Оleg Soloviy
Cuma aqşamı künü saba Aqmescitniñ ukrain gimnaziyasına şeerniñ nufuzlı memurları ve şeer şurasınıñ kadrlar hızmetiniñ hadimleri kelip, oquv yurtunıñ müdirini ariza yazmağa mecbur ettiler. Şeerde yekâne ukrain mektebiniñ teessis etilüvi işinde iştirk etken Nataliya Rudenkonıñ fikirince, bu Rusiye tarafından işğal etilgen Qırımda ukrain tilinde tasilniñ yoq etilüvinde birince adım.
«Saba mektepke tanış olmağan erkek kelip, soy adını aytmadı, amma «Qırım imayesi» vekili olğanını bildirdi, – dedi Natalya Rudenko, –men añladım – devamı bar. Birinciden, Rusiye bayrağını asmağanımız içün öpkeledi, soñra «siz rus kitaplarnı da ketirmegendirsiñiz» dep, yolbaşçılarına şikâyet etecegini ayttı. Soñra, balaları rus tilinde oquşnı devam ettirecegini bildirdi. Men ise, oña şeerde rus tilli mektepler çoq, dep cevap berdim, amma o, balaları aynı bu mektepte oquycaqlarını beyan etti, men bunıñ devamı olacağını añladım…».
Bir qaç vaqıttan soñra, gimnaziyağa Aqmescit şeer muavini İlya Glazkov, şeer tasil idaresiniñ yolbaşçısı Tatyana Suhina teşrif buyurdılar, añlattı Rudenko. Şeer yolbaşçısı adından eyi faaliyeti içün teşekkürler bildirip, işten çıqarıluv meselesi endi çoqtan çezilgeni kibi, boşatıluv aqqıda vesiqanıñ bir qaç leyhasını kösterdiler. Olarnıñ arasında çeşit – tertipniñ muntazam sürette bozuluvı, şikâyet sebebinden ve ilâhre… bar edi.
«Men añladım, böyle şaraitlerde qarşılıq köstermek mantıqsız – yalıñız siñirlenecem. Men mücize ile vazifemde qalsam da, oca ve talebelerge zarar ketiririm – çünki ocalarnı sıqıştırıp başlarlar, teşkerüvler keçirirler, ana-babalarğa basqı eterler, ep bir çalışmağa bermezler, ukrain tilinde tasilni inkişaf ettirmege imkân olmaz, onıñ içün, men eki taraflama razılıq ile işten boşatıluvı aqqında emirni seçtim ve ariza yazdım. Olar da onı şu daqqası imzalap, neşir ettiler. Yañı müdir kim olcağını aytmadılar, amma, añlağanıma köre, er angi usulnı qullanıp ana-babalardan arizalar toplaycaqlar ve mektepni rus tilli mektebine çevirecekler», – qayd etti Rudenko.
Qırımlı ukrainlilerniñ aqları bozula – teşebbüsçiler
«Meni akimiyetniñ arektlеri açuvlandıra, – dedi «Prosvita» şeer cemaat teşkilâtınıñ reisi Pavlo Vlasenko, – Şeerniñ ukrain cematçılığı bu oquv yurtunı tasilniñ incisine çevirmek içün çoq küç sarf etti, o vaqıt akimiyet te qarşı çıqa, cematçılıq bizge işanmay edi. Bundan da ğayrı, şeer şurasınıñ bunı yapmağa aqqkı yoq, bina Ukraina prezidenti Leonid Kuçmanıñ emiri ile quruldı ve ukrain mülkü sayıla. Biz narazılıq kösterecekmiz…».
«Sabıq cumhuriyetinde öz başına tayin etilgen akimiyet yarımadadanıñ ukrain cemaatçılığınen siyasiy küreş alıp bara, – dedi Taras Şevçenko adına ilmiy cemiyetiniñ reisi ,Ukraina akademigi, belli qırım biolog-simirenkoved Petro Volvaç. – Bundan da ğayırı, akimiyetniñ esas maqsadı, mahsus leyha esasında qurulğan gimnaziyanıñ binasını çekip almaqtır, çünki, «yañı» Anayasağa köre, ukrain tili ep bir devlet tili sayıla ve iç olmağanda bir ukrain mektebi olmaq kerek, işte ukrain mektebine bir çet yerde bina berirler. Bu, Qırım akimiyeti ukrain mülküni qırsızlay, demektir…»
Gimnaziyada tasil ceryanını rus tiline keçüvini talebelerniñ ekseriyeti facia kibi qabul etile. Talebe Valâ K. dey : «Biz bu gimnaziyağa aselet oqumağa kirdik. Ukrain tili ve edebiyatı bizim canımızdır, rus tiline keçsek, yazda Qırımdan Ukrainanıñ diger regionlarına köçermiz, dedi ana-babam».
