2022 senesi dekabrniñ 28-nde Qırımdaki Rusiye mahkemesi vatandaş jurnalisti ve emşire İrına Danılovıçnı 7 yıl apis cezasına makhüm etti. Mahkeme qadınnı Rusiye Ceza kodeksiniñ 222.1 maddesine istinaden «Patlayıcı madde ya da patlayıcı cihazlarnı qanunsız satın aluv, berüv, satuv, saqlav, taşuv, yollav ya da yanında taşımasında» qabaatlı tanıdı. Apis cezasından ğayrı qadın 50 biñ ruble para cezasını ödemeli. Danılovıç davanı uydurma adlandırıp, qabaatını red ete. Uquq qoruyıcılar da böyle saya. Apiste İrınada otit başlandı. Ağrı o qadar keskin ki, qadın atta esini coya. İrına Danılovıçnıñ yaqınlarınıñ bildirgeni kibi, Aqmescit SİZO reberligi oña ihtisaslı tibbiy yardım köstermek talabını körmemezlike ura.
Eki aftalıq açlıq aktsiyası ve bellisizlik
Martnıñ 21-nde qırımlı vatandaş jurnalisti ve emşire İrına Danılovıç quru açlıq aktsiyasını ilân etti. İrına Aqmescit SİZO-nda oña tibbiy yardım kösterimemesine qarşı narazılıq bildimek qararına keldi. İrına Rusiyeniñ nezareti astında olğan Kefe şeer mahkemesine yazğan mektübinde sağlıq alını ve narazılıq bildirmesine mecbur etken sebeplerni böyle tasvir ete:
Böyle alemetler menim mikroinsult keçirgenimni köstere bilirİrına Danılovıç
"Dört aydır eşitme qabiliyetim zayıftır ve sol qulağım daima çıñlay, bu maña dayanılmaz ağrı ketire. Aqmescit SİZO-sından Rusiye nezaretinde olğan Kefe mahkemesine köçürilme vaqtında vaziyetim zayıflaştı. Böyle alemetler menim mikroinsult keçirgenimni köstere bilir".
İrına mektübini oña qarşı "qılınuvlarnı toqtatmaq" talabı ve "diagnostikanıñ teşkiline ve tedaviylevniñ başlanmasına ya da ölümine qadar" quru açlıq ilân etkeni aqqında bildirüvnen bitire.
İrınanıñ babası Bronislav Danılovıç onen soñki kere bir kün evel, martnıñ 20-nde körüşken. Açlıq aktsiyasınıñ başlanmasından eki afta keçti. Şimdige qadar Danılovıçnıñ tuvğanları onıñ vaziyeti aqqında iç bir şey bilmey.
"Onıñ anda nasıl ve oña ne olğanını bilmeymiz. Ne SİZO-da, ne mahkemede, ne de muvaqqat tutuv izlâtorında bir şey añlatalar", - dep aytıp bere babası.
Onıñ anda nasıl ve oña ne olğanını bilmeymiz. Ne SİZO-da, ne mahkemede, ne de muvaqqat tutuv izlâtorında bir şey añlatalarBronislav Danılovıç
Martnıñ 31-nde İrınanı dava materialları ile tanışmaq içün Aqmescitten Kefe muvaqqat tutuv izolâtorına ketirgen ediler. O zaman babası oña yollanmalıq berip olğan, amma qızınen körüşip olamağan. Bundan evel martnıñ 26-nda Bronislav Danılovıç Aqmescitteki 1-nci SİZO-nıñ reberi ile körüşken. Amma bu körüşüvde bile qızınıñ sağlığı aqqında iç bir şey bilip olamağan.
"Onıñ aqqında iç bir laf olmadı. Tibbiy baqınuv kösterilmesi aqqında rica ettik. Bizge çarşenbe künü olacaq dep söz berdiler, amma biz keter ketmez sözlerini unuttılar. Çünki çarşenbe künü de onı Kefege ketirgen ediler. Kimseden bir açıqlama almadıq. Sanki olarğa ep bir", - dedi babası.
İrınanıñ tüşkeni "malümat blokadası"nıñ seberleri bar, dep tahmin ete babası. Yaqalanğanı ilk künlerden Rusiye quvetçileri onıñ tevqif etilmesini gizlemege tırıştılar. Danılovıç keçken sene aprelniñ 29-nda işten evge qaytqanı zaman Rusiye quvetçileri tarafından yaqalanğan edi. Yaqınları 10 kün onıñ taqdiri aqqında iç bir şey bilgen edi.
"Ölüm telükesi"
"Onı sağ qaldırmaq içün degil, oña söz bergenleri kibi Melitopolge ya da ormanğa çıqarıp kommek içün qaçırdılar, dep tüşünem", - dep saya Bronislav Danılovıç.
Onkologiyanıñ başlanğanına dair daa bir qorqunçlı tahmin barBronislav Danılovıç
Martnıñ 21-nde SİZO-da babasınen körüşkende İrına keskin baş ağrısından aytınğan, qulağı daima çınlağanından ve esini coyğanından şikâyet etken. Babası onıñ acele hasthanege yatqızılmasına ihtiyacı bar dep saya.
