Aprelniñ 30-ında Qırımda rusiye quvetçileri Emir-Üsein Kukunıñ qadını Meryem Kukuğa "qanunsız aktsiyalarında iştirak etmekniñ imkânsızlığı" aqqında haberdarlıqnı oqıp berdi.
Bunı Meryem "Qırım birdemligi" birleşmesine aytıp berdi.
Meryemniñ aytqanına köre, oña 54-ünci maddeni oqudılar, soñra mayıs 3-ü, mayıs 9-ı, mayıs 18-im iyün 26-sı tarihlerini añdılar.
"Bu bayram künleri", - dey politsiya hadimi. Men deyim: "Nasıl bular bayram künleri ola eken?". "Men bilmeyim, mında öyle yazılğan. Bizim içün müimi sizni haberdar etmek ve bu künlerde er bir türlü qanunsız yürüşlerde iştirak etmeñiz imkânsız olğanı içün maddenen tanış olğanıñıznı köstergen imzañıznı almaq", - dey Meryem Kuku.
O, 51-inci maddege atıf etip haberdarlıqnen tanış olğanını köstergen imza qoymaqnı inkâr etkenini ve bu maddege köre iza yazğanını bildirdi.
Daa eve Qırımdaki Rusiye politsiyası aprelniñ 21-nde qadın faal Elmaz Akimovağa «qanun bozulmaycağına» dair tenbi vesiqasını berdi.
2019 senesi dekabrniñ 6-nda Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov «Dünya – zorbalıq ve işğalge qarşı. Menlik yürüşi» halqara zorbalıqsız barışıq aktsiyası azırlana ve keçirilecek, dep ilân etti. Aktsiya vaqtında faller memuriy sıñırdan keçip, Qırımğa kirecek ola. Aktsiya mayısnıñ 3-nde kemirilecek edi.
Çubarov, «Qırım yürüşi» arfesinde Kreml qırımtatarlarnı qorquzmağa tırışacaq, dep inkâr etmey.
Martnıñ 31-nde berilgen malümatqa köre, koronavirus sebebinden aktsiya başqa vaqıtqa qaldırıldı.
Rusiye Tış işler nazirligi Qırımtatar Milliy Meclisi ilân etken «Qırım yürüşini» «provokatsiya» dep adlandırdı.
Rostov-na-Donu şeeri Cenübiy okrugınıñ arbiy mahkemesi noyabrniñ 12-nde Yaltadaki «Hizb ut-Tahrir davasınıñ» altı mabüsini koloniyada qalmasına üküm etti. Mahkeme qararına köre, Muslim Aliyev 19 yılğa, İnver Bekirov 18 yılğa, Emir-Usein Kuku 12 yılğa, Vadim Siruk 12 yılğa, Arsen Cepparov 7 yılğa ve Refat Alimov 8 yılğa üküm etildi. Olar sert rejimli koloniyada qalacaqlar.
Rusiyeniñ Amnesty International reisi Aleksandr Artemyev işbu ükümni «siyasiy taqip» dep adlandırdı.
Ukraina Tış işler nazirligi bu üküm sebebinden Rusiyege narazılıq bildirdi.
Bu dava boyunca qabaatlanğanlar 2016 senesi fevral-aprel aylarında Yaltada tutulğan edi. Olarnı Rusiyede yasaqlanğan «Hizb ut-Tahrir» islâm siyasiy teşkilâtına alâqaları bar olğanında qabaatlaylar.
«Hizb ut-Tahrir» halqara islâm siyasiy teşkilâtı, bütün musulman devletleriniñ islâm halifeligine birleştirilmesini öz maqsadı olğanını ayta, amma olar, bu maqsatqa irişmek içün terroristik usullarnı red ete ve Rusiyede adaletsiz taqip etilgenini ayta. Rusiye Yuqarı mahkemesi 2003 senesi «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtını «terrorist» birleşme cedveline kirsetip, onı yasaq etti.
«Hizb ut-Tahrir işi» boyunca apiske alınğan ve mahküm etilgenlerniñ imayecileri olarnıñ taqip etilmesi diniy sebeplernen bağlı olğanını tüşüne. Adliyeciler qayd etkenine köre, Rusiye uquq qoruyıcı organları tarafından bu dava boyunca taqip etilgenler – ekseriyeti qırımtatarlar ve ukrain, rus, tacik, azeri ve islâm dinini kütken diger millet vekilleri. Halqara uquq işğal etilgen topraqlarda işğalci devlet qanunlarını kirsetmege yasaqlay.