Valeriy Kuliçenko, Yaroslav mektep talebesiniñ babası, mektep memuriyetine mektüp yazdı. Onda, rus tiline keçüvlerine narazılıq köstergenini bildirdi. Aytqanına köre, bunıñ episi balasınıñ grajdan ve insan aqlarını boza ve şeer şurasınıñ qararına mahkemede şikâyet etecegini beyan etti.
Natalya Rudenko ruhtan tüşmey. «Men çalışqan ve mektepni tiklegen kollektivime, ocalarğa işanam, er türlü müdir kele bile, amma, olar daima Ukraina, ukrain tiline, edebiyatına, tarihı, medeniyeti, an-anelerine sevgi aşlaycaqlar. Men işanam, biz daa yahşı künlerni körer ve yaşarmız. Bu akimiyet Regionlar firqası kibi ebediy üküm etmez. Separatistler meni er alda işten boşatıp, raat çalışmağa izin bermeyceklerini duya edim, onıñ içün, biraz raatlanırım ve qitaiy Ukrainağa köçerim».
Bundan evel, «Qırım tasil naziri» Natalya Gonçarova yeli telekanallarnıñ birinde ötkerilgen tok-şou devamında, yarımadanıñ eñ küçlü mekteplerinden biri – Aqmescit ukrain gimnaziyasınıñ taqdiri boyunca, müessiseniñ içinde endi «añlaşma» yapılğanını bildirgen edi.
Qırım territoriyasında 500 rus tilli mektep çalışa, daa 5 ukrain tilinde tasil bere, bu cümleden, 900 bаla oquğan Aqmescitteki «Ukrain mektep-gimnaziyası» oquv terbiyeviy kompleksi mevcut.
Ukraina ve Qırımda nam qazanğan tasil erbabı Natalya Rudenko mektepni açılğan yılı 1997 senesinden başlap idare etti.
Cuma aqşamı künü saba Aqmescitniñ ukrain gimnaziyasına şeerniñ nufuzlı memurları ve şeer şurasınıñ kadrlar hızmetiniñ hadimleri kelip, oquv yurtunıñ müdirini ariza yazmağa mecbur ettiler. Şeerde yekâne ukrain mektebiniñ teessis etilüvi işinde iştirk etken Nataliya Rudenkonıñ fikirince, bu Rusiye tarafından işğal etilgen Qırımda ukrain tilinde tasilniñ yoq etilüvinde birince adım.
«Saba mektepke tanış olmağan erkek kelip, soy adını aytmadı, amma «Qırım imayesi» vekili olğanını bildirdi, – dedi Natalya Rudenko, –men añladım – devamı bar. Birinciden, Rusiye bayrağını asmağanımız içün öpkeledi, soñra «siz rus kitaplarnı da ketirmegendirsiñiz» dep, yolbaşçılarına şikâyet etecegini ayttı. Soñra, balaları rus tilinde oquşnı devam ettirecegini bildirdi. Men ise, oña şeerde rus tilli mektepler çoq, dep cevap berdim, amma o, balaları aynı bu mektepte oquycaqlarını beyan etti, men bunıñ devamı olacağını añladım…».
Bir qaç vaqıttan soñra, gimnaziyağa Aqmescit şeer muavini İlya Glazkov, şeer tasil idaresiniñ yolbaşçısı Tatyana Suhina teşrif buyurdılar, añlattı Rudenko. Şeer yolbaşçısı adından eyi faaliyeti içün teşekkürler bildirip, işten çıqarıluv meselesi endi çoqtan çezilgeni kibi, boşatıluv aqqıda vesiqanıñ bir qaç leyhasını kösterdiler. Olarnıñ arasında çeşit – tertipniñ muntazam sürette bozuluvı, şikâyet sebebinden ve ilâhre… bar edi.
