Eki yıl evel - 2018-inci yılda mayıs 21-inde - ilhaq etilgen Qırımda "Qırım birdemligi"niñ koordinatorı, uquq qoruyıcı Server Mustafayevni tuttılar. Onen beraber şu künü Topçıköyniñ (Dolinnoye) sakini Edem Smailov da tutuldı. Ertesi künü Aqmescitteki Kiyevskiy rayon mahkemesi Mustafayev ve Smailovnın Aqmescit SİZosına yolladı, olarğa qarşı qabaatlavnı ise Bağçasaray "Hizb ut-Tahrir davası"na qoştılar.
2019-ıncı yılnıñ noyabr ayında "Hizb ut-Tahrir"ge aitlik aqqında Bağçasaray davasını Rostov-na-Donudaki Cenübiy bölge arbiy mahkemesi baqıp başladı. Mustafayevniñ apis etilüvinden soñ Amnesty International halqara teşkilâtı onıñ azat etilmesi aqqında kampaniyanı ilân etti. "Memorial" Rusiye uquq qoruyıcı merkezi Server Mustafayevniñ siyasiy mabüs olğanını tanıdı. Server Mustafayev üzerinde mahkeme protsessi nasıl keçken aqqında Qırım.Aqiqat Radiosı efirinde uquq qoruyıcılarnen subetleştik.
Qırım uquq qoruyıcısı Lütfiye Zudiyeva Server Mustafayev apis etilgeninden evel nenen oğraşqanı aqqında aytip berdi.
- Onı faaliyeti pek türlü edi, o mahkeme protsesslerniñ aydınlatmasınen oğraşa edi. Ve bu saada sadece uquq qoruyıcı kibi çalışa edi, mahkeme esnaslarını saylap oturmadı. Yetiştirgen ve çaresi olğan er yerge kele edi. Bundan ğayrı, qorantalarnıñ içtimaiy ve turmuş teminatınen oğraşa edi. Ve daa o halqara advokatsiyanen oğraşa edi - Qırımdaki kerçekten ne olğanını tarif etmekni özüne maqsat kibi qoya edi.
Tevqifinden bayağı vaqıt evel o, artından izlev bar olğanını bildire edi. Bu ilk alâmetler edi. Soñra 2018 senesi yanvarde Sudaqta quvetcilerniñ ziyareti oldı, olar "Qırım birdemligi"niñ körüşüvine er kelgenniñ pasport malümatını yazıp alğan edi. Bundan ğayrı küç organlarında gizli tenbiler ola edi. Onı apis etseler, faaller ne yapıp olacağını bile muzakere ete edi. Men bellesem, fikren o er vaqıt tevqifke azır edi, amma bu onı toqtatmay edi".
Zudiyevanıñ aytqanına köre, koordinatornıñ apis etilgeninden soñ "Qırım birdemligi"niñ faaliyeti denişti.
- Server Mustafayev ve Nariman Memedeminovnıñ apislerinden soñra "Qırım Birdemligi"niñ işi, birinciden, daa keñiş, ekinciden, daa yahşı tertipleşken oldı. Olarnıñ tevqifleri Qırımdaki adamlarğa taacipli tesir etti - kimse qorqmadı, aksine, çoq yaşlar peyda oldı. O vaqıtqa qadar Qırım faallerniñ sıralarında işlerini devam etken adamlar bar edi.
Server Mustafayevniñ advokatı Lilâ Gemeci qayd ete ki, mahkeme oturışlarında onıñ müşterisi öz noqta-i nazarında tura, onıñ içün oña söz bermege istemeyler.
- Server Mustafayev mahkeme oturışlarında pek istenilmegen birisi, o mahkeme oturışına keder ete. Çünki mahkeme oturışında o pek faal, öz noqta-i nazarında tura ve onıñ er itirazı mahkemeniñ ve bu davanıñ siyasiy sebepli olğanını köstere. Mahkeme Server Mustafayevğa söz bermege istemey, onıñ lafını sıq-sıq böleler, onı toqtatalar. Tünevin aynısı edi, böylece, seslenmesi mümkün olmağan şeylerniñ aytmasın dep onıñ ağzını qapatacaq olalar. O mahkeme içün qolaysız ve toksik birisidir. Onıñ keçmişi, onıñ faalligi, onıñ fikirleri bütün uquq qoruyıcı teşkilâtlarnıñ diqqatını çeke.
Advokatnıñ fikrince, mediyligi ükümge tesir etmez, amma bu esnasqa uquq qoruyıcı teşkilatlarnıñ diqqatını çeker.
- Başqa protsesslerde bozuqlıqlar azca degil. Ve bizim müşterilerimizge munasebet de başqa degil, amma olar Server Mustafayevniñ davasında kibi çoq bilinmey, tarqalmay. Menimce, Serverniñ meşürligi, mediyligi bu davanıñ neticelerine tesir etmez ve dava iştirakçileriniñ ükümleri sert olur. Amma onıñ mediyligi bu davalarğa umumiy yanaşmanıdeñiştire bile.
Kyivde "Qırım birdemligi"niñ koordinatorlarından birisi, Bağçasaray "Hizb ut-Tahrir davası"nıñ iştirakçisi Server Mustafayev Aqmescit SİZOsında yazğan «Kamera altındaki kamerada yaşayış. Server Mustafayevniñ kündeligi» kitabı taqdim etile. Kitapnıñ numayışı onıñ ilhaq etilgen Qırımda rusiye quvetçiler tarafından tutulmasınıñ yıl dönüminde yapıla.
(Metinni İvanna Tkaçuk azırladı)
