Ukraina BM temsilciligi bildirgenine köre, teşkilâtnıñ baş kâtibi António Guterresniñ işğal altındaki yarımadada insan aqları vaziyetine dair üçünci maruzası Qırımnen bağlı yañı qararnıñ leyha temeli olacaq.
«BM Baş kâtibiniñ Qırım maruzası… Rusiyeniñ işğalci devlet olaraq halqara mecburiyetlerini yerine ketirmege istemegenini köstere. Ukraina BM Baş Assambleyasınıñ qarar leyhasını baş kâtipniñ hulâsasına esaslanıp taqdim etecek», – dep aytıla Ukraina missiyasınıñ Twitter haberinde.
BM baş kâtibiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve Aqyardaki insan aqları vaziyetine dair üçünci maruzasında hususan FSB hadimleri tarafından işkence ve sert yanaşuv, insan hırsızlanuvlarına alâqası olğanlarnıñ cezasız qalması, jurnalistlerniñ işine kirişüv, Qırımdan zornen avuştıruv ve sürgün etüv aqqında aytıla.
António Guterresniñ Qırım ve Aqyarda insan aqları vaziyetine dair evelki maruzası bu sene iyül ayında derc etildi.
İyülniñ başında BM insan aqları Yuqarı komissarı Michelle Bachelet Qırımdaki insan aqları vaziyetine dair maruzanı taqdim etip, yarımadada işkence qullanıla ve söz serbestligi sıñırlanıla, dep bildirdi.
Rusiye Tış işler naziri Sergey Lavrov işğal etilgen Qırımda insan aqlarınıñ bozuluvı aqqında laflar uydurıla, dep bildirgen edi.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
