2021 senesi işğal etilgen Qırımda 1785 insan aqları bozuluvına qayd etti. Bunıñ aqqında yanvarnıñ 25-nde Qırımtatar resurs merkezi taqdim etken esabatta yazıla
Esabatnıñ taqdim etilgen matbuat konferentsiyasında Qırımtatar resurs merkeziniñ yolbaşçısı Eskender Bariyev ve Qırımtatar resurs merkeziniñ bildirişme idarecisi Tatyana Podvornâk iştirak etti.
Aq qoruyıcılar qayd ettiler ki, bozuvlarnıñ ekseriyeti tamır qırımtatar halqınıñ temsilcilerine ait ve bu yarımadada artıq muntazam tarzda olğan şeydir.
QRM malümatına köre, 2021 senesi işğal etilgen Qırımda 53 tintüv olğan, olardan 33 qırımtatarlarnıñ evinde keçirilgen. 2020 senesi ise QRM 50 tintüv qayd etken edi.
"Siyasiy ve diniy sebeplerden taqbat yarımada işğal etilgen vaqıttan daimiy qalmaqta", - dediler QRM-nde.
"Tüntüvler vaqtında quvetçiler zarar körgenlerniñ aqlarıın sıq-sıq bozalar. Hususan, mülkni bozalar, ev saibi olmadan tintüv keçireler ya da yasaq etilgen kitaplarnı taşlaylar", - dedi Bariyev.
Keçken sene devamında aq qoruyıcılar 366 yaqalav qayd etti, olardan 330 qırımtatarlarğa dair. Bariyevniñ aytqanına köre, bu kategoriyada bu qadar qanun bozması destek bildirmek içün mahkeme binalarına, tahqiqat tevqifhanelerine ve muvaqqat tutuv izolâtorlarına kelgen faalerniñ kütleviy tutulması ile bağlıdır.
Matbuat konferentsiyası vaqtında ayrıca Qırım.Aqiqat frilanseri Vladislav Yesipenkonıñ, qırımtatar faalleri Asan ve Aziz Ahtemlvlarnıñ, Nariman Ametov ve Kurtumer Çalgozovnıñ yaqalavlarını qayd ettiler. Aq qoruyıcılar qayd ettiler ki, bu insanlar iskencelerge oğratılğan edi.
"Bu sene işğal etilgen Qırımda 210 tevqif qayd etildi, olardan 167 tamır qırımtatar halqına qarşı. 210 vaqiadan: 28 üküm, 40 memuriy dava, 25 yañı tevqif, 118 tevqif müddetiniñ uzatılması", - dep yazıla esabatta.
Bundan ğayrı aq qoruyıcılar adaletli makheme aqqınıñ 478 bozuluvını qayd ettiler, olardan 393 qırımtatar halqına qarşı. Bu köstergiç keçken senege baqqanda bayağı ziyadedir.
Aq qoruyıcılar siyasiy mabsülerniñ Qırımdan etap etilmesiniñ 37 vaqiasını qayd etti, olardan 36 qırımtatarlar.
Qırımtatar resurs merkeziniñ esabatında diniy aqlarnıñ, yarımadada ekologiya qaideleriniñ, siyasiy mabüslerniñ aqlarınıñ, qadın aqlarınıñ bozuluvı ve Qırımda qanunsız talimler aqqında malümat bar.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
