklerinde hızmet etmek kerek. Ekinciden, Qırım sakinkeri Ukrayina hızmetlerine faal surette malümat bere, şu cümleden, Ukrayina Silâlı quvetleri onıñ yardımınen Qırımda arbiy obyektlerge zarar ketire. Men bellesem, qorqunçlı işğal şaraitinde bu endi büyük bir qaramanlıqtır. Qırım sakinleri Kıyiv tarafından destek körsinler ve özlerine nisbeten tenqidniñ eksilmesini istesinler'', - faal Qırım.Aqiqatnen öz baqışları ile paylaştı.

Sovet dissidentı, Qırım uquq qoruyıcısı Oleğ Sofyanikniñ fikirince, Qırım sakşnleri içün "Rusiye işğaline barışıqlı qarşılıq strategiyası ve Qırımda insan aqları oğrunda küreş - azatlıq içün küreşniñ eñ doğru ve semereli yoludır".

''Sovet dissidentleri ve aq qorçalayıcılarınıñ kommunistik totalitar rejimine zorbalıqsız qarşılığı sovet imperiyasınıñ dağılmasına ketirdi. Poloniyanıñ mustaqil "Birdemlik" zenaat birligi öz narazılıq aktsiyalarınen Poloniyadaki kommunistik qurumnı yıqtı. Vatandaşlarnıñ barışıqlı narazılıqları Şarqiy Avropa, Yugoslaviya, Arnavutlıq, Moğolistanda diktator kommunist rejimleriniñ tüşmesine ketirdi. Cenübiy Afrikada küçlü zorbalıqsız tirenüv aparteid rejimini yoq etti. Qırımdaki Putin rejimine ve işğalge qarşı küreşte zorbalıqsız narazılıq ve faal uquq qorçalayıcı faaliyet eñ semerelidir. Silâlı küreşke keçüv yalıñız rejimniñ pekitilmesine ve daa büyük ve sert basqılarğa ketirecek. Qırımda büyük bir repressiv apparat ve çoq malümat bericilerniñ olması silâlı küreş yolunı eñ semeresiz ve tınç bir yolğa çevire. Vaqıt kelir, ve Putin imperiyası bütün imperiyalarnıñ taqdirini tekrarlaycaq - külge çevirilecek'', - dep tüşüne aq qorçalayıcı.

Qayd etmek kerek ki, on yılğa yaqın sürgen Qırım yarımadasınıñ qanunsız işğali vaqtında qırımtatarlarnıñ bir qısmı istilâcı memleketniñ akimiyet organlarında hızmetke celp etildi, bazı qırımtatar cemaatçıları ise Rusiye teşviqatınıñ teleradiosı oldı.

''Rusiye qırımtatarlarnen dost degil de, olarnı horçalay ve bizim muzıkamıznı, oyunlarımıznı, medeniyetimizni maliye ete ve qırımtatar halqınıñ öz Vatanında özüni kerçekten evinde, saip kibi is etmesini temin ete'', - dep ayta Qırım Cemaat palatasınıñ milletlerara, dinlerara munasebetler ve halq diplomatiyası meseleleri komissiyasınıñ reisi İbraim Şirin.

Qırımnıñ Rusiye yolbaşçısınıñ mesleatçısı, qırımtatar cemiyetiniñ prezidenti Eskender Bilâlov, "qırımtatarlar Rusiyeden daa çoq yahşı şey körecek", dep bildire.

"Prezidentniñ (qomşu Rusiyeniñ - QA) ardı-sıra kelmesi, reabilitatsiya aqqında qanun, Cuma Cami qurulması, menimce, ileride qırımtatar halqı Rusiye Federatsiyasından daa çoq eyilik körecek", - dep ayta Bilâlov.

Rusiye tarafdarı olğan qırımtatar cemaat erbabı Zaur Smirnov Kremlniñ Ukrayinanıñ Qırımnı qaytarıp olamaycağı ve Ukrayinanıñ kelecegi Rusiye reberliginiñ mevamına bağlı olacağı aqqında bildire.

Ekspertlerniñ qayd etkenine köre, 2023 senesi Qırımda narazılıq duyğularınıñ artması oldı, Ukrayinağa qoltutqan gizli hızmetler tek Rusiye arbiy tehnika ve şahsiy erkânınıñ yerleşüvini ve areketlerini teşkermey, aynı zamanda ukrayin dron ve raketalarını da nişanğa çeke. Narazılıq aktsiyalarını ''Jovta strichka" ve "Qırım arbiy çaykaları" areketleri keçire. 2022 senesiniñ sentâbrinden başlap yarımadada ''Ateş'' partizan teşkilâtı çalışa, o, özüni Rusiye tarafından işğal etilgen ukrayin topraqlarında ve Rusiyeniñ özünde ukrayin ve qırımtatarlarnıñ arbiy areketi dep adlandıra. Qırımda #LiberateCrimea areketiniñ ve diger Ukrayina tarafdarı gruppalarnıñ iştirakçileri ve ayrı faallerniñ faalligi körüne.

Qırım yarımadası Kıyiv arbiyleriniñ diqqat merkezi oldı, Ukrayina prezidenti Volodımır Zelenskıy ise, bu yılnıñ başında, Qırımnıñ izolâtsiyası 2024 senesi Ukrayina Silâlı quvetleri içün esas prioritet olaraq qala, dep bildirdi.

MALÜMAT: Ukrayinağa qarşı Rusiye silâlı ücümi 2022 senesi fevralniñ 24-nden sabadan berli devam ete. Rusiye ordusı arbiy ve vatandaş infrastrukturasınıñ esas obyektlerine avadan darbe endire, uçaq alanları, arbiy bölük, cermay bazaları, yaqıt stantsiyaları, kilse, mektep ve hastahanelerni viran ete.

Rusiye ordusı çekilgen soñ azat etilgen köy ve şeerlerde kütleviy öldürüv adiseleri aqqında belli oldı. Bazı ğarbiy liderler Rusiyeni cenk cinayetlerinde qabaatladı. Rusiye akimiyeti arbiyleriniñ öldürüvlerge alâqası bar olğanını inkâr etip, olarnı «uyduruv» dep adlandıra.

Rusiye Ukrayinağa qarşı basqıncılıq cenk alıp barğanını inkâr ete ve bunı maqsadı «askeriysizleştirüv ve denatsifikatsiya» olğan «mahsus operatsiya» dep adlandıra.

Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.