ABD prezidenti Joe Bidenniñ Rusiyege qarşı darbelerde Amerika silâsını qullanuv yasağını lâğu etmek qararı küçlerniñ balansını deñiştirmese bile, Rusiye ordusınıñ ücümini bayağı zorlaştıracaq. Ne de olsa, böyle darbelerge berilgen yeşil ışıq zaten qolay olmağan Moskva ve Ğarp munasebetlerini kerginleştire bile. Lâkin Washington Kremlniñ «özek silâ imaları» Harkiv cebesindeki vaziyetten daa az telükeli dep, Vladimir Putinniñ qorquzuvlarını körmemezlikke urmağa qarar bergendir, dep yaza RFE/RL «Eho Kavkaza» Gürcistan hızmeti.
ABD qırmızı çizgilerden vazgeçe: Joe Bidenniñ memuriyeti Ukrayınağa Rusiyege qarşı ücümlerinde berilgen Amerika silâsını qullanmağa izin berdi. Amma bir şartı bar – qullanılacaq yerler Harkiv vilâyetine yaqın topraqlarnen sıñırlana.
«Soñki bir qaç afta devamında Ukrayına bu istilâdan qorçalanmaq, hususan sıñırnıñ Rusiye tarafından yerleşip, Ukrayınağa ücüm etken Rusiye quvetlerine qarşı bergen silâmıznı qullanmaq içün muracaat etken edi. Bu prezidentke bildirildi. Eşitkeniñiz kibi, bu maqsadnen silâmıznıñ qullanıluvına izin berdi. İleride yapqanlarımıznı yapmağa devam etecekmiz, hususan kerek olğanda areketlerimizni vaziyetke köre belgileycekmiz. Ve, aytqanım kibi, bu da işbirligimizniñ hususiy bir tarafı edi. Öyle de olacaq», – dep ayttı ABD devlet kâtibi Antony Blinken.
Bundan evel Joe Biden Ukrayına sıñırları tışında Amerika silâsını qullanmağa izin bermeyip, Rusiyege qarşı er angi ücüm «üçünci cian cenkini ögüni aluv» mandatını boza bile, dey edi.
Aynı vaqıtta, qayd etilgen sıñırlavlarğa baqmadan, Beyaz saray yolbaşçısınıñ qararı Ukrayına oğrunda küreşte yañı bir basamaq açtı – ilk sefer Amerika prezidenti özek silâsı olğan bir duşmannıñ sıñırlarında top mevzileri, raketa bazaları ve komandanlıq merkezlerine qarşı sıñırlanğan arbiy cevap bermege izin berdi.
Beyaz saray bunı tar, ukrayınalılarğa ücüm azırlıqlarınıñ delillerini körgende ögüni aluv darbelerine izin bergen bir qarar olaraq tanıtsa da, onıñ aqibetleri bayağı keniş.
Bu adım arfesinde Vladimir Putin Rusiyege qarşı darbelerge celp etilecek er kesni qorquzğan edi: «NATO memleketleriniñ vekilleri, hususan Avropada, hususan kiçik memleketlerde, yapqan oyunlarını añlamalı. Olar topraqları az ve ealisi pek sıq devletler olğanını unutmamalı. Ve olar Rusiye topraqlarına darbe endirüv aqqında aytmazdan evel bunı bilmeli».
Keçken afta, ğarp vekilleri qırmızı çizgilerde olacaq deñişmeler aqqında aytıp başlağanda, Rusiye taktik özek silâsınen talimler keçirdi. Bu da, bazı ekspertlerniñ fikirince, Washington içün bir işaret oldı. Ukrayına Silâlı quvetleriniñ Rusiye tarafından kelgen telükelerni qapatmaq imkânsız olğanınıñ aqibetlerini körgen Devlet kâtibi Antony Blinkenniñ ziyaretinen beraber Beyaz saray bir hulâsa çıqardı: Harkiv civarında uruş coğrafiyası Birleşken Devletlerniñ Rusiyege ateş açmamaq içün belgilegen sert qaide istisnasını talap ete.
ABDniñ esas ittifaqdaları, birinciden Büyük Britaniya, NATO baş kâtibi Jens Stoltenbergniñ fikirince, sıñırlavlar bütünley lâğu etilmeli, Vladimir Putinniñ qorquzuvlarına ise qulaq asılmamalı.
