Bağçasarayda 2016 senesi mayısnıñ 24-nde aqşam şeer şurasınıñ sabıq deputatı, Dünya qırımtatar kongressi icra komitetiniñ azası Ervin İbragimov hırsızlanğan edi. Maşinası orta yolda tapıldı. Üç yıl devamında Qırımda Rusiye quvetçileri ğayıp olğan kişini öyle de tapmadı, esas Ukrainada ise bu davanı tahqiq etmek çağıruvları ile aktsiyalar muntazam sürette keçirile.
Rusiye quvetçileri Ervin İbragimovnıñ hırsızlanğanını nasıl tahqiq ete? Qırımda hırsızlanğannıñ soy-sopları ne yapa? Halqara destek yardım ete bilemi? Alıp barıcı Katerina Nekreçaya Ervin İbragimovnıñ babası Umer İbragimov ile bu suallerniñ cevabını Qırım.Aqiqat Radiosınıñ yayınında qıdıra.
– 2018 senesi sentâbr ayında Varşavada OSCE insan aqları umumiy toplaşuv konferentsiyasında çıqışta bulunıp, oğlunı vatandaş fikri ve qırımtatar halqınıñ aqlarını qoruğanı içün Rusiye devlet organları tarafından hırsızlanğanından emin olğanıñıznı ayttıñız. Bu sebepni nasıl ögrendiñiz?
Balalar oña aytqan edi: «Ervin, seni taqip eteler, ketmek kerek». O da ayta edi: «Menim kibi genç soyları ketse, ana-babalarımıznıñ yanında kim qalacaq? Meni ne beklegenini bilem»
– Oğlumnıñ faal olğanını bilem, o, em Meclis azası, em Qurultay delegatı ola. Tintüv ve mahkemeler olğan er yerde er vaqıt bar edi. Başqa taraftan, bu cinayetni Federal telükesizlik hızmeti yaptı dep ne içün aytam?Hırsızlanmasından evel yaqın dostlarından onı sorağan ediler, böyle bir haber alğan edim. Ervin sportnen oğraşa, futbol oynay edi. Dostlarından boks, karate, küreşnen oğraşamı, dep sorağan ediler. Ekinciden – Ahtem Çiygoznıñ mahkemeleri olğanda Ervinniñ yanında FSB hadimi kelip çetke çekken edi. Ne aqqında laf etkenlerini bilmeyim… amma soñra dostlarına oña işbirligi yapmağa teklif etilgenini aytqan edi. Çoq şey ayta bilem. Onı tek bir kün taqip etmediler. Sıñırdan keçkende (Qırımnıñ memuriy sıñırı – QA) 2-3 saat tuta ediler. Ervin anasına aytqan edi: «Meni tutsalar, qasevetlenme, telâşlanma, er şey güzel olacaq».
– Yani böyle vaziyet – taqip, bir de bir körüşüvler – insanlar alışqan norma olamı? Belki, telükeni yañlış is eteler?
– Balalar oña aytqan edi: «Ervin, seni taqip eteler, ketmek kerek». O da ayta edi: «Menim kibi genç soyları ketse, ana-babalarımıznıñ yanında kim qalacaq? Meni ne beklegenini bilem». Anasını tenbilegen edi: «Bir şey saqlama, yasaqlanğan bir şeyim yoq». Bugün böyle yaşaymız. Yarınnı tüşünip olamaymız.
– Rusiye Tahqiqat komiteti Ervinniñ ğayıp oluvınen bağlı dava açtı. Özü açtımı ya da siziñ basqıñıznen?
– Men ariza berdim. Evden yüz metr mesafede maşinanı tapıp, dostlardan sorap başladım. Ervin qalacağını er vaqıt ayta edi. Maşinada anahtar ateşlevde edi. Başta bir fikrim da yoq edi. Baqsam, dostları sorap başladı, ve video nezareti olğan tükânçıq sayesinde aralarından biri disk çıqarılmalı dep ayttı. Quvançımız oldı. Anda olğanlarnı körip şaştım, yapacağımıznı bilmey edim. Ervinniñ dostları sayesinde İç işler nazirligine, o künü prokuraturağa da muracaat ettik – anda şlagbaumda bular tura edi, olarğa ne aytacağımnı bilmeyim. «Samooborona». Arizalarımıznı qabul etip, kopiyalarını ketirgenler. FSB o künü vesiqalarımıznı qabul etmedi. Kirişte telefon etip başladılar, poçtağa atıñız degenler. Ne qayd etkenler, ne bir şey. Soñra Tahqiqat komitetine kettik, anda biraz açuvlandılar. Qabul etkenler. Soñra Glavpoçtamttan FSB adresine yolladıq. Bugünge qadar cevap almadıq.