«Men añladım, böyle şaraitlerde qarşılıq köstermek mantıqsız – yalıñız siñirlenecem. Men mücize ile vazifemde qalsam da, oca ve talebelerge zarar ketiririm – çünki ocalarnı sıqıştırıp başlarlar, teşkerüvler keçirirler, ana-babalarğa basqı eterler, ep bir çalışmağa bermezler, ukrain tilinde tasilni inkişaf ettirmege imkân olmaz, onıñ içün, men eki taraflama razılıq ile işten boşatıluvı aqqında emirni seçtim ve ariza yazdım. Olar da onı şu daqqası imzalap, neşir ettiler. Yañı müdir kim olcağını aytmadılar, amma, añlağanıma köre, er angi usulnı qullanıp ana-babalardan arizalar toplaycaqlar ve mektepni rus tilli mektebine çevirecekler», – qayd etti Rudenko.
Qırımlı ukrainlilerniñ aqları bozula – teşebbüsçiler
«Meni akimiyetniñ arektlеri açuvlandıra, – dedi «Prosvita» şeer cemaat teşkilâtınıñ reisi Pavlo Vlasenko, – Şeerniñ ukrain cematçılığı bu oquv yurtunı tasilniñ incisine çevirmek içün çoq küç sarf etti, o vaqıt akimiyet te qarşı çıqa, cematçılıq bizge işanmay edi. Bundan da ğayrı, şeer şurasınıñ bunı yapmağa aqqkı yoq, bina Ukraina prezidenti Leonid Kuçmanıñ emiri ile quruldı ve ukrain mülkü sayıla. Biz narazılıq kösterecekmiz…».
«Sabıq cumhuriyetinde öz başına tayin etilgen akimiyet yarımadadanıñ ukrain cemaatçılığınen siyasiy küreş alıp bara, – dedi Taras Şevçenko adına ilmiy cemiyetiniñ reisi ,Ukraina akademigi, belli qırım biolog-simirenkoved Petro Volvaç. – Bundan da ğayırı, akimiyetniñ esas maqsadı, mahsus leyha esasında qurulğan gimnaziyanıñ binasını çekip almaqtır, çünki, «yañı» Anayasağa köre, ukrain tili ep bir devlet tili sayıla ve iç olmağanda bir ukrain mektebi olmaq kerek, işte ukrain mektebine bir çet yerde bina berirler. Bu, Qırım akimiyeti ukrain mülküni qırsızlay, demektir…»
Gimnaziyada tasil ceryanını rus tiline keçüvini talebelerniñ ekseriyeti facia kibi qabul etile. Talebe Valâ K. dey : «Biz bu gimnaziyağa aselet oqumağa kirdik. Ukrain tili ve edebiyatı bizim canımızdır, rus tiline keçsek, yazda Qırımdan Ukrainanıñ diger regionlarına köçermiz, dedi ana-babam».
Valeriy Kuliçenko, Yaroslav mektep talebesiniñ babası, mektep memuriyetine mektüp yazdı. Onda, rus tiline keçüvlerine narazılıq köstergenini bildirdi. Aytqanına köre, bunıñ episi balasınıñ grajdan ve insan aqlarını boza ve şeer şurasınıñ qararına mahkemede şikâyet etecegini beyan etti.
Natalya Rudenko ruhtan tüşmey. «Men çalışqan ve mektepni tiklegen kollektivime, ocalarğa işanam, er türlü müdir kele bile, amma, olar daima Ukraina, ukrain tiline, edebiyatına, tarihı, medeniyeti, an-anelerine sevgi aşlaycaqlar. Men işanam, biz daa yahşı künlerni körer ve yaşarmız. Bu akimiyet Regionlar firqası kibi ebediy üküm etmez. Separatistler meni er alda işten boşatıp, raat çalışmağa izin bermeyceklerini duya edim, onıñ içün, biraz raatlanırım ve qitaiy Ukrainağa köçerim».
Bundan evel, «Qırım tasil naziri» Natalya Gonçarova yeli telekanallarnıñ birinde ötkerilgen tok-şou devamında, yarımadanıñ eñ küçlü mekteplerinden biri – Aqmescit ukrain gimnaziyasınıñ taqdiri boyunca, müessiseniñ içinde endi «añlaşma» yapılğanını bildirgen edi.
Qırım territoriyasında 500 rus tilli mektep çalışa, daa 5 ukrain tilinde tasil bere, bu cümleden, 900 bаla oquğan Aqmescitteki «Ukrain mektep-gimnaziyası» oquv terbiyeviy kompleksi mevcut.
Ukraina ve Qırımda nam qazanğan tasil erbabı Natalya Rudenko mektepni açılğan yılı 1997 senesinden başlap idare etti.
