"İşbirlik etmekten red etkenim içün başıma ve qaburğalarıma urdılar". Arsen İbraimov ile SİZO-da intervyü

Qırımtatar Arsen İbraimov 2022 senesi aprelniñ 6-nda Herson vilâyeti ve Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ memuriy sıñırında qanunsız şekilde tutuldı. Rusiye akimiyeti Noman Çelebicihan qırımtatar batalyonında iştirak etkeninde qabaatladı. Arsen İbraimov faal degil edi, qırımtatar aktsiyalarında iştirak etmedi ve qabaatlavlarnı red ete. "QırımSOS" uquq qoruyıcı teşkilâtınıñ talilcisi Yevğen Yaroşenko Arsen İbraimov işkencege oğratıldı, dep bildirdi.

Avgustnıñ 25-nde Rusiye kontrolindeki Aqmescitniñ Kiyev rayon mahkemesi Arsen İbraimovnı Noman Çelebicihan qırımtatar batalyonında iştirak etkeninde qabaatlap 10 yıl apis cezasına mahküm etti. 2022 senesi dekabrniñ 6-nda Rusiyeniñ nezareti astında olğan Qırım Yuqarı mahkemesi imayecisiniñ istinaf şikâyetini baqıp çıqtı ve qanaatlendirmedi. Şimdi o "cezasını çekmek" içün Qırımdan qomşu Rusiyege etip etilecek. ​

– İstinaf mahkemesiniñ qararını nasıl qıymetlendiresiñiz? Mahkemeniñ iç olmağanda cezanı yımşatacağına ümüt bar edimi?

– İç şaşırmadım. Böyle qarar beklengen edi. Elbette içimde biraz ümüt kibi şey bar edi. Amma meni mahkemege bile ketirmediler. Mahkeme oturışında SİZO-dan video bağ vastası ile iştirak ettim. Mahkemeciniñ areket tarzından qarar artıq belli olğanını añladım. Meni kimse diñlemedi, sadece adalet qıdırğanları kibi yaptılar.

– Rusiye akimiyetiniñ Ukrayina vatandaşlarına qarşı cinayet taqibi kerçekleştirgen areketleri aqqında ne tüşünsiñiz?

– Bugün Rusiye mahkemelerinde ve tahqiqat organlarında vicdansız, namussız adamlar çalışa. Ukrayinanıñ işğal etilgen topraqlarında adamlarnı sebepsiz yaqalaylar ve tevqif eteler. Davalarnı "tiz üstünde" uyduralar, tahqiqat kerçek delillerni qıdırmaqnen bile oğraşmay. Mahkemeciler ise usul qanunınıñ bozulmasını körmemezlikke uralar. Mahkemeciler FSB-niñ aytqanlarını yapa. Buña razı olmağanlar ise telüke altında olğan gruppağa tüşeler. Er an olarnıñ yanına kele bileler, narkotik, patlayıcı madde, yasaq etilgen edebiyat tayşlay bileler vesselâm - adam 20 yıl apis cezasına mahküm etile bile.

–​ Aqmescit tahqiqat tevqifhanesinde siziñkine oşağan qabaatlavlar ile tutulğan Ukrayina vatandaşları çoqmı?

– Men olduqça çoq mabüsni bilem - "qanunsız silâlı müfrezelerde" iştirak qabaatlavları ile qanunsız olaraq SİZO-da tutulğan Ukrayina vatandaşları. Olarnıñ arasında ukrayin dobrobat faaliyetinde iştirak etkenler de bar. Bazıları itiraf eteler ve olarnı qısqa müddetke mahküm eteler. FSB-ge başqalarnı taqip etmege yardım etkenler de bar. Misal olaraq, Sergey Gudım. Hususan, o Oleksiy Kıselovğa qarşı şaatlıq etti. Bunıñ içün oña daa qısqa ceza berildi. 63 yaşındaki Nasrulla Seydaliyev, 51 yaşındaki Rustem Gugurik, 26 yaşındaki İgor Halilov ve digerleri yaqın vaqıtta aynı qabaatlavlar ile ceza alacaqlar. Diger siyasiy mabüslernen de şahsen tanışım. Bular Nariman Celâl, Asan ve Aziz Ahtemovlar, Bekir Murtazayev, Mamut Belâlov. Bazıları menim kibi mahsus noqtada ayrı bir tecritte tutula. Episiniñ şaatlarnıñ yalanlarıne esaslanğan biri-birine beñzegen uydurma davaları bar. Misal olaraq, maña, Nasrulla-ağağa, Rustem-ağağa qarşı Zaytullayev Seyat İbram Eskenderoviç mahkemede şaatlıq etti. Men onıñ kim olğanını bile bilmeyim .​

– Tahqiqat tevqifhanesinde baquv şaraiti nasıldır?

