Ukrayina Silâlı quvetleriniñ işğal etilgen Qırımnı işğalden qurtaruv planı bar, dep bildire baş komandan Oleksandr Sırskıy. Ğarbiy matbuat vastaları Ukrayina silâlı quvetleriniñ Qırımdaki muvafaqiyetli ameliyatlarını muzakere eteler ve Qırım yönelişinde muvafaqiyetlerniñ olması mümkün olğanını aytalar. Ukrayinanıñ Rusiye Ukrayinağa tam miqyaslı istilâsı vaqtında Qırım yarımadasını işğalden qurtarmaq şansı barmı ve bu nasıl ola bile, dep tarif etemiz Qırım.Aqiqatnıñ materialında.
Qırımnıñ Rusiye nezareti altında bulunğanına on yıl oldı, Qırımnı işğalden qurtaruv meselesi etrafında munaqaşalar devam ete. Rusiyeniñ Ukrayinağa tam miqyaslı istilâsı başlağanından berli mesele daa çoq muzakere etile. Amma şimdi tek diplomatik yol degil de, arbiy yol da muzakere etile.
Qırımnı Ukrayina nezareti altına qaytarmaq mümkün, dep bildirdi Oleksandr Sırskıy The Guardian britaniya neşirine bergen intervyüsında.
"Elbette, bu büyük arbiy sırdır. Biz 1991 senesiniñ sıñırlarına çıqmaq içün elimizden kelgenini yapacaqmız", — dep ayttı o.
Oleksandr Sırskıy Rusiyeniñ Qara deñiz flotunıñ üçte bir qısmı yoq etilgenini hatırlattı. Ücümler neticesinde onı Aqyar limanından bütünley çıqarmağa mecbur oldılar.
Ğarp matbuat vastaları Rusiye arbiy obyektlerine Ukrayina Silâlı quvetleriniñ muvafaqiyetli ücümleri aqqında yazalar, olarnıñ saifelerinde Qırımnı işğalden qurtaruv variantları muzakere etile.
"ZSU Qırımda er angi nişanğa ura bile"
Ukrayina Silâlı quvetleriniñ ücümleri Qırımnıñ sıñırlı olğanını köstere ve onı, regionnıñ arbiy infrastrukturasına yatırılğan paralar fonunda, Rusiye içün "boz" yapa, dep yaza The Economist britaniyalı neşiri.
Ukrayinanıñ 300 kilometrlik ATACMS raketalarını alması demek ki, arbiy silâlı quvetleri Qırımda er angi nişanğa ura bile, dep qayd ete neşir.
Neşirniñ fikrince, Ukrayinanıñ Qırımdaki arbiy kampaniyasınıñ maqsadı onı izolâtsiya etmek, logistika merkezi olaraq "boğmaq" ve böyleliknen, rusiyeli quvetlerini Ukrayinanıñ cenübinden çıqarmaqtır.
O, Avropada ABD qara quvetleriniñ sabıq komandanı general Ben Hodjesniñ aytqanlarını ketire ki, Ukrayinağa NATO ittifaqdaşları bergen uydu ve ava istihbaratı, topraqnı öz teren bilgisi ve topraqta gizli quvetlerniñ yardımı ile "Qırımda ukrayinlerniñ haberi olmadan bir şey areket etip olamay".
The Hill amerika mecmuasınıñ saifelerinde Amerika arbiy aviatsiyasınıñ Ukrayinağa berilmesinden soñ Qırımnıñ işğalden qurtarıluv ihtimalı aqqında aytıla.
"Yarımadanı qaytarmaq içün Ukrayina Rusiye Qara deñiz flotunı yoq etmek, ava üstünligini tiklemek ve Qırım ya da onıñ yanında Rusiyeniñ bütün esas obyektlerini yoq etmek kerek. Ve Kıyiv bu üç şartnıñ birincisini yerine ketirdi", — dep yaza müellif. Neşirniñ fikrince, Rusiye Qara deñiz flotunıñ üçte ekisi qalsa da, "qalğan flotunıñ Qırımnı qorçalavda müim rol oynamaq içün sığınaqtan çıqması pek mümkün degil".
