Fevralnıñ 4-nde, cumaaqşamı künü, Rusiye nezareti astında olğan Ermeni Bazar şeer mahkemesinde, ğıyabiy şekilde Qırımda mahkemelengen Qırımtatar halqınıñ milliy lideri Mustafa Cemilevniñ davası boyunca mahkeme oturışı olıp keçti. Mahkemede qabaatlav tarafınıñ şaatlarını diñlemege devam ettiler. Advokat Nikolay Polozovnıñ bildirgenine köre, “qabaatlav tarafınıñ iç bir şaatı Cemilev tarafından sıñırdan qanunsız keçme faktını” tasdıqlamağan, dep haber ete Qırım.Aqiqatnıñ mühbiri.
Mahkemede, 2014 senesi mayıs ayında Ermeni Bazar yanındaki bir rus yoqlav keçitinde iş yolculığında olğan qabaatlav tarafınıñ eki şaatı sorğuğa çekildi. Birinci Vâçeslav Dorofeyev soğruğa çekildi. Onıñ aytıp bergenine köre, yoqlav keçiti muvafıq işaretlernen donatılmağan edi ve Qırımğa ketken adamlarnıñ çoqusı onıñ bar olğanını bile bilmey ediler. Mayısnıñ 3-nde yoqlav keçitinde bir büyük adamlar gruppası peyda olğanda silâ davuşını eşitken, soñra ise bu adamlar yoqlav keçitinden keçkenini ya da anda qalğanını körgen.
Bundan soñ şaatqa donatmalarnıñ bir qısmını alıp, keri çekilmege emir etkenler. Şu yerden o, Cemilevni körgen. Şaat, Cemilevniñ Ermeni Bazar tarafına keçmege tırışqanını köstergen iç bir malümatnı bermedi. Mudafaa tarafınıñ, o ve artından tizilgen zırhlı taşıyıcılar yoqlav keçitinden istegen taqdirde keçe bilir edilermi, sualine Dorofeyev müsbet cevap berdi.
Sıñır hızmeti nevbetiniñ reberi olğan ekinci şaat – Sergey Zavorukin, eñ az 4 biñ adam tayaqlarnen yoqlav keçitini zap etkenini ayttı. Aynı zamanda, oña ima-işaret tilinen asacaqlarını aytqanlar. O, sıñırcılar esir olurlar, dep qorqqan ve hadimlerge işini toqtatıp, keri çekilmege emir etken. Soñra yoqlav keçitinde Cemilev peyda olğan ve Zavorukinniñ aytqanına köre, “propaganda yapıp başlağan”.
Zavorukin, Cemilevniñ yoqlav keçitinden Ermeni Bazar tarafına doğru ketmegenini tasıqlağan. Mustafa Cemilevge dair pasport nezareti ile bağlı iç bir areket o etmegen ve başqalarınıñ da bını yapqanını körmegen. Cemilevge kiriş yasaq olğanını şaat haber etmegen ve başqa biri bunı yapqanını körmegen.
Amma, Zavorukin qayd etti ki, sıñır noqtasında bulunğanda Cemilev ile Tatarstandan yüksek boylu bir memur körüşken. Onıñ soyadını ve ne aqqında olar laf etkenini o bilmey. Sıñır olğanını köstergen işaret bar edimi, yoq edimi, şaat hatırlap olamağan.
Nevbetteki mahkeme oturışı fevralnıñ 5-nde olacaq.
Rusiye kontrolindeki Ermeni Bazar şeer mahkemesi Qırımda ğıyabiy şekilde mahküm etilgen qırımtatarlarnıñ milliy lideri Mustafa Cemilevniñ davası boyunca eki qabaatlav şaatını sorğuğa çekti.
Qırımdaki Rusiye Tahqiqat komitetiniñ idaresi aprelniñ 13-nde Mustafa Cemilevniñ qabaatlavını Rusiye Ceza kodeksiniñ üç maddesine istinaden aydınlattı: «Rusiyege kirişi yasaqlanğan çetel vatandaşınıñ bir gruppa insanlarnen evelden añlaşıp, Rusiye devlet sıñırını keçüv (Rusiye CK 322-nci maddesiniñ 3-ünci qısmı); nariye silâsını diqqatsız saqlav, onıñ başqa insan tarafından qullanılması ve ağır aqibetlerge yol açması (Rusiye CK 224-ünci maddesi); silânı qanunsız alıp saqlav (Rusiye CK 222-nci maddesiniñ 1-inci qısmı)».
Advokat Nikolay Polozovnıñ aytqanına köre, Cemilevge qarşı oğlu Hayserniñ Ukraina davası qullanıla.
Mustafa Cemilev, işğal etilgen Qırımda oña qarşı açılğan cinaiy davalarda «Rusiye tarafınıñ qabaatlavları saçma olğanını» Avropa insan aqları mahkemesinde isbatlamağa niyetlene, dep bildirdi.
Mustafa Cemilev – qırımtatar milliy areketiniñ lideri, dissident, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi (1991 senesinden 2013 senesine qadar). Repressiyalarğa oğratılğan edi, 15 yıl sovet apishanelerinde yattı. 303 kün devamında Omsk apishanesinde açlıq tuttı. Rusiye akademiki, dissident Andrey Saharov Cemilevge qol tutıp, BM baş kâtibine mektüp yazdı.
Mustafa Cemilev 1991 senesi Qırımğa qaytıp oldı.
III-IX çağırılış Ukraina Yuqarı Radasınıñ halq deputatı ola.
Cemilev – Türkiyedeki Selçuk universitetiniñ uquq fahriy doktorı, «Ukrain cemiyetiniñ demokratizatsiyası içün» Orlık halqara mukâfatınıñ laureatı ola. Nansen medali (BM), V ve IV seviyeli Yaroslav Mudrıy knâziniñ nişanınen taqdirlengen edi.
2014 senesi Rusiyeniñ Qırım işğaline qarşı çıqtı. Rusiye oña qarşı bir qaç cinaiy dava açtı. 2016 senesi Cemilevniñ namzeti Saharov mukâfatına kösterildi.
