Qırımtatar halqınıñ yetekçisi, ukrain parlamentiniñ deputatı Mustafa Cemilev, Ukraina prezidenti Pötr poroşenkonıñ Qırımnı Ukrainağa qaytaracağı aqqında ümütleri kerçekleşecegine ümüt besley. Aynı zamanda, qırımtatarlar Rusiye tarafından işğal etilgen yarımadada yaşamağa istemegenlerine baqmadan, iç bir zaman qollarına silâ almaycaqlarını bildirdi. Bunen beraber, Mustafa Cemilevniñ fikirince, rusiyelilerniñ işğali altında bulunğan qırımtatarlarnı eñ büyük degerlik – serbestlikten marum ettiler.
Dissident ve yıllar boyu sovet ükümetine qarşı küreşken mabüs – Mustafa Cemilev Pragada vicdan ve hatıra Avropa platformasınıñ mukâfatına nail oldı. Keçken afta o, Varşavada AQŞ prezidenti Barack Obamanıñ iştiragi ile keçken taqdirlev merasiminde «Birdemlik» premiyasını alğan soñ, bu endi ekinci halqara mukâfattır.
Azatlıq Radiosına bergen intervyüsında Mustafa Cemilev öz qasevetlerinen paylaşır eken, Ukrainanıñ şarqı ateş içinde bulunğan vaqıtta, Amerika ve Avropa Qırımnı «unutıp» ketmeleri mümkün, dep qayd etti.
«Ebet, eñ çoq bundan qasevetlenemiz. Söz kelimi, bir qaç kün evelsi Varşavada Obamanen körüştim, oña fikirlerimi bildirttim. Qırım alış-verişniñ merkezinde qalmasın, dedim: rusiyeliler, Ukrainanıñ qıtası içinde areketlerini devam ettirmesinler dep, Qırımnı «unutmaları»mümkün, – dedi Cemilev. – Obama ise, işğal etilgen topraqnıñ soñki qarışı azat etilmegence, Ğarpnıñ yasaq etici tedbirleri toqtatılmaycağında işandırdı».
Qırımtatarlarnıñ lideri bildirgenine köre, Qırımnı terk etken 10 biñge yaqın qaçaqlarnıñ ekseriyeti qırımtatarlar olıp, Ukrainanıñ ğarbında yerleşeler. Amma, Meclis qırımtatarlarnı yarımadada qalmağa ve vaqtınca olğan şaraitlerge alışmağa çağıra. «Biz avdetimiz içün küreştik ve nasıldır Putin sebebinden Qırımdan köçmeycekmiz», – qayd etti Cemilev.
Ukraina qırımtatarlarğa ne berdi?
Qırımtatarlar ümüt etkenlerine köre, prezident Pötr Poroşenko Qırım meseleleri boyunca mahsus nazirlikni meydanğa ketirir. Bu meseleni Cemilev inauguratsiyadan soñra endi prezident ile muzakere etken.
Mustafa ağa aytqanı kibi, Ukraina 23 yıllıq mustaqilligi devamında qırımtatarlar içün daa çoq şey yapa bilecek edi, amma Ukrainada iqtisadiy vaziyet kergin olğanını añlay ve akimiyetniñ başında qırımtatarlar daima qol tutqan milletçi-demokratlar degil ediler.
Faqat Ukraina qırımtatarlarğa eñ müim şey – ür ayat bağışladı, Pütinniñ Rusiyesi ise, bundan marum etti.
«Nasıl olsa, olsun, amma biz ür devlette yaşadıq, serbestlikni ise, iç bir şeyge deñiştirip olamazsıñ. Biz Rusiye olıp ta, sizler içün daa çoq şey yaparmız lafları boşuna - biz vatanımıznı satılışqa çıqarmadıq. Biz qarar aldıq – kelecegimizni Ukraina terkibinde milliy-territorial muhtariyette quracaqmız – ve bu yerde noqta qoyamız!», – dep qayd etti siyasetçi.
Qırımda qalğan apayı azat etmege rica ete
Qırımnıñ Ukraina terkibine qaytuvı aqqında sualge, yarımadağa 5 yıl içinde kelmege yasaq etilgen Mustafa Cemilev, tekmil cevap bermey, amma bu meselege ümütnen baqa. Öz apayından da öpkeler eşite.
«Er telefon laqırdımız qavğanen başlay! – dey Mustafa ağa, – Apayım er soray: siz, erkekler anda ne yapasıñız? Bizni ne vaqıt azat etecesiñiz?».
Radio Svoboda
