Qırımtatarlarnıñ milliy lideri Mustafa Cemilevniñ fikirince, Çehiya prezidenti Miloş Zeman yaqında Çehiyada resmiy tedbirni ziyaret etken Rusiye kontrolindeki «Qırım birligi» qırımtatar teşkilâtı ne olğanını bilmey. Cemilev emin ki, bunıñ kibi ziyaretlerni Rusiye FSBsi Qırım ilhaqını qanuniyleştirmek içün teşkil ete.
Bu aqta Cemilev oktâbrniñ 31-nde Qırım.Aqiqatqa ayttı.
«Zeman, olğan teşkilâtlarnı bile, dep tüşünmeyim. Añlaşıla ki, malümatnı Rusiye FSBsi bere. Olar bu insanlarnı çeşit memleketlerde qabul ettire, Qırım işğalini qanuniyleştirmege isteyler», – dedi Cemilev.
Onıñ aytqanına köre, Çehiya prezidenti Rusiyege qoltutqanını ilk sefer köstermey, Çehiyanıñ umumiy baqışları ise farqlıdır.
«Bu siyasetçi Rusiyege qoltuta. Çehiyada Rusiye tarafdarı siyasetçiler bar olğanını bilm. Olar 68-inci yılda, Çehoslovakiya işğal altında olğanda da bar edi. Bu azlıq ürmet qazanğan avropalı memleketniñ prestijine zarar ketirgenine yazıqsınam. Umumen alğanda, Çehiya: ükümeti, halqara teşkilâtlardaki vekilleri Qırım işğaline qarşı çıqa, istilâcı memleketke qarşı sanktsiyalarğa qoltuta. Prezident ise, «beyaz qarğa» kibi, Putin begengen beyanat ya da areketlerni yapa. Pek yazıq», – dep qoştı qırımtatarlarnıñ lideri.
Rusiye FSBsiniñ bunıñnen bağlı izaatları yoq.
Daa evel kütleviy haber vastalarında Çehiya prezidenti Miloş Zeman Kreml kontrolindeki «Qırım birligi» qırımtatar teşkilâtınıñ vekillerini Praga kermenine tantanalı merasimge davet etti, dep haber etilgen edi.
Ukrainanıñ Çeh Cumhuriyeti elçihanesi bu ziyaret sebebinden narazılıq bildirdi.
«Qırım birliginiñ» Facebook saifesinde Pragadaki tedbirni teşkilâtnıñ hayriye leyhalarınıñ reberi Tamila Bezaziyeva ziyaret etti, dep aytıla.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