Neşirniñ yayınında aytıla ki, Ukrayinanıñ Qırım üzerindeki ava boşluğında üküm sürmek içün yeterli qadar F-16 uçağı olsa, "Rusiye arbiy bölükleriniñ çoqusı ücüm etken ukrayin quvetlerine teslim ola bile ya da Keriç köprüsinden Rusiye territoriyasına qaçmağa tırışa bile, eger de o saqlanılsa".
Rusiye kütleviy haber vastaları da, öz nevbetinde, NATO Ukrayina Silâlı quvetlerini Qırımğa F-16 qırıcıları ile kütleviy ücümge azırlağanını muzakere eteler.
Ukrayina Silâlı quvetleri ve NATO tarafından bu aqta resmiy beyanat yoq.
"Eki strategik vazife"
Qırımnı işğalden qurtarmaq içün USQ tarafından çeşit stsenariyler kösterile: Keriç köprüniñ yıqılması ve Qırım yarımadasınıñ izolâtsiyasından başlap, Qırım yönelişinde qarqda yapılğan ameliyatqa qadar.
Ukrayina Mudafaa nazirliginiñ Baş istihbarat idaresiniñ yolbaşçısı Kırılo Budanovnıñ fikrince, Qırımnı qaytarmaq, Rusiye tarafından zapt etilgen Donetsk ve Lugansk vilâyetleriniñ topraqlarını qaytarmaqtan daa qolay olur.
"Qırımğa eki kiriş noqtası bar — Rusiye tarafından ve bizim tarafımızdan: Qırım köprü ve quru keçit. Qaytaruv meselesi — bu bizim cebe ameliyatlarımızdır: Rusiye tarafından — kommunikatsiyalarnı yoq etüv yolunen, bizim tarafımızdan - basqı yolunen", — dep ayttı avgustnıñ başında Ukrayina istihbaratınıñ yolbaşçısı.
Bundan evel Kırılo Budanov, Qırımnı azat etüv meselesinde eki strategik vazifeni çezmek kerek, dep iddia etken edi: "Quru topraq yolunı" kesmek (Rusiye ordusı Qırım ve Rusiye arasında işğal etilgen Ukrayina cenübiy ve şarqiy vilâyetleri üzerinden logistikasını temin ete) ve Keriç köprüni yoq etmek.
Qalğanları, onıñ aytqanına köre, "vaqıt meselesi" olacaq.
"Yarımada qaytarılacaq", — dep işandırdı Kırılo Budanov.
"Başta sol yalınıñ işğalden azat etilüvi, soñra Çonğar ve Perekop"
Qırımnıñ işğalden qurtarıluvı Ukrayina mudafaa quvetleriniñ qarada keçirgen ameliyatı ile keçirilecek, dep tüşüne Ukrayina mudafaa quvetleriniñ arbiy hızmetçisi, qırımlı Yevğen Leşan.
"Er alda, Qırımnı azat etüv ameliyatı olsa, o, tek bombardıman ile bitmeycek. Topraq ameliyatı da olacaq: ihtimal ile desant, ihtimal ile yalıñız keçitlerden kirüv ya da bu eki usulnıñ bir kombinatsiyası. Amma nasıl olsa da, qıyın olacaq. Bunı Ukrayinanıñ şu topraqlarında köremiz, anda cenk devam ete ve bayağı viraneler, zarar ketire", — dep ayttı o Qırım.Aqiqatqa bergen intervyüsında.
Yevğen Leşannıñ fikrince, Qırımnı işğalden qurtaruvnıñ diplomatik yolu, Rusiye "birden-bir başqa bir alğa tüşse ve Qırım onıñ nezaretinden çıqqan" taqdirde mümkün.
Herson vilâyetiniñ sol yalısı işğalden azat etilgen soñ arbiy ameliyat çerçivesinde ZSU Qırım yarımadasına kire mile, dep tüşüne Yevğen Leşan.
"Başta Herson sol yalısınıñ işğalden azat etilüvi, Çonğar ve Perekopqa irişim. Ve, mütenasip olaraq, ücüm ve basqın (Qırım yarımadası territoriyasına arbiy quvetler — QA). Bu, endirüv operatsiyasınen birleştirile bile. İttifaqdaşlar bizge er vaqıt suvda desant vastalarını bere. Amma bu böyle olacaqmı? Umumiy arbiy vaziyetke baqmaq kerek, şimdi o pek kergin", — dep ayta o.
