Qırım işğalinden keçken aman-aman yedi yıl içinde Rusiye prezidenti Vladimir Putinniñ memuriyeti, qırımtatar halqı öz ukrain tarafdar mevamını deñiştirmegenini ve deñiştirmeycegini añladı. Şunıñ içün Kreml bütün küçlerini qırımtatar gençleri arasında propaganda işlerine doğrulttı.
Yalıñız Moskvada Rusiye ükümetiniñ red etilmesi qırımtatarlarnıñ qanında olğanını añlamaylar. Şunıñ içün Kremlniñ böyle işiniñ faydalı areket koeffitsiyenti pek alçaqtır, bu faaliyetke ise pek çoq para ayırıla. Qırımtatar gençleri ile işniñ kuratorı, Rusiye Devlet Dumasınıñ mebusı Ruslan Balbekniñ türlü yarışlarnıñ ğaliplerine yapqan cümert bahşışları şaşılacaq şey degil.
Rusiye ükümetiniñ red etilmesi qırımtatarlarnıñ qanında
Balbek sportçularğa ümüt bağladı, hususan qırımtatar milliy küreş ustalarına. Atta mavafıq federatsiyağa reberlik etti. O, keçken yıldan berli küreşniñ Rusiye sport türleriniñ siciline kirsetmek içün çalışa. Yarışmalardaki mukâfatlar arabalar ve büyük paradır. Balbek cümerttir – mında em bücet grantları, em de qırımtatar iş adamlarından göñülli-mecburiy sponsorlıq yardım.
Ruslan Balbekniñ faaliyeti arasında, keñiş kütleviy qırımtatar gençleri olğan sport zallarınıñ açıluvı da yer ala. Böyle zallar endi yalıñız Aqmescitte açılmadı. Deputat tırışa – Rusiye Devlet Dumasına nevbetteki saylavlar bu yıl keçirilmesi planlaştırıla ve Balbek, Rusiye akimiyet organlarında er angi qapunı açqan nufuzlu mandatını kesinlikle saqlamaq isteycek.
Böylece deputat, özüne sadıq sportçulardan olğan “cenkâver qanat” yarattı. Amma kene de olar şahsen Balbekke riayetkâr ola bileler, Rusiyege degil. Bu balalarnıñ ekseriyetiniñ, Ukraina tarafdarı mevamı olğan ana-babaları, tuvğanları ve yaqınları bar.
Rusiye prezidentiniñ memuriyetinde bunı añlaylar, dep belleyim, şunıñ içün tek sportçularğa ümüt bağlamaylar. Bugünde-bugün, esasen qırımtatarlar oquğan Qırım müendis ve pedagogika universitetinde de faal propaganda işler yapıla. Aliy oquv yurtunıñ esasında propaganda leyhaları amelge keçirile, olarnıñ arasında mediamerkezniñ yaratıluvı. Anda Rusiye tarafdarı olğan “Millet” telekanalı içün hadimler ve qırımtatar blogerleri azırlana. Aynı işler diger oquv yurtlarında da yapıla.
Bu kibi leyhalarğa Rusiye bücetinden büyük para ayırıla, içtimaiy ağalrnı közetkenime köre, qırımtatar gençleri arasında faal Rusiye tarafdarı blogerlerini körmeyim. Şunıñ içün bu iş de Kreml beklegen effektni bermey. Ayırılğan parağa köre artıq neticelerni – parlaq blogerlerni körmek mümkün edi, çünki qırımtatar gençleri arasında meraqlı köntent yaratqan pek çoq istidatlı, icadiy şahıslar bar ve olar içtimaiy fikirniñ nufuzlı liderleri ola bileler. Ne içün netice yoq? Cevap aynıdır – bütün bu gençlerniñ ana-babaları, dostları ve yaqınları Ukraian tarafdarıdır...
Qırımtatar meselesinde Kremlde ilerileme şimdilik yoq
Keçenlerde tanışlarımnen körüşip, laf ettim. Olardan biri (qırımtatar degil), Qırımnıñ Rusiye parlamentinde çalışa, akimiyette qırımtatar kadrlarnen büyük mesele bar, dedi. Nufuzlı qırımtatarlar Rusiye akimiyet organlarında çalışmağa istemeyler. Milliy kadr siyasetini ise köstermek kerek – şunıñ içün bir kimseni qabul etmek kerek olalar. Neticede, “milliy kadrlarda” ne ihtisaslıq bar, ne de qırımtatarlar arasında nufuz.
Körgenimiz kibi, qırımtatar meselesinde Kremlde ilerileme şimdilik yoq. Qırımnıñ tamır halqı, şu cümleden gençler Ukraina tarafdarıdırlar ve qırımtatar milily areketinde olğanı kibi barışıq tirenmege devam eteler.
Zarema Seitablayeva, qırımlı, bloger (müellifniñ adı ve soyadı telükesizlik maqsadınen deñiştirildi)
«Fikir» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün