Ögüñizde Qırım.Aqiqatnıñ cenkniñ kündelik ayatı aqqında qaydlar sırasınıñ devamıdır. Artıq bu rubrikanıñ qaramanı olğan Han şartlı ismi ile arbiy kündelik ayatı: bütün batalyon içün pişirgen pilâv, paradan daa qıymetli olğan çoraplar ve balasına ne içün cenk aqqında aytıp bermeycegi aqqında ikâye ete.
Yanımda Ukrayina qıtasına köçken soñ Qırımdan maña ketirilgen cezve bar. Bir kere ateş astında qaldıq. Adamlarnı çıqarmaq kerek ve biz maşnalarğa ne olğanını körmek içün çaptıq. Bir maşna eksik olğanını kördik. Yanıp bitti. Oğlanlarnıñ anda em vesiqaları, em arbiy taqımı edi. Menim maşnam bütün edi. Buña emin orlğanımdan soñ evel oturğanımız dairege çaptım.
Oğlanlar qıçıra: "Han, sen qayda?"
– "Men cezveni almağa ketem. O menim içün qıymetlidir".
Men çapam, daireden cezveni alam ve kene maşna tarafqa çapam, cezveni qoyap ve maşnanı yerinden koçbrem. Allahqa şükür.
Bu cezvede er kün qave pişirem, künde eki-üç kere. Bir qaşıq şeker qoşam ve sigaretnen isem.
Bizim sobamız bar, oña raketa sobası deymiz. Gril içün odun ya da kömür atamız, elbete satın almaq içün yer tapsamız. Kömür nege kerek? Kömür ateş olmaması ve duşmanlar gece bizni körip olmaması içün kerek. Quru spirti aplarını, üstüne de kömür qoyamız. O yanıp başlay, tütün yoq deseñ olacaq, qave ise pişirmek mümkün.
Bütün batalyon içün pilâv
Batalyonda dört qırımtatarmız. Yaqında kombatımıznıñ doğğan künü. O bizge dey: "Oğlanlar, 350 adam içün şurpa ve pilâv pişirip olursıñızmı?". Biz öz aramınzda laf ettik ve yaparmız dedik.
Bir balaban qazan şurpa ve eki balaban qazan pilâv içün edi. Biz bir kün ögüne başladıq. Bir kün çalıştıq. Neticede bütün batalyon pek memnün qaldı: bu qadar lezetli pilâv, bu qadar lezetli şurpa!
Batalyon içün pilâv aqqında subetke qırımlı Duşman şartlı ismi ile arbiy qoşula.
– Subetiñizge biraz kirişirim, çünki ikâyeniñ başını bilmeñiz kerek. Kombatımız Aqyarlı. Onıñ içün batalyonda qırımtatarlar olğanı müimdir. O, tarihiy anınıñ emiyetini añlay. Onıñ içün kollektivde yerimizni tapmamızğa, diqqatnıñ merkezinde olmamızğa yardım etmege müim edi. O, aşhane vastasınen bizge öz-özümizni kerçekleştirmege imkân berdi. "Kerek olğan er şeyni beririm, dedi o. - Bütün batalyon leztli yemek aşamalı".
Kombatımız ukrayin ve qırımtatarlarnıñ umumiy tarihı olğanını daima qayd ete.
Qırımtatar yemeklerinden ğayrı, o, kostüm şousını da taqdim etti: ukrayin askerleri autentik urbalarda. Olarnıñ arasında qırımtatar askeri de bar edi. Kombatımız ukrayin ve qırımtatarlarnıñ umumiy tarihı olğanını daima qayd ete. Asırlar devamında bizni yoq etmege tırışqan umumiy duşmanımız bar. Amma biz bir şeyge baqmadan sağ qaldıq. Ve biz birlikte olğanda yeñe edik.
Bir kün çalıştıq. Ve er kes kombatımıznı hayırlağanda o, bu aşlarnı pişirgenlerge ayrı diqqat etti. Qırımtatar bayrağı ise ukrayin bayrağı yanında yelpirey edi.
Sevgili qadın ile qave
Duşman şartlı ismi ile arbiy susa ve Han öz ikâyesini devam ete.