"Onkologiyanıñ başlanğanına dair daa bir qorqunçlı tahmin bar. Onıñ quru açlıqqa nasıl dayanğanını bilmeyim. Bugüngece toqtatmağan olsa, ölüm ile qoquy", - dep bildirdi o.
"SİZO-ğa açıqlıq effekti kerek degil"
Tibbiy yardımnıñ kösterilmemesi uquq ceetinden insaniyetsiz munasebet ve iskencedir, dey "QırımSOS" uquq qoruyıcı teşkilâtınıñ reberi Oleksiy Tılnenko.
Çoqusı allarda açlıq aktsiyası mabüslerniñ buña diqqat çekmesiniñ yekâne yoludır. İşğal etilgen Qırımda bu tek-tük olğan vaqialar degil. Bütün siyasiy mabüslerniñ azat etilmesini talap etip Qırım sakini, ukrayin rejissörı Oleg Sentsov açlıq çekken edi. Qırım sakin ve faal Volodımır Baluh apishane reberligine nefretini bildirmek içün açlıq ilân etken edi, dep aytıp bere uquq qoruyıcı.
Er alda Qırım ve Rusiyedeki SİZO ve apishanelerniñ reberligi bu vaziyetke diqqat çekmemek içün er şey yapa, dep Tılnenko İrına Danılovıçnıñ vaziyeti aqqandı malümatnıñ olmamasını añlata.
"Açlıq aktsiyası faktınıñ özü diqqatnı celp ete. Bu effektten qaçınmaq maqsadınen mabüsni kimsenen körüştirmemek içün er şey yapıla. Misal olaraq, advokatlarnen körüştirmeyler ya da açlıqnı toqtattırmaq içün qısmen talaplarını yerine ketireler. Reaktsiyalar faqlı ola bilir, atta mecburiy aşatuv", - dedi Tılnenko.
"Rusiye bütün muracaatlarnı körmemezlikke ura"
Martnıñ 23-nde Ukrayina TİN Qırımnıñ işğal yolbaşçılarını "artıq siyasiy mabüsler Konstantin Şirinng ve Cemil Gafarov ile olğanı kibi, acele ve ertaraflı tedaviylev olmadan hastalığı ölümge sebep ola bilecek" vatandaş jurnalistiniñ hastahnage yatqızılmasını deral temin etmege çağırdı. Rusiye tarafından buña iç bir cevap yoq. Ukrayina Prezidentiniñ Qırım MC daimiy temsilcisiniñ muavini Denis Çistikov Rusiye Federatsiyası Ukrayinanıñ bütün talaplarını körmemezlike urğanını dey. Bu vaziyet Rusiyeniñ Ukrayinağa qarşı büyük cenk başlatqan soñ daa da fenalaşqan.
Şimdi bütün deñişüv esnasları, hususan da qırımlı siyasiy mabüsler içün mürekkeptirDenis Çistikov
"Şimdi bütün deñişüv esnasları, hususan da qırımlı siyasiy mabüsler içün mürekkeptir. Ukrayina bunı añlay. Şunıñ içün Prezident ofisi ve Ombudsman ofisi tarafından diger devletler ve halqara teşkilâtlarnıñ vastasınen Rusiye tarafına yetiştirilgen farqlı deñişüv formatlarında çareler körüle. Amma Rusiye tarafı al-azırda iç bir şartnı qabul etmey", - dedi Denis Çistikov.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnıküzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün:https://d1ug5n8f9xpr1h.cloudfront.net Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
Rusiye apsinde tutulğan qırımlılar
2014 senesi baarde Qırımnıñ Rusiye işğalinden soñ yarımadada Rusiye quvetçileri mustaqil jurnalist, vatandaş faalleri, qırımtatar milliy areketiniñ faalleri, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ azaları ve Rusiyede yasaqlanğan «Hizb ut-Tahrir» ve «Tebliğ Cemaatı» teşkilâtlarınen alâqaları bar olğanından şübheli sayılğan insanlarnı apiske alıp başladı.
Ukraina Yuqarı Radasınıñ İnsan aqları vekâletlisi Lüdmila Denisovanıñ kâtibiyeti 2020 senesi noyabr ayında Rusiye tarafından siyasiy sebeplerden taqip etilgen insanlarnıñ sayısı 130 ola, dep bildirgen edi.
Qırım aq qorçalayıcı gruppasınıñ malümatına köre, 2020 senesi oktâbr ayınıñ soñuna qadar eñ az 110 kişi Qırımda siyasiy sebepli ya da diniy cinaiy taqipler çerçivesinde azatlıqtan marum etildi.
Siyasiy mabüslerge qol tutuv programmasınıñ reberi, «Memorial» aq qorçalayıcı merkeziniñ şura azası Sergey Davidisniñ bildirgenine köre, merkezleriniñ cedvelinde 315 insan bar, 59-ı – qırımtatarıdır.
Aq qorçalayıcılar ve advokatlar bu cinaiy davalarnı siyasiy, milliy ya da diniy sebeplerden taqip dep adlandıra. Rusiye akimiyeti bu sebeplerni inkâr ete.
