"Devletler öz noqta-i nazarını bu qadar temelli deñiştirmeyler": Çubarov ABD-niñ Qırımnıñ Rusiye tarafından ilhaqını tanıması imkânı aqqında

Semafor Amerika media platforması, ABD ve Rusiye prezidentleriniñ subeti arfesinde, öz menbalarınaatıf etip, Donald Tramp memuriyeti Rusiye-Ukrayina cenkiniñ toqtatıluvı aqqında er angi kelecek añlaşma çerçivesinde ukrayin Qırımını Rusiye Federatsiyasınıñ toprağı olaraq tanımaq imkânını köz ögüne ala, dep yazğan maqalesini derc etti. Amma ne Beyaz ev, ne de Kreml Donald Tramp ve Vladimir Putinniñ saban ayınıñ 18-nde aqşamki subetinden soñ Qırım mevzusınıñ muzakere etilmesi aqqında bir şey bildirmediler, dep yaza Azatlıq Radiosı.

ABD kerçekten de barışıq añlaşması içün Rusiyeniñ Qırım ilhaqını tanımama siyasetini deñiştire bilemi?

"Açıqtan aytqanda, biz böyle malümatnı sahte dep sayamız ve Amerika Birleşken Devletleri prezidentinden ğayrı, Amerika siyasetçileriniñ böyle saçmalıqnı aytması imkânını red etemiz. Böyle bir şey iç bir kimse tarafından seslendirilmez, dep tüşünemiz", — dep bildirdi Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov Azatlıq Live (Azatlıq Radiosınıñ leyhası) programmasında.

"Qırım beyannamesi" ABD tarafından 2018 senesi oraq ayınıñ 25-nde, yani ABD prezidenti Donald Tramp ve Rusiye prezidenti Vladimir Putinniñ Helsinkide resmiy körüşüvinden 10 kün keçken soñ qabul etildi ve derc etildi.

Çubarovnıñ aytqanına köre, beyannameniñ metni o künleri Vaşingtonda bulunğan qırımtatar halqınıñ milliy lideri Mustafa Cemilevge teslim etilgen edi.

"Er alda, şimdilik devletler global barışıqqa ait meselelerde öz noqta-i nazarını bu qadar temelli deñiştirmeyler, dep tüşünem", — dep ayta Çubarov.

Hususan, bu beyannamede aytılğanı kibi, iç bir memleket digeriniñ sıñırlarını zornen deñiştiremez. Amerika Birleşken Devletleri Rusiyeniñ Qırımnı ilhaq etme ıntıluvını red ete ve Ukrayina topraq bütünligi ğayrıdan tiklenilgence bu siyasetini devam etmekni vade ete. Rusiye özüni büyük devletke yaraşmağan şekilde alıp bardı ve öz isteginen özüni halqara toplulıqtan tecrit etti.

Çubarovnıñ aytqanına köre, şimdi ABD reberligi beyannamede aytılğanlarnıñ tam tersini aydınlatacaq, dep tasavur etmek zor.

O vaqıt Trampnıñ memuriyetiniñ ABD devlet kâtibi Mayk Pompeo "Qırım beyannamesini" çıqarğan olsa da, ABD prezidentiniñ baqışları bugün deñiştimi ve o, bu vesiqadan uzaqlaşmağa tırışacaqmı sual peyda ola.

"Men, belli bir siyasetçiniñ fikirlerini deñiştirgenini tasavur ete bilem, amma bu meselede ABD, bir adamnıñ tesiri altında (o prezident olsa bile) öz siyasetini deñiştirgenini tasavur etip olamayım", — dep ayta Çubarov.

Ve qoşa: "Söz tek "Qırım platforması" aqqındadegil. Bu ABD siyaseti bütün halqara meydançıqlarda, bütün areketlerde, Amerika qanunlarında amelge keçti. Ve eger de böyle yanaşuvlar ola bilecek olsa, bunı ABD devlet institutları baqacaq. Ve eñ evelâ Kongress tarafından. Şunıñ içün Amerika prezidenti böyle areketlerge yol berecegini tüşünmeyim. Men bunı istisna etem.

Resmiy malümatqa köre, saban ayınıñ 18-nde ABD ve Rusiye prezidentleriniñ telefon subetinde, hususan, energetik sistema ve infrastruktura boyunca ateş toqtatıluvı aqqında añlaşmalar yapılğan edi, Qırım aqqında söz yürsetilmedi.

Çubarovnıñ aytqanına köre, ABD tarafından ilhaq etilgen Qırımğa nisbeten mevamınıñ deñişe bilecegi aqqında böyle haberlerge qarşılıqlar "Qırımnıñ azat etilmesini beklegen ve Ukrayina devletine sadıq qalğan çoq insan"nı pervasız qaldırmay.

"Bu yüz biñlernen insan: qırımtatarlar, etnik ukrayinler Qırımnen bağlı dünya siyasetiniñ episi ketişatlarını diqqatnen taqip eteler. Olarnıñ büyük qasevetleri bar", — dep qoşa Çubarov.

İşğal etilgen Qırımnıñ Rusiyege qoltutqan sakinleri aqqında aytqanda, olarnıñ arasında 1 million Rusiye vatandaşı bar, Çubarovnıñ aytqanına köre, olar "yaramay bir şeyniñ deñişmesini" ve "toqunğan topraqta raat yaşamaq" isteyler.

Ve olar, Rusiye diktatorı Putin Trampnı inandıra bilecegine ümüt eteler, ve o, onı nasıl etip ya da zorlaycaq, ya da inandıracaq, ya da aldatıp olacaq", — dep ayta Çubarov.

MALÜMAT: Ukrayinağa qarşı Rusiye silâlı ücümi fevralniñ 24-nden sabadan berli devam ete. Rusiye ordusı arbiy ve vatandaş infrastrukturasınıñ esas obyektlerine avadan darbe endire, uçaq alanları, arbiy bölük, cermay bazaları, yaqıt stantsiyaları, kilse, mektep ve hastahanelerni viran ete.

Aprelniñ başında Moskva Ukrayina şimalinde faal olğanını toqtattı, dep bildirdi. Tezden Ukrayina akimiyeti Kıyiv, Çerniğiv ve Sumı vilâyetinde Rusiye arbiyleri qalmadı, dep ayttı.

Rusiye ordusı çekilgen soñ azat etilgen köy ve şeerlerde kütleviy öldürüv adiseleri aqqında belli oldı. Bazı ğarbiy liderler Rusiyeni cenk cinayetlerinde qabaatladı. Rusiye akimiyeti arbiyleriniñ öldürüvlerge alâqası bar olğanını inkâr etip, olarnı «uyduruv» dep adlandıra.

Rusiye Ukrayinağa qarşı basqıncılıq cenk alıp barğanını inkâr ete ve bunı maqsadı "askeriysizleştirüv ve denatsifikatsiya" olğan "mahsus operatsiya" dep adlandıra.

** ** ** ** **

Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://d3454ggyqnys2v.cloudfront.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.