Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

"Bu şişeni elimde tutqanım içün teşekkürler, mayor arqadaş". Rusiye quvetçileri qırımlılarnı nasıl horlaylar


Tasviriy resim
Tasviriy resim

Qırım sakinleri içtimaiy ağlarda ukrayin timsallerini tarqatmağa, ukrayin yırlarını diñlemege ve ukrayin ordusına qoltutuv bildirmege devam ete. Rusiye quvetçileri böyle qırımlılarnı tapıp, tutıp, mahkemege yollamağa tırışa.

Yaqalanğan qırımlılarnı da horlaylar. Olarnı videoğa çekip, öz fikirlerini açıqtan bildirmege, Putinge olğan sevgisini bildirmege ya da Rusiye vatanperverlik yırlarını icra etmege mecbur eteler.

Bu vaqia o qadar tarqalğan ki, Irade uquq qorçalayıcı teşebbüsiniñ ekspertleri onı tafsilâtlıca ögrenmege başladılar. Bu videolarnı kim ve nasıl yapa, öz itibarını aşalavnıñ nasıl şekilleri "trend" ve Rusiye akimiyetiniñ bu kibi numayışlarğa ne içün ihtiyacı bar — bu materialda oquñız.

Rejissör kim

Öz esabatında uquq qoruyıcılar video-afu istemelerniñ yaratılması ve Qırımdaki bu malümatnıñ tarqatıluvınıñ arqasında Rusiye İç işler nazirliginiñ hadimleri turğanını isbatlay. Bu, gizli bir şey degil, hususan, aşalanuvnıñ nevbetteki qurbanı adiy uquqiy tilde yazılğan standart metinni oquğanını körgende.

Diger taraftan, Qırım yarımadasında Rusiye quvetçileri, yerli matbuat vastalarında Ukrayinağa simpatiya içün tutulğan insanlarnıñ onlarnen videolarınıñ peyda oluvını izaatlamaylar.

İnsan itibarını kütleviy şekilde aşalav kampaniyası arbiy cinayet alâmetlerine saip olğanı içün, oña belli bir Rusiye qurulışları ve ayrı şahıslarnıñ alâqası bar olğanını isbatlamaq ğayet müimdir. Bu sebepten Rusiye İç işler nazirliginiñ Aqyar şeeri boyunca taqvimi, daktiloskopiya içün yer — levhaları, arqa planındaki boy ölçev sızıqları ya da Qırımdaki cemiyet nizamını qorçalamaq içün Rusiye Baş idaresiniñ embleması ile plakatlar, aq qorçalayıcılar şimdi vesiqalandırğan delillerge çevirile.

Nasıl aşalaylar

Bundan da ğayrı, mütehassıslar böyle yüzlerce videolarnı talil ettiler ve bu usulnıñ bir qaç tesiri bar olğanını qayd ettiler. Meselâ, tutulğanlarnıñ 99 faizini videoğa şahsiy malümatlarını bermege mecbur eteler. Bu, yaşağan ya da çalışqan yerlerinde taqip etilüvge ketire bile. Bundan da ğayrı, qurbanlarnıñ yarısından ziyadesi adiy bir şeyni tekrarlamağa mecbur olalar: "Bu yapqanlarımdan peşmanım, afu sorayım ve bir daa böyle bir şey yapmaycam".

Maruzanıñ müellifleri qayd eteler ki, bu kibi çıqışlar bile, insanlarnıñ maneviy cezası ola, çünki olar öz fikirlerinden vazgeçmege ve öz fikirleri içün afu soramağa mecbur olalar.

Qurbanlarnıñ aman-aman yarısı qoşma aşalav şekillerine rastkele — Rusiye gimnini ya da diger vatanperver yırlarını icra etmege, arbiy istilâğa açıqtan-açıq qol tutmağa ve Rusiye ordusına qoltutuv sözlerini aytmağa mecbur eteler.

Ayrı allarda qırımlılardan öz fikirlerini deñiştirgenlerini ve ukrayinlerni "Lânetli şeytaniyet" olaraq sayğanlarını bildirmeleri talap etile edi.

Eñ "icadiy rejissörlar" mabüslerniñ tış körünişini aşalanuvnı arttırmaq içün yaratılğan atributlarnen tolduralar. Çoqusı allarda tutulğanlarğa Rusiye ordusınıñ arbiy kiyimini (qılıç ve kaska) kiydireler ya da Rusiye trikolorını bereler. Ekspertler şunı da qayd ettiler ki, "profilaktikağa oğrağan" qırımlı şampan tübünden boş tara tutıp, "Şimdi bu şişe başqa yerde degil de, menim elimde olğanı içün teşekkürler bildirem" dep ayta, soñra ise "Prorvömsâ, opera" yırını icra ete.

Bularnıñ episi ne içün?

Öz hulâsalarında uquq qorçalayıcılar qayd eteler ki, bunıñ episi ayrı şahıslarnıñ spontan duyğusal reaktsiyasına oşamay, em de uquq qoruyıcılar ve teşviqat resurslarınıñ tesirinde koordinatsiya olğanını qayd eteler. Irade-niñ fikrince, işğal etilgen Qırımnıñ Rusiye akimiyeti qanunsız usullarnı, şu cümleden, şahsiy menliginiñ açıq sürette aşalavı, cemaat taqipleri, umumiy nefret müitiniñ yaratılması kibi usullarnı qullanmaqta.

Ekspertlerniñ fikirince, bu siyasetniñ esas maqsadı — Ukrayina tarafdarı olğan insanlarnı yoq etmek ve yarımadada bunıñ kibi fikirlerniñ tarqaluvına yol bermemektir. Aynı zamanda Rusiye quvetçileri qırımlılarnıñ cemiyet añına ahlâqiy alçaqlav ve hoşgörsizlikni normalleştirmege ve haberdar etüv ameliyatını teşviq etmege tırışa.

Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://d1ug5n8f9xpr1h.cloudfront.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.

Bloklav ve tsenzurasız haberler! Qırım.Aqiqat qullanımını qurmaq içün iOS ve Android.

Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi

2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.

2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.

Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.

XS
SM
MD
LG