Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıy tezden Qırımtatar Milliy Meclisi yarımadanıñ Rusiye işğalinden evel yerleşken Aqmescitniñ Şmidta soqağındaki binasına qaytacağından eminim. Bu aqta Zelenskıy fevralniñ 26-nda Kyivdeki Age of Crimea forumında çıqışta bulunıp ayttı.
Ukraina prezidenti Qırımnı işğalden qurtaruv künü mıtlaqa keleceginden emin.
«Eminim ki, çempionımız Aleksandr Usik (qırımlı boksçı – QA) Sudaqta uruş yapar, Jamala (yırcı – QA) Köktöbelde yırlar, Oleg Sentsov (Kremlniñ eski siyasiy mabüsi, rejissör – QA) Yaltada yañı filmini taqdim eter, Qırımtatar Milliy Meclisi Aqmescitniñ Şmidta soqağınıñ 2 nomeralı evine qaytır. Bu künni Yaltadaki Lesâ Ukrayınka ve Aqmescitteki İsmail Gasprinskiy abideleri yanında qayd etecekmiz», – dedi Zelenskıy.
Onıñ bildirgenine köre, Qırım meselesi kün tertibinden çıqarılmay ve «Donbastaki barışıqnıñ fiyatı» olmaycaq, Qırımnıñ Rusiye işğaline qarşı tirenüv künü er yıl fevralniñ 26-nda Ukrainada devlet seviyesinde qayd etilecek.
Age of Crimea forumı çerçivesinde Qırımda insan aqları bozuvları ve tamır halqınıñ aqlarına riayet etüv, yarımadadaki Rusiye propagandası, em de Qara deñiz regionınıñ telükesizlik meselelerini muzakere etmege planlaştırıla.
2016 senesi aprelniñ 13-nde Qırımnıñ Rusiye prokurorı vazifesinde olğan Natalya Poklonskaya, yarımadada Qırımtatar Milliy Meclisiniñ faaliyetini toqtatmağa qarar aldı, dep bildirdi. Daa soñra Rusiye mahkemesi Meclisniñ faaliyetini Rusiyede ve işğal etilgen Qırımda yasaqladı. 2016 senesi aprelniñ 18-nde Rusiye adliye nazirligi Qırımtatar Milliy Meclisini «ekstremist faaliyetleri içün» yasaqlanğan teşkilâtlar cedveline kirsetti.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
