Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

«Yoq etüv siyaseti»: Rusiyeniñ til qanunı Qırımğa neler ketirecek


İyünniñ 19-nda Rusiye Devlet Duması “Milliy tillerniñ ögrenüvi aqqında” qanun leyhasını birinci muzakeresinden soñ qabul etti. Vesiqağa binaen, tillerniñ tek “öz iisteginen” ve rus - “devlet tiliniñ ögrenilüvine zarar bermeycek alda” ögrenilüvine imkân berile. İş gruppasınıñ oturışuvında “Yedinaya Rossiya” fraktsiya başınıñ birinci muavini Andrey İsayev, müellifler prezident Vladimir Putinniñ fikrini esapqa almağa tırışqanlarını añlattı. Putinniñ aytqanına köre, “adamnı oña tuvğan olmağan ve o bilmege istemegen tilniñ ögrenüvine mecbur etmek yañlış” dedi.

Ukrain ve qırımtatar tilleriniñ ögrenüv meselesi Qırımda ne alda? Yarımadada milliy tillerniñ ögrenilüvine nisbeten Rusiye nasıl siyaset küte? Bu ve başqa suallerge Qırım.Aqiqat Radiosinıñ musafir ve ekspertleri cevap berdi.

Milliy Meclis azası, qırımtatar halqınıñ aqlarını qorçalav komitetiniñ reisi Eskender Bariyevniñ fikrine köre, yañı qanun leyhasına baqmadan, rusiye akimiyetiniñ siyaseti milliy tillerniñ ögrenilüvini sıñırlamağa areket etecek.

Rusiyeniñ imperiya siyaseti tillerni yoq etmek maqsadında
Eskender Bariyev

- Elbet, Rusiye qanunınıñ qabul etmesi ya da takbih etmesi - Rusiyeniñ öz işi. Añlaşıla ki, böyle imperiya siyaseti - tillerni yoq etmek maqsadında ve Rusiyeniñ bir çoq halqlarına öz tuvğan tilini ögrenmege imkân bermemekte.

Bariyevniñ aytqanına köre, dört yıl devamında yarımadada qırımtatar tilini ögrenüv meselesi bayağı fenalaştı.i

Eskender Bariyev
Eskender Bariyev

Mustaqillikniñ 23 yılı devamında çeşit esnaslar yüz berdi, amma oquv ketişatında qırımtatar tilini qullanğan eñ azından 16 mektep açığan edi.
Eskender Bariyev

Mustaqillikniñ 23 yılı devamında çeşit adiseler yüz berdi, amma oquv ketişatında qırımtatar tilini qullanğan eñ azından 16 mektep açılğan edi. 16 mektepten şimdilik tek 7 danesi qaldı. Qırım Tasil, ilim ve gençlik Nazirliginiñ resmiy malümatına köre, 2017-2018 senelerinde qırımtatar oqutuv tilinen 7 belediye umumtasil oquv yurtu, rus ve qırımtatar oqutuv tilinen - 4 ve qırımtatar oqutuv tili mektebi statusını umumtasil oquv yurtuna deñiştirgen 5 mektep çalışmaqta. Yani, olarnıñ oqutuv tili belgilenmegen.

Ukrain tiliniñ ögrenüv vaziyeti yarımadada daa beter, - dey Qırımda Ukrain medeniy merkeziniñ faalcisi Leonid Kuzmın.

Leonid Kuzmin
Leonid Kuzmin

İşğalden evel olğan 7 mektepten bir danesi de qalmadı
Leonid Kuzmın

- İşğalden evel olğan 7 mektepten bir danesi de qalmadı. Bütün mektepler rus, ya da ukrain sınıfları olğan, qarışıq oqutuv tilini qullanmasına keçirildi. Amma sınıflarnıñ çoqusı - rus oqutuv tilinen. Misallerden birisi - Aqmescitteki (Simferopol) ukrain gimnaziyası.

(Metinni Artem Laptiyev azırladı)

XS
SM
MD
LG