Dekabrniñ 6-nda Rusiye mahkemesi "RF topraq bütünliginiñ bozulması" maddesi ile ğıyabiy şekilde teqif etken ve halqara qıdıruvğa bergen Ukrayina Tış işler naziriniñ birinci muavini, qırımlı, keçmişte Qırım.Aqiqat jurnalisti Emine Ceppar Facebook saifesinde "bunı öz işiniñ semeriliginiñ tanılması" kibi sayğanını yazdı. Qırım.Aqiqatqa eksklüzim intervyü vaqtında Emine Ceppar Rusiye mahkemesiniñ qararına nasıl munasebette olğanı, Ukrayina Tış işler nazirliginiñ Qırımnıñ işğalden azat etilmesi içün halqara destekniñ arttırılmasına yönetilgen faaliyeti, hususan da "Qırım platforması" aqqında aytıp berdi.
– Siz bayağı yıl devamında halqara siyasette "Qırım kün tertibi"niñ şekillendirüvi üzerinde çalışasız. Sizce, ne içün Rusiyede "ğıyabiy tevqif etilgeniñiz" aqqında haber tamam şimdi peyda oldı?
Menim tevqif etilmem aqqında muracaat, artıq infarkt aldı vaziyette olsa kerek Rusiye diktaturasına qoyulğan diagnozdır
– Rusiye FSB-siniñ Lefortovo mahkemesine menim tevqif etilmem aqqında muracaatı, artıq infarkt aldı vaziyette olsa kerek Rusiye diktaturasına qoyulğan diagnozdır. Eminim ki, Rusiye KGB adamlarınıñ kendini qurtarmaq, cinayetlerini halq ögünde aqlamaq içün soñki ıntıluvları. Zaten, olarnıñ er bir adımı kettikçe daa teren uçurumğa tüşmektir. Çünki bizim ne öğrunda cenkleşecegimiz olğanda, olarnıñ ğayıp etecek iç bir şeyi yoq. Propagandacı Margarita Simonânnıñ keçken afta Gaaga er kesni beklegeni ile rusiyelilerni qorqutqanına şaşıp qalmadım. Cinayetleri içün ceza çekeceklerini añlamağa başlaylar.
Men Rusiyeniñ öz basqıcı maşnasınıñ bütün arsenalını başlatqan qırımtatar halqınıñ temsilcilerinden biri oldım. Ayrıca, olar halqara "Qırım platforması"nıñ yaratılması sayesinde dünyanı milliy menfaatımız - yarımadanıñ işğalden azat etilmesi etrafında seferber etkenimizni qabul etip olamaylar. Rusiye işğalcileri menim dostum ve Milliy Meclis reisiniñ muavini Nariman Celâlnıñ 2021 senesi keçirilgen "Qırım platforması"nıñ tesis sammitinde iştirak etmesini de bağışlap olamadılar.
–Halqara "Qırım platforması" çerçivesindeki faaliyetiñiz böyle taqiplerniñ sebeplerinden biri ola bilirmi? "Qırım platforması"nıñ ve bu sammit çerçivesinde diger halqara tedbirlerniñ keçirilmesine Rusiyeniñ olduqça siñirli açıq qarşılığını kördik.
– Rusiye "Qırım platforması"nıñ ilk sammitini bozmaq içün elinden kelgenini yaptı. Olarnıñ diplomatları tehdit, qorqutuv ve "rağbetlendirüv" kibi ananeviy usullarını qullanıp dünyadaki bütün tış işler nazirlikleriniñ qapılarını qaqtı. Amma buña baqmadan biz ep ögge adımladıq ve ortaqlarımıznı bu teşebbüsniñ emiyetine inandırdıq.
Ve bizge inandılar. Ukrayina prezidenti Volodımır Zelenskıynıñ ve Tış işler naziri Dmıtro Kulebanıñ liderligi sayesinde biz "Qırım platforması" sammitiniñ iştirakçileriniñ sayısını arttırıp oldıq. 2021 senesi 47 iştirakçi devlet edi, 2022 senesi ise 60 oldı. Biz Global Cenüpniñ daa çoq memleketini celp etip oldıq. Afrika ve Latin Amerikanıñ keniş temsil olunması Qırımnıñ işğalden azat etilmesi meselesiniñ global hususiyetini taşığanını tasdıqlay. Bu, ekseriyet Rusiye propagandasını körip ve añlap başlağanına delâlet ete. Bugünde-bugün "Qırım platforması" er bir seviyesinde işley: ükümet, parlament ve ekspert.
Dünyanıñ siyasiy destegi ortaqlarımız tarafından kerçek areketlerge çevirile: Ukrayina imayecileri içün silâğa, arbiy iqtisadiyat içün parağa, rusiye zulumına qarşı yañı sanktsiyalarğa, Rusiyeniñ energetik infraterkipke darbeleriniñ aqibetlerine qarşı turmaq içün generatorlarğa. Tezden Qırımnıñ azat etilmesini beklegen Qırım sakinleriniñ de beklegeni budır. Olar içün er kün söz, din azatlığı aqqı olmadan daa bir kündir.