Ukrayina arbiy quvetleri bildirgenine köre, Qırım territoriyasına defalarca kirip, arbiy operatsiyalar keçirgen ediler.
"Qırımda cenkke azır olmaq kerek"
Qırımnıñ işğalden qurtarıluvınıñ alâmetlerini Qırımtatar Milliy Meclisi reisiniñ birinci muavini Nariman Celâl Rusiyeniñ Kursk vilâyetindeki arbiy ameliyatında köre.
Celâlnıñ fikrince, Qırımnı azat etüv boyunca muayyen adımlar aqqında söz yürsetile: "Vaqialarnıñ inkişafı, demek mümkün ki, Qırım sakinlerine, ilk evelâ Ukrayina vatandaşlarına — işğalci akimiyetniñ "er şey yahşı, bir şeyden qorqmañız" kibi laflarına inanmasınlar dep işarettir. Bunı bir kimseni qorquzmaq içün degil, insanlarnıñ özlerini işğalden azat etüv, yani Qırımnı azat etüv arbiy areketleri vaqtında maneviy ve fizikiy ceetten qorçalamağa azır olması içün aytqan edim".
Nariman Celâlnıñ fikrine köre, Kursk operatsiyası Kremlge "bütün qoruyıcılar çalışmay, dünya sabırnı coya ve Rusiyeni halqara uquqqa riayet etmege mecbur etmek içün daa ciddiy ve keskin areket etmege azır olğanını köstergen pek ciddiy bir işaret"tir.
Qırımtatar Milliy Meclisi reisiniñ birinci muavini Qırım.Aqiqatqa bergen intervyüsında Qırımnıñ arbiy yolnen işğalden azat etilecegini ve bu ameliyat "ağır olacağını" aytqan edi.
Rusiye böyle bir perspektivağa şübenen baqa. Qırımnıñ Rusiye yolbaşçısı Sergey Aksönov yarımadanıñ işğalden azat etilmesine inanmay. O, "Qırım toprağına Benderniñ iç bir pisligi kirmeycegini" kefil etmege söz berdi.
Rusiye akimiyeti Qırımnı "Rusiyeniñ ayırılmaz bir parçası" olaraq tanıy ve oña qarşı "er angi iddialar" içün "cevap bermege" vade ete.
Qırımnıñ qaysı bir stsenariyniñ kerçekleşecegini tam olaraq aytmaq mümkün degil. Amma Qırım yarımadasınıñ işğalden qurtarıluvı meselesi, çoqusı evelden tüşüngenine köre, artıq fantastik degil. Em Ukrayina, em de Rusiye bunı fantaziya degil de, ihtimal olaraq aytalar.
MALÜMAT: Ukrayinağa qarşı Rusiye silâlı ücümi fevralniñ 24-nden sabadan berli devam ete. Rusiye ordusı arbiy ve vatandaş infrastrukturasınıñ esas obyektlerine avadan darbe endire, uçaq alanları, arbiy bölük, cermay bazaları, yaqıt stantsiyaları, kilse, mektep ve hastahanelerni viran ete.
Aprelniñ başında Moskva Ukrayina şimalinde faal olğanını toqtattı, dep bildirdi. Tezden Ukrayina akimiyeti Kıyiv, Çerniğiv ve Sumı vilâyetinde Rusiye arbiyleri qalmadı, dep ayttı.
Rusiye ordusı çekilgen soñ azat etilgen köy ve şeerlerde kütleviy öldürüv adiseleri aqqında belli oldı. Bazı ğarbiy liderler Rusiyeni cenk cinayetlerinde qabaatladı. Rusiye akimiyeti arbiyleriniñ öldürüvlerge alâqası bar olğanını inkâr etip, olarnı «uyduruv» dep adlandıra.
Rusiye Ukrayinağa qarşı basqıncılıq cenk alıp barğanını inkâr ete ve bunı maqsadı «askeriysizleştirüv ve denatsifikatsiya» olğan «mahsus operatsiya» dep adlandıra.
** ** ** ** **
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