– O diskteki videoda, 2016 senesi qırımtatar faali Nariman Celâl bildirgenine köre, «yol devriye hızmetiniñ urbasında insanlar Ervin İbragimovnı toqtatıp, onı maşinasından çıqara ve diger maşinağa mindire, soñra da kete». Daa soñra video İnternetke tüşti.
Halqara basqı yapılmasa, mence, müsbet bir netice olmaycaq. Ümütimni coymayım, bekleyim ve oğlumnı körmege ümüt etem
– Tahqiqatçıdan soradım: iç olmadım bir kişi davet etildimi? Yoq. Men onıñ dostlarına, işdeşlerine muracaat ettim, olar kelip şaatlıq etti. Ne yazıq ki, bir şey yapılmadı. Maña 20-den çoq mesac keldi – men telefonlarnı kösterdim, amma olar mevzunı deñiştire edi. Sahte dep, sizge kim telefon etti, kim qorquzdı ögrenmek imkânsız degenler. Dava Aqmescitteki Tahqiqat komitetiniñ Baş idaresine berilgen soñ – tam sessizlik. Aynı maşinadan taqip etilgen üç ğayıp olğannı bir davağa birleştirgenler: Ervin, Arsen Aliyev ve Saq şeerinden daa bir oğlan… Ne yazıq ki, kerçek bizim tarafımızda degil.
– Şunıñ içün halqara qurulışlarğa muracaat etip başladıñız…
– Ervinniñ işdeşleri sayesinde halqara meydançıqlar teşkil etildi. Men, elbette, irişmege tırıştım. Birinci künleri Strasburgda qıyın oldı. Men cemiyet bilgen bir insan degilim ve ilk sefer böyle çıqış yaptım. Eyecanlanğan insan üç-dört daqqada er şeyni añlatmalı, bir şey unutmamalı… Bunı aytmağa tırıştım. Meni eşiterler, biri yardım eter, bir yerde bir şey tesir eter dep ümütim bar edi. Elbette, ümüt soñunda öle. Elimden kelgeni qadar halqara meydançıqlarda muracaat etmege tırışam. Amma şimdilik, afsus ki, bir netice yoq.
– Bu küreşte kimge ve nege işanasıñız?
– Advokatlarğa ümüt etem. Advokat soramasa, tahqiqatçı davanı baqacaqmı? Qıbırdaycaqmı? Ne qadar az raatsızlasalar, o qadar tez unutalar. Üç yıl, bilesiñizmi… Bu üç yıl ceennem oldı… Olarğa halqara basqı yapılmasa, mence, müsbet bir netice olmaycaq. Ümütimni coymayım, bekleyim ve oğlumnı körmege ümüt etem.
Malümat: Bağçasarayda 2016 senesi mayısnıñ 24-nde Dünya qırımtatar kongressi icra komitetiniñ azası, Bağçasaray şeer şurasınıñ sabıq deputatı Ervin İbragimov hırsızlanğan edi. Maşinası orta yolda tapıldı.
Qırımtatar faali Nariman Celâl tutulğanını video nezareti kameraları qayd etti, dep bildirdi. Video uquq qoruyıcı organlarına berildi.
Ğayıp olğan insannıñ babası yarımadanıñ Rusiye prokuraturasına ariza berip, oğlunı qıdırmağa rica etti.
Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ prokuraturası Ervin İbragimovnıñ ğayıp olmasınen bağlı mahkemeden evel tahqiqat keçirmekte.
Qırım işğalinden soñ yarımadada insanlar, hususan qırımtatarlar, sıq-sıq qaçırılmağa başladı. Rusiye Taqiqat komitetiniñ Qırım idaresi, «yarımadada qırımtatarlarnıñ kütleviy ğayıp olması» qayd etilmey, dep israr ete.
(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)
Katerina Nekreçaya, Qırım.Aqiqat Radiosınıñ prodüseri, alıp barıcı ve mahsus leyhalarnıñ müellifi
