Rusiye Cenübiy okrugınıñ arbiy mahkemesinde qırımtatarlarğa qarşı 13 cinaiy dava bar, dep bildirdi advokat Edem Semedlâyev mayısnıñ 30-nda online ötkerilgen «Qırım birdemligi» cemaat birleşmesiniñ körüşüvinde.
Semedlâyev, laf birinci instantsiya aqqında kete, daa üç cinaiy dava istinaf basmağında buluna, dep qoştı.
«Pek çoq insan bar. Buña halq faciası demek mümkün. Çette turmağan, bu davalarda iştirak etken, halqqa aqlarını ve serbestligi qorumağa yardım etken advokat zenaatdaşlarıma daa bir kere teşekkürler bildirmege ister edim. Taras Mihayloviçke (Ukrainanıñ Rusiyeniñ Rostov-na-Donu baş konsulı Taras Malışevskiy – muar.), Ukraina konsullığına daima yardım etkenleri, qol tutqanları, balalarnı ziyaret etkenleri içün minnetdarlığımnı bildirmege ister edim», – dedi advokat.
Semedlâyev «Qırım birdemligi» cemaat birleşmesiniñ körüşüvi vaqtında Rusiyeniñ Cenübiy okrugınıñ arbiy mahkemesinde baqılğan Aqmescitteki ekinci «Hizb ut-Tahrir davasınıñ» gruppası aqqında tarif etip, gizli şaatlar aqqında ayttı ve böyle şaatlarnı «devlet agentleri» dep adlandırdı.
2019 senesi martnıñ 27-nde FSB, Rusiye İç işler nazirligi ve Rusiye gvardiyasınıñ hadimleri martnıñ 27-nde Qırımda qırımtatarlarnıñ, şu cümleden «Qırım birdemligi» faalleriniñ evlerinde tintüvler keçirdi. Umumen Rusiyede ve işğal etilgen Qırımda yasaqlanğan «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtında iştirak etkeninde qabaatlanğan 24 faal tutulğan edi. Tutulğanlar arasında qırımtatar cemaat jurnalistleri Rustem Şeyhaliyev, Osman Arifmemetov ve Remzi Bekirov bar ediler. 2019 senesi martnıñ 27-nde ve 28-nde Aqmescitniñ rayon mahkemesi bütün tutulğanlarnı apiske aldı.
«Memorial» aq qorçalayıcı merkezi 2019 senesi martnıñ 27-nde Qırımda Rusiye quvetçileri tarafından tutulğan 24 qırımtatar faalini siyasiy mabüs dep tanıdı.
OSCE kütleviy haber vastalarınıñ serbestligi vekili Harlem Désir martnıñ 27-nde Qırımda keçirilgen kütleviy tintüvlerden soñ «Qırım birdemligi» faalleriniñ apiske alınuvını takbih etip, olarnıñ Rusiye SİZOsından acele azat etilüvine çağırğan edi.
Rusiye Tış işler nazirligi OSCE kütleviy haber vastalarınıñ serbestligi vekili Harlem Désirniñ apiske alınğan «Qırım birdemliginiñ» faallerini, Qırımdaki vatandaş jurnalistlerini azat etmek çağıruvları «şaşıra», dep bildirdi.
2021 senesi mart ayında ABD Devlet departamenti 2020 senesiniñ insan aqları maruzasınıñ «Ukraina – Qırım» bölüginde «quvet qurulışlarınıñ suistimalları, insan hırsızlavları ve işkenceler» aqqında haber etti. Esabatta «barışıq toplaşuvlarnıñ serbestligine ve birleşme serbestligine, hususan Qırımtatar Milliy Meclisine kirişkenleri, din kütme serbestligi sert şekilde sıñırlana» dep qayd etile.
Rusiye Tış işler naziri Sergey Lavrov işğal etilgen Qırımda insan aqlarınıñ bozuluvı aqqında laflar uydurıla, dep bildirgen edi.
Qırımlı jurnalist ve faallerniñ evlerinde keçirilgen tintüvler
2014 senesi baarde Qırımnıñ Rusiye işğalinden soñ yarımadada Rusiye quvetçileri mustaqil jurnalist, vatandaş faalleri, qırımtatar milliy areketiniñ faalleri, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ azaları ve Rusiyede yasaqlanğan «Hizb ut-Tahrir» ve «Tebliğ Cemaatı» teşkilâtlarınen alâqaları bar olğanından şübheli sayılğan insanlarnı apiske alıp başladı.
Qırımdaki «Hizb ut-Tahrir davaları»
«Hizb ut-Tahrir davası» boyunca apiske alınğan ve mahküm etilgenlerniñ imayecileri olarnıñ taqip etilmesi diniy sebeplernen bağlı olğanını tüşüne. Advokatlar qayd etkenine köre, Rusiye uquq qoruyıcı organları tarafından bu dava boyunca taqip etilgenler – ekseriyeti qırımtatarlar ve ukrain, rus, tacik, azeri ve islâm dinini kütken diger millet vekilleri. Halqara uquq işğal etilgen topraqlarda işğalci devlet qanunlarını kirsetmege yasaqlay.
«Hizb ut-Tahrir» halqara islâm siyasiy teşkilâtı, bütün musulman devletleriniñ islâm halifeligine birleştirilmesini öz maqsadı olğanını ayta, amma olar, bu maqsatqa irişmek içün terroristik usullarnı red ete ve Rusiyede adaletsiz taqip etilgenini ayta. Rusiye Yuqarı mahkemesi 2003 senesi «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtını 15 «terrorist» birleşme cedveline kirsetip, onı yasaq etti.
