Ukraina Tış işler naziri Vadım Prıstayko Qırım meselesini muzakere etmek içün halqara platforma qurulmalı, dep qayd etti. Bu aqta o, Jeneva Milletler Sarayında «Qırımda insan aqları vaziyeti ve Kremlniñ ukrainalı reineleri» panel munaqaşası vaqtında ayttı, dep bildire Ukraina Tış işler nazirliginiñ matbuat hızmeti.
Munaqaşada Latviya, Litvaniya ve Poloniya tış siyaset müessiseleriniñ yolbaşçıları, Kremlniñ eski siyasiy mabüsleri Volodımır Baluh ve Edem Bekirov iştirak etti.
«Yaqında azat etilgen ukrainalı siyasiy mabüslerniñ deşetli tecribesi halqara toplulıqqa Rusiye apishanelerinde tutulğanlar aqqında hatırlatmalı», – dep ayttı Prıstayko.
Onıñ fikirince, altı yıldan berli Qırım yarımadası «zulum adasına» çevirile, anda «qırımtatar halqına qarşı repressiv kampaniya» qullanıla.
Prıstayko, BM İnsan aqları Şurasını Rusiye kontrol etken Ukraina topraqlarında vatandaş aqlarınıñ bozuluvına çoqça diqqat celp etip, olarnı azat ettirmek içün ğayretini arttırmasına çağırdı.
Rusiye tarafı Qırımda yerli sakinlerniñ aqları bozulmay, «yarımada mesele qapatıldı, çünki Qırım Rusiye ola», dep israr etti.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