– Dniproğa maşnamnıñ yürsetici qısmını tamir etmek içün kelldik. Men bir tınç yaşayış kördim. Kimerde sirena sesleri de ola, raketalar da uçıp kele. Qavehanelerde qave içken, bira içken adamlarnı kördim. Men olarnı ayıplamadım. Ne içün yoq? Men de sevgili qadınım ile körüşip, qave içmege ister edim. Men duşmannen cenkleşken zaman birisi qave içkeni içün açıvlanmayım.
Men olarnı ayıplamadım. Ne içün yoq? Men de sevgili qadınım ile körüşip, qave içmege ister edim
Tükânğa ev eşyasını almaq içün kirdim. Tükânnıñ bir yarısında adamlar bira içeler ve cenk aqqında laf eteler. Men turam, üç kişi nasıl doğru cenkleşmek kerek olğanı aqqında fikir yürseteler. Bu adamlar arbiy areketlerni ne olğanını bile bilmegenlerini ve tasavurı olmağan şeyler aqqında laf etkenlerini añlayım. Olarnıñ yanına barıp: "Bilmegen şeyler aqqında ne laf etesiz, bunıñ yerine qızlar aqqında laf etse ediñiz" aytmağa istedim. Soñra tüşündim: nege? Külümsiredim ve kettim.
Bir şeyni añlap olamayım. Ukrayinanıñ mustaqillik qazanğan bütün devirlerde insanlar orduğa celp etildi. Olarnı silâ qullanmağa ögrettiler. Ve bugün bazıları evde otura ve celpnameden sağlana. Qadınlarnıñ fistanları arqasında saqlanğan böyle adamlardan igrenem.
Cenk aqqında
Cenkten soñ ne olacağını tüşünmedim. Şimdi ne yerde bulunğanımnı pek yahşı añlayım, şunıñ içün hayal etmek, planlar qurmaq saçmadır.
Balama cenk aqqında iç bir şey aytıp bermeycegim. Cenk bu çamurdır, zorbalıqtır. Menim balalarım ve torunlarım bunı körgenlerini istemez edim. Ve kendim aqqında aytıp bermeycegim. Sovet devrinde cenk veteranları mekteplerge kelip, cenk aqqında aytıp bere ediler. Bugünde yüz bergenini körip, o zaman ne olğanını pek yahşı añlayım. Aytılacaq şey yoq.
Menim balalarım ve torunlarım bunı körgenlerini istemez edim
Mında degerlerni ğayrıdan baqıp çıqasıñ. Mında paranıñ iç bir degeri yoq. Adiy yaşayışta tükânğa kelip, bir şeyler alıp da eki biñ grivna eşitse edim, şaştıñızmı der edim. Mında ise aksine. Bir şeyni içün para kerek olsa, eki biñ grivna bile olsun beresiñ. Tükânğa kelseñ, eki biñ eşitsen saña epsi bir, bar olsa beresiñ, olmasa almaysıñ. Maddiy şeylerniñ degeri cenk vaqtında arqa planğa kete. Mında çorap paradan daa qıymetlidir.
Mında kimniñ kim olğanını köre bilesiñ. Toksik insannı toksik olmağandan ayırıp olasıñ ve böyle adamlardan uzaq turmağa tırışasıñ. Cenk eyilik ve kemlik, dost ve duşman markeridir. Kimge inanmaq mümkün olğanını, kimge ise mükün olmağanını köresiñ.
Cenk lotereya kibidir.
Rusiye fevralniñ 24-nde Ukrayinağa büyük istilâ etti, amma istegenini alamadı, hususan ukrainalılarnıñ tirenüvi sebebinden Kyivni zapt etemedi.
Aprelniñ 22-nde Rusiye Ukrayinadaki «mahsus operatsiyanıñ» (anda büyük istilânı böyle adlandıralar) «ekinci fazası» vaqtında yañı planlar aqqında bildirdi. Rusiye arbiyleri işğal etilgen Qırımğa qara ayatını temin etmek ve Pridnestrovyege çıqmaq içün Donbas ve cenübiy Ukrayinanı kontrol altına almağa niyetlene.
Faqat, ğarbiy istihbaratnıñ malümatına köre, Donbasta Rusiye muvafaqiyetli sıñırlı ve Ukrayinanıñ küçlü tirenüvi sebebinden Rusiye ordusınıñ ğayıpları büyük.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnıküzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
