Оleksiy Baturin
Aqmescit – Bazar ertesi Kefe icra komiteti binası yanında kazaklarnıñ teşebbüsi ile miting keçirildi. Onda, iştirakçiler şeer şurası ve şeer golovası vazifesini eda etken Dmitriy Şçepetkovğa işançsızlıq bildirdiler. Şeer yolbaşçısını deñiştirmek kerekligini bildirip, miting iştirakçileri birden işke tüşmediler. Olar, Aqyarnıñ misalinde eñ yaqın bazar künü «halq veçesi»ni teşkil etip, yañı yolbaşçını halq tarafından saylaycağını ilân ettiler. Qayd etmeli ki, iştirakçiler arasında eñ faal aqyarlılar oldılar.Kazaklar, şeer yolbaşçısını angi bir usullar ile işten boşatmasını aqyarlılar ile muzakere etkenleri keçken cuma künü Halqara kazaklar birligi Kefe polkunıñ atamanı Yuriy Minih açıqtan-açıq bildirdi. İcra komitetiniñ açıq toplaşuvına kelip, şeer yolbaşçısı ve bazı deputatalarnıñ kabapcılıq areketleri aqqında ilân etti.
Hususan ticaret noqtalar içün alınğan para, Ayvazovskiy galereyasınıñ ögüni qapatqan eki qatlı qavehaneniñ qurucılığı, em de, iş adamları ve icra komiteti ile çalışıp para qazanğan işhane aqqında söz yürütildi. Soñra, elçırpmalar ile qarşılanğan ataman, «deputatalar öz ara meselelerni al etmemeleri içün» bazar ertesi künü meriya yanında toplaşmağa teklif etti» – bazar ertesiniñ sababsına saat 10-ğa şeer şurasınıñ nevbetteki sessiyası ötkerilmek kerek edi.
«Biz endi deputatlarğa işançsızlıqnı bildirdik, ekinci mesele bunı nasıl etip doğru yapmaqtır. Tahmin etiñiz: biz işançsızlıq bildirdik te, mücize ile deputatlar vazifelerini boşattılar. Soñra ne, biz olarnıñ yerine kimni qoyacaqmız? – Yuriy Minih salonğa sual qoydı. – Aqyarda olğanı kibi yapmaq mümkün. Pek güzel usul: cemaatçılıq kelip, merni – istegen adamnı qoydılar, bu – Çalıy (Oleksiy Çalıy, fevral 23 künü mitingde tayinlengen şeer golovası – müel.), bütün strukturalarnı olar anda deñiştirdiler. Men bu aqyarlılarnen körüşecem, tavsilâtlıca olardan sorarım. Çünki deputatlarğa işanç yoq, areketleri iç deñişmey, yalıñız öz menfaatları içün çalışalar», – qayd etti kazalar yetekçisi.
Bazar ertesiniñ sabasına Kefeniñ icra komiteti yanında kazalar tarafdarları toplaştılar. Olarnıñ arasında arqalarında «Sobol» yazısı olğan «musafirler» de bar edi. Aqyarlı erkekler rus cemiyetiniñ azaları olğanı belli oldı. Olarnı «Sobol» rus cemiyeti şurasınıñ reisi Volodımır Tünin idare etti.
Aytqanına köre, Kefeniñ «şeer şurası qanunsız çalışa, çünki ukrain qanunları boyunca saylandı», bu sebepten «Aqyar misalinde qanun boyunca çalışacaq akimiyetni saylamaq kerek». «Bizim eki yolumız bar: ya da şimdi olarnı salondan quvamız, – Tünin qapuğa işmar etti, – ya da bazar kününe halqnı toplaycaqmız».
Mitinge kelgenler radikal adımlar yapmadılar. Neticede, «halq akimiyeti»niñ saylanuvı boyunca teşebbüs gruppanı teşkil etmege qarar alındı. Gruppa azaları, mer ve deputatlar vazifelerine kelişikli namzetlerni belgileycek. «Teşebbüsçi»lerniñ, dep bildirildi.
Mer vazifesini eda etken uquq cietinden qıymet kesmege rica etti
Mitingden soñ, şeer golovası vazifesini eda etken Dmıtro Şçepetkov «vaziyetni kergileştirmege tırışqan» şahıslarnı ciddiy qabul etmegenini bildirdi. «Men bu kibi mitinglerge toplanğan daa çoq adamnı körgen edim. Olar, şeerniñ eyiligini qayğıralar. Kefeliler buña bitaraf olmalılar. Toplanğanlar ise, menim zıtıma tiymeyler. Bu iş künleri devamında rast kelgen meselelerdir», – dedi Şçepetkov.
Aynı zamanda Dmıtro Şçepetkov bu vaqialarğa uquq cietinden qıymet kesmege rica etti. «Qanun bozulğanı taqdirde, olar Rusiye qanunları boyunca cezalanmaq kerekler, – dedi o. – Biz añlaşılmamazlıq ve ya anarhiya devirinde degil, biz akimiyet qurumı dos-doğru olğan uquqiy devlette yaşaymız».
Mitingde şeer golovası vazifesine tayinlenecek namzetlerniñ adları belli etilmey. Amma, Kefe şurasındaki bir qaç qaynaqnıñ malümatına köre, mer vazifesi, şimdilik onıñ muavini ve icra komitetiniñ işlerini idare etken Mıkola Trofimenkonıñ közüne tüşti. Trofimenko «Yekâne Rusiye» firqasınıñ tarafdarları şurası» teşkilâtınıñ reisi olğanı da bu malümatnı tasdiqlay. Bu teşkilât, şimdiki vaqıtta akimiyet firqasına iç bir alâqası olmağanını bildirire. Amma, teşkilâtnıñ Adı şeer sakinlerniñ diqqatını celp ete.
Bundan da ğayrı «ataman» Minih sakinlerge olğan muracaatlarda Şura adını «Yekâne Rusiye»ge qadar qısqartqanını qayd ettm. Ve öz meselelerni çezmek içün teşkilât ofisine kelip, muracaat etmege çağıra: «İcra komitetine qarşı Lövoçkinanıñ evelki qabulhanesi yerleşe (№ 6-ncı majoritar okrugından Ukraina halq vekili Yuliya Lövoçkina – müel. qaydları), şimdi anda «Yekâne Rusiye» bulunmaqta, anda lütfen keliñiz. Amma birlikte – yalıñız kazak, halq mudafaa veklleri degil – tek sakinlernen birlikte bir şeyler deñiştire bilemiz. Men sizge pek rica etem, bütün problemleriñiz, meseleleriñiz ile keliñiz, imkânı olduqça yardım etecekmiz».
Qayd etmeli ki, fevralde kazalar mitingni endi keçirgen ediler, onda şeer yolbaşçısınıñ eki muavini İgor Avrutskiy ve Vasıl Ganışnıñ istifasını talap etken ediler. Birincisi kendi istegi ile işten çıqtı, ekincisini deputatlar, sakinler bildirgen işançsızlıq esasında istifağa yolladılar.