– Rusiyeniñ tecavuzı, Ukrayina şeerleriniñ kütleviy şekilde ateşke tutulması, barışıqsever adamlarnıñ ölümi, infraterkipniñ dağılması dünya mediasınıñ diqqatını Ukrayinağa çevirdi. Bu zaman Qırımda adamlar Ukrayina tarafdarı olğanları içün taqip etile. Bizim muarririyetimizge qırımlılardan böyle basqılar aqqında malümat kele. Ukrayina Tış işler nazirligine Qırım yarımadasında yüz bergenleri aqqında ne belli?
Yarımadanıñ zihniy işğali devam etmekte, qarşı turmağa tırışqanlarnı ise tevqif etile
– Rusiye Federatsiyasınıñ büyük istilâsı yarımadada insan aqlarınıñ vaziyetini daa de kerginleştirdi. İşğalciler halqara uquq qaidelerini bozıp, sözde qısmiy seferberlikni ğayrı mütenasip şekilde qırımtatarlarğa qarşı yöneltti. Maqsadı da bir - yarımadanıñ tamır halqını yoq etmektir. Yarımadanıñ zihniy işğali devam etmekte, qarşı turmağa tırışqanlarnı ise tevqif etile. Eki afta evelsi rusiye işğalcileri vatandaş jurnalistleri Osman Arifmemetov, Ruslan Suleymanov ve Rustem Şeyhaliyevni 14 yıl sert apis cezasına mahküm etti.
Bu, şübesiz ki, BMT Baş Assambleyasınıñ yaqın vaqıtlarda baqacağı "Muvaqqat işğal etilgen Qırım MC ve Aqyar şeerinde (Ukrayina) insan aqlarınıñ vaziyeti" adlı yıllıq qararında yer alacaq. Bu vesiqa maqsatqa irişmek içün Ukrayina TİN-niñ sıqı işbirlik etken devlet ve vatandaş cemiyetiniñ ğayretiniñ sinegriyasıdır.
– "Diplomatik cebede" vaziyet deñiştimi?
– Bu sene, esas halqara teşkilâtlarnıñ er şeyni öz adınen adlandırıp başlamasına iriştimiz. Mutlaq ğalebe Rusiyeniñ Jenevadaki İnsan aqları şurasından ve Avropa Şurasından çıqarılması oldı. Bizim delillerimiz sade ve añlayışlı edi. Rusiye halqara uquq ve BMT Nizamnamesini boza, o global telükesizlik sistemasını yoq etti, dünya iqtisadiy turğunluğını, ticaretni, etraf müitini, erzaq telükesizligini boza. Ukrayinanıñ Rusiye Federatsiyasınıñ halqara seviyede tecrit etmek içün ğayreti artmaq kerek ve arttıracaq.
İşğal etilgen topraqlarda basqılar, BMT-nıñ yüksek tribunalarından aytılğan yalanlar ve terror ıntıluvları Rusiyeniñ kettikçe daa az resursları qalğanını köstere. Eminim ki, Rusiye zayıflağan ve tecrid etilgen. Herson vilâyetiniñ büyük qısmı ve Harkiv vilâyeti azat etilgen soñ Rusiye liderleri nevbette Qırım ve Donbas olğanını añladılar. Bu olarnıñ eñ büyük qorqusıdır. Çünki yarımada azat etilgen soñ Rusiye yoq ola bilecegini pek yahşı añlaylar.
Yarımada azat etilgen soñ Rusiye yoq ola bilecegini pek yahşı añlaylar
Ukrayinler mıtlaqa bütün topraqlarımıznı azat etecekler ve biz artıq olarnıñ reintegratsiyası mehanizmleri üzerinde çalışamız. Rusiye öz tarihı devamında iç bir vaqıt Qırımnı keri qaytarılmadan müstemleke etalmadı, serbest qırımtatar halqını boysundırıp olamadı. İnanam ki, mecburen Qırımdan ketken qırımtatarlar ve ukrayinler tezden evlerine qaytıp olurlar.
Rusiye fevralniñ 24-nde Ukrayinağa büyük istilâ etti, amma istegenini alamadı, hususan ukrainalılarnıñ tirenüvi sebebinden Kyivni zapt etemedi.
Aprelniñ 22-nde Rusiye Ukrayinadaki «mahsus operatsiyanıñ» (anda büyük istilânı böyle adlandıralar) «ekinci fazası» vaqtında yañı planlar aqqında bildirdi. Rusiye arbiyleri işğal etilgen Qırımğa qara ayatını temin etmek ve Pridnestrovyege çıqmaq içün Donbas ve cenübiy Ukrayinanı kontrol altına almağa niyetlene.
Faqat, ğarbiy istihbaratnıñ malümatına köre, Donbasta Rusiye muvafaqiyetli sıñırlı ve Ukrayinanıñ küçlü tirenüvi sebebinden Rusiye ordusınıñ ğayıpları büyük.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnıküzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
