ABD, BMT Baş Assableyası tarafından işğal etilgen Qırımda insan aqlarına dair quvetleştirilgen ve yañartılğan bir qararnıñ qabul etilmesini alğışlay ve Rusiyeni qanunsız sürette yaqalanğan ukrainlerni azat etmege çağıra. Bu aqta Kyivdeki Amerika elçiliginiñ beyanatında yazıla.
"Rusiyeni Qırımda işğalci devlet olaraq öz mecburiyetlerine riayet etmege, bozuvlarnı ve qılınuvlarnı toqtatmağa çağırğan BMT BA qararını alğışlaymız. Rusiye qanunsız sürette tutulğan bütün Ukraina vatandaşlarını azat etmege ve insan aqları közeticilerini (Qırımğa – QA) şartsız yibermek kerek", – dep yazıla bildirmede.
Dekabrniñ 16-da, BMT Baş Assambleyası işğal etilgen Qırımda insan aqları vaziyeti aqqında yañartılğan ve quvetleştirilgen qararnı qabul etti. Qararğa 64 devlet qol tuttı, 23 ise qarşı çıqtı.
Evel Ukraina baş nazir muavini, Ukrainanıñ vaqtınca işğal etilgen topraqlarınıñ reintegratsiya meseleleri naziri Oleksiy Reznikov BMT-nıñ aza devletlerine qabul etilgen qarar içün minnetdarlıq bildirgen edi.
Ukraina TİN bildirgenine köre, yañartılğan qarar leyhasınıñ esas elementlerinden biri Rusiyege tazyıq köstermek içün halqara platformalar çerçivesinde iş birliginiñ arttırılmasına çağıruv olğan.
İyül ayında BMT insan aqları Yuqarı komissarı Mişel Baçelet Qırımda insan aqları vaziyeti aqqında maruzanı taqdim etip, yarımadada iskenceler ve söz serbestligi sıñırlavı devam etkenini bildirdi.
Rusiye Tış işler naziri Sergey Lavrov, noyabrniñ 27-nde işğal etilgen Qırımda insan aqlarınıñ bozuluvına dair laflar uydurıla, dep bildirdi.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