«Özüni qorçalamaq – vaziyetni kerginleştirmek degildir. Özüni qorçalav temel aq ola. Bu BM nizamnamesinde bar. Bu cenk kenişlegeninen NATOnıñ yardımı da inkişaf etti. Ve ittifaqdaşlarımıznıñ silâ qullanuv sıñırlavlarını yımşatqanlarını alğışlayım. Ne olğanını hatırlamaq kerek. Agressiv bir cenk. Rusiye Ukrayınağa ücüm etti. Ukrayınanıñ özüni qorçalamaq aqqı bar. Prezident Putin cenk başlağanından berli NATO ittifaqdaşlarını qorquzğan edi. Bunı tekrar-tekrar yaptı. İstilâdan bir kün ögüne Ukrayınağa qoltutacaq er bir ittifaqdaşını qorquzğan edi. Amma bu bizni toqtatmadı», – dep bildirdi Stoltenberg Pragada NATO memleketleri tış işler nazirleriniñ körüşüvinde.
Mayısnıñ 10-nda Harkivge qarşı ücüm başlağan soñ daa israrlı olğan ukrayınalılarnen aftalarnen yapılğan muzakerelerden soñ Washington ittifaqdaşlarınıñ çağıruvlarına emiyet berdi. The New York Times neşiriniñ malümatına köre, mayısnıñ 13-nde ABD prezidentiniñ milliy telükesizlik mesleatçısı Jacob Sullivan, Pentagon şefi Lloyd Austin, ştab yolbaşçılarınıñ birleşken komitet reisi Charles Brown Ukrayına zenaatdaşlarınen videokonferentsiyanı keçirdi. Onıñ neticesinde üçü de prezidentke deñişmeler yapmağa tevsiye etti. Menbalarnıñ malümatına köre, niaiy qarar mayısnıñ 17-nde Biden, Jacob Sullivan ve Kyivden qaytqan Blinkenniñ Oval odasında qabul etildi.
Moskva Washingtonnıñ qararını bilmey, amma şaşırmağan, dep bildirdi.
«Bu qarardan haberimiz yoq, umumen bilemiz, Amerika silâsınen Rusiyege darbe endirmege tırışıla. Bizge bu yete, bu da Amerika Birleşken Devletleriniñ bu zıddiyette yer seviyesini yahşı köstere», – dep ayttı Rusiye prezidentiniñ matbuat kâtibi Dmitriy Peskov.
Ekspertler eñ yaqın vaqıtta cebe Washington qararına cevap berir, dep bekley. Rusiye ordusı öz sıñırlarından Harkiv yönelişinde ücüm ete, ve soñuna qadar cevap sıñır darbelerinden immuniteti bar edi. Şunıñ içün Moskva cebege yaqın anbar, ştab ve çeşit arbiy obyektlerni abadanlaştıra edi. Şimdi ise Ukrayına ateş açıp başlasa, Rusiye logistikanı zorlaştırıp, teminat sistemasını deñiştirmege mecbur olacaq.
MALÜMAT: Ukrayınağa qarşı Rusiye silâlı ücümi fevralniñ 24-nden sabadan berli devam ete. Rusiye ordusı arbiy ve vatandaş infrastrukturasınıñ esas obyektlerine avadan darbe endire, uçaq alanları, arbiy bölük, cermay bazaları, yaqıt stantsiyaları, kilse, mektep ve hastahanelerni viran ete.
Aprelniñ başında Moskva Ukrayına şimalinde faal olğanını toqtattı, dep bildirdi. Tezden Ukrayına akimiyeti Kıyiv, Çerniğiv ve Sumı vilâyetinde Rusiye arbiyleri qalmadı, dep ayttı.
Rusiye ordusı çekilgen soñ azat etilgen köy ve şeerlerde kütleviy öldürüv adiseleri aqqında belli oldı. Bazı ğarbiy liderler Rusiyeni cenk cinayetlerinde qabaatladı. Rusiye akimiyeti arbiyleriniñ öldürüvlerge alâqası bar olğanını inkâr etip, olarnı «uyduruv» dep adlandıra.
Rusiye Ukrayınağa qarşı basqıncılıq cenk alıp barğanını inkâr ete ve bunı maqsadı «askeriysizleştirüv ve denatsifikatsiya» olğan «mahsus operatsiya» dep adlandıra.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
