Martnıñ 12-nde BMT çerçivesinde «Arriya formulası» şeklinde «Qırım: Ukraina suverenitetiniñ ve topraq bütünliginiñ yedi yıl bozulması» resmiy olmağan virtual körüşüv olıp keçti. Körüşüvniñ esas teşkilâtçısı, yanvar ayında Telükesizlik şurasında muvaqqat azalığını başlağan Estoniya oldı.
Estoniya TİN başı Yeva-Mariya Liymets Amerkia sesine intervyü vaqtında, körüşüvniñ maqsadı Qırımnıñ işğal etilüv meselesi unutılmağanını köstermektir, dep bildirdi.
«Estoniya «Arriya formatında» körüşüvni Qırımnıñ Rusiye tarafından qanunsız işğal etilmesine diqqat celp etmek içün keçire. Keçken sene Qıırmda insan aqlarınıñ bozuluv vaziyetini muzakere etmek içün körüşüv keçirgen edik. Bu pek müim munaqaşalar edi. Ve bu sene de körüşüvde pek çoq iştirakçi toplaşqanına quvandım. Bu körüşüvnen, yalıñız ukrain halqı ve Qırım sakinleri içün degil, mıntaqaviy telükesizlik içün hafvlı vaqia olğan işğalniñ yedinci yılını qayd etmek isteymiz», – dedi o.
Onıñ sözlerine köre, Qırımnıñ işğali ve Kremlniñ diger tecavuziy areketlerinden Estoniya pek raatsız.
«Rusiye ile yahşı qomşu munasebetelrimiz olmasını ister edik. O Ukraina kibi bizim qomşumızdır. Amma yazıq ki, bir çoq saada Rusiye ile mevamlarımız farqlıdır. Rusiyede insan aqlarınıñ bozuluvı, Kremlniñ qomşularına tecavuziy areketlerinden raatsızmız. Pek çoq mesele bar. Ve çoqu doğrudan mıntaqaviy telükesizlikke bağlıdır ve Estoniya bundan raatsız», – dep qayd etti nazir.
Avropa Birligi, «Ukraina topraq bütünligini yıqma içün» Ukraina ve Rusiyeden 177 vatandaş ve 48 uquqiy şahısqa qarşı qoyulğan sanktsiyalarnı yarım yılğa uzattı. Bu aqta AB Şurasınıñ cuma künü yayınlağan beyanatında yazıla.
Ukraina TİN başı Dmıtro Kuleba, Rusiye Ukrainağa qarşı tecavuziy siyasetinden vazgeçmeli, dep saya. Bunı o, Avropa Birliginiñ «Ukraina topraq bütünligini yıqma içün» Ukraina ve Rusiyeden 177 vatandaş ve 48 uquqiy şahısqa qarşı qoyulğan sanktsiyalarnı yarım yılğa uzatılması aqqında qararını tefsir etip, bildirdi.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