– Şarait pek qıyındır. Kerekli tibbiy yardım almaq imkânsızdır demek mümkün. Aqrabalarınıñ kerekli ilâcalarnı berme fırsatı olsa yahşıdır. Diagnostika keçirilmesini qazanmaq ğayet qıyındır. Hastalarnı artıq kritik vaziyette olğanda köreler. Menim tutulğanım mahsus blokqa çibin bile kiremez. Biz tış dünyadan pek sıq şekilde kesilgenmiz. Bütün areketler - kezintiler, aş-suv berüv ve ilâhre - tek nevbetçi teftişçi ile beraber ola. Bu ise qoşma psihologik basqığa sebep ola.

Evde qalğan ve işğalni başından keçirgen babamnı doquz ay ne kördim, ne eşittim. "Qurtarıcılar" kelip aile ayatımıznı keskeni içün imza atmaq bile vaqtım olmağan apayımnı uzun zamandır körmedim. Anam menim yanımda olmaq içün Qırımda soylarımızda yaşamağa mecburdır. Menim yaqınlarım menim içün küreşeler, amma olarğa memleketimniñ yardımı da kerek.

– Tahqiqat keçirilir eken SİZO hadimleri tarafından tazyıq oldımı?

– Yaqalavdan soñ FSB hadimleri er şeyni itiraf etmekni ve olarnen işbirlik etmekni teklif ettiler. Hususan, tanığanım SBU hadimleri, Ukrayina akimiyetiniñ diger satqınları aqqında aytıp bermek. İşbirlik etmekten red etkenim içün başıma ve qaburğalarıma urdılar. Bundan soña nede suçlanğanımnı maña añlattılar. Menim iç bir qanunsız silâlı müfrezelerge alâqam olmağanı aqqında sözlerimini körmemezlikke urdılar. Şimdi ise men 10 yıl apis cezasına mahküm etilgenim. Qanunsız.

SİZO hadimleri tarafından tazyıq olmadı. Sadece suçsuz isannıñ apiste olması aşalayıcıdır ve bu ciddiy bir sınavdır. Noyabr ayında kamerama bir kâğıt ketirdiler. Anda Rusiyeniñ işğal etken Ukrayina topraqlarınıñ Rusiyeniñ bir qısmı olğanını tanımaq teklif etilgen edi. Men red ettim ve Rusiye vaatndaşlığından çıqmaq içün ariza yazdım.

– Ukrayinanıñ siziñ azat etilmeñiz içün küreşecegine ümüt etesiñizmi?

Askerlerimiz işğal etilgen topraqlarnı azat etkenine pek quvanam. Menim tuvğan ve acayip Hersonım işğalcilerden artıq azat etilgen. Ve anda meni babam bekley. Esir deñişüvleri kesçirilgenine de quvanam. Ve siyasiy mabüsler deñişüvi ya da azat etilüvi olacağına da ümüt etem. Çünki biz de işğalge qarşı, memleketimiz, azatlıq oğrunda küreşemiz.

Memleketimizniñ - Ukrayinanıñ topraq bütünligi ğayrıdan tiklenilecegine inanam. Ukrayinağa şan-şerefler! Qaramanlarğa şan-şerefler

SİZO-da Arsen İbraimov ile intervyüni Rusiye mahkemesi taarfından 17 yıl apis cezasına mahküm etilgen qırımtatar faali ve siyasetçisi, jurnalist Nariman Celâl keçirdi.​

(Metinni Andrey Gevko azırladı)

MALÜMAT: Ukrayinağa qarşı Rusiye silâlı ücümi 2022 senesi fevralniñ 24-nden sabadan berli devam ete. Rusiye ordusı arbiy ve vatandaş infrastrukturasınıñ esas obyektlerine avadan darbe endire, uçaq alanları, arbiy bölük, cermay bazaları, yaqıt stantsiyaları, kilse, mektep ve hastahanelerni viran ete.

Aprelniñ başında Moskva Ukrayina şimalinde faal olğanını toqtattı, dep bildirdi. Tezden Ukrayina akimiyeti Kıyiv, Çerniğiv ve Sumı vilâyetinde Rusiye arbiyleri qalmadı, dep ayttı.

Rusiye ordusı çekilgen soñ azat etilgen köy ve şeerlerde kütleviy öldürüv adiseleri aqqında belli oldı. Bazı ğarbiy liderler Rusiyeni cenk cinayetlerinde qabaatladı. Rusiye akimiyeti arbiyleriniñ öldürüvlerge alâqası bar olğanını inkâr etip, olarnı «uyduruv» dep adlandıra.

Rusiye Ukrayinağa qarşı basqıncılıq cenk alıp barğanını inkâr ete ve bunı maqsadı «askeriysizleştirüv ve denatsifikatsiya» olğan «mahsus operatsiya» dep adlandıra.

​***

Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnıküzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.