Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Denisova PACEde: «Rusiye Qırımnıñ tamır ealisini ayırımğa oğrata»


Lüdmila Denisova
Lüdmila Denisova

Ukraina Yuqarı Radasınıñ İnsan aqları vekâletlisi Lüdmila Denisova PACE musaviylik ve ayırımsızlıq meseleleri komitetinde çıqışta bulunıp, Rusiye işğal etilgen Qırımda qırımtatarlarnıñ aqlarına riayet etmey, tamır ealini ayırımğa oğrata, dep bildirdi.

«Tamır qırımtatar halqınıñ mülk aqqı bozula. Yüzlernen qırımtatarınıñ evi yıqtırıldı, topraq damartıları ise qurucılıq şirketlerine berildi. 2021 senesinden başlap Rusiye çetel vatandaşlarınıñ saipliginde olamağan topraqlarnıñ cedvelini kenişletti. Şunıñ içün er bir Ukraina vatandaşınıñ topraq damartısı musadere etilecek ya da zornen tutıp alınacaq», – dep qayd etti Lüdmila Denisova.

Ukraina ombudsmeni Qırımda ana tilinde tasil aluv aqqı bozula, dep tarif etti.

«Qırımtatarlar arasında talebelerniñ tahminen 3 fayız ana tilini fakultativ olaraq ögrene bile», – dep qoştı Denisova.

Ukraina insan aqları vekâletlisiniñ aytqanına köre, Qırımda «fikir, vicdan, baqış ve din serbestligi aqqı bozula». Denisova, Rusiye 93-ü qırımtatarı olğan 130 Ukraina vatandaşını siyasiy sebeplerden taqip ete, dep qoştı.

O, qırımlılarğa mecburiy olaraq berilgen pasportlar ve Rusiye vatandaşlarınıñ Qırımğa yerleştirilüvi aqqında hatırlattı.

«Vekâletli, qanunsız tutulğan Ukraina vatandaşlarınıñ şartsız azat etilmesi içün sanktsiyalarnı eksiltmemege, Rusiyege qarşı halqara basqını yımşatmamağa çağırdı», – dep qayd etile Ukraina ombudsmeniniñ ofisinde.

Bir kün ögüne Rusiyeniñ insan aqları vekâletlisi Tatyana Moskalkova işğal altındaki Qırım ve Aqyar ombudsmenleri, Rusiye kontrolindeki Müftilik ve Qırım ükümetiniñ vekilleri ile online körüşüv keçirip, yarımadada «milletlerara birlik» bar, dep bildirdi.

ABD dünyada din serbestligi Devlet departamenti derc etken maruzada Rusiye Qırımdaki diniy azlıqlarnı, «İyegova şaatlarını», Ukraina Pravoslav kilsesini ve musulman qırımtatarlarnı taqip ete qorquza, dep aytıla.

2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.

2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.

Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.

XS
SM
MD
LG