Keçken afta Jurnalistik tahqiqatlar merkezi ukrain oligarhları Qırımda öz biznesini devam ettirmek içün ukrain sanktsion rejimi içindeki boşluqlarnı ne şekilde qullanğanı aqqında tarif etken materialnı derc etken edi. Söz hususan Rinat Ahmetov ve Dmitiry Firtaş aqqında yürsetile.
Ukraina oligarhları sanktsion rejimni aylânıp keçmek içün angim yoldan keteler? Ne içün resmiy Kyiv iç bir şey yapmay? Aynı zamanda yarımadanıñ rusiyeli memuriyeti anda çalışqan ukrain biznesi qarşı çıqmay? Bu ve buña beñzer suallerge Qırım.Aqiqat Radiosınıñ musafirleri ve mutehassıslar cevap bere.
Ukraina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki temsilcisi Boris Babin Qırımda biznesi olğanlarğa qarşı sanktsiyalarnıñ daa da semereli olması içün neler yapmaq mumkün olğanı aqqında fikir yürsete.
Sanktsiyalarnıñ kirsetilüvinen beraber olarnıñ amelge keçiriüvinen bağlı semereli mehanizmler aqqında da yazmaq kerekBoris Babin
– Qırımda qanunsız para qazanğan ve Rusiye tecavuzınıñ iqtisadiy aleti vazifesini oynağan bütün mülkiyet, bütün strukturalar ofşorlar üzerinden aq saiplerinen mürekkep alâqada buluna. Bu sebepten, menimce – şahıslarğa nisbeten kirsetilgen sanktsiyalarnen paralel olaraq, Ukrainada ve diger devletlerde mülkiyeti ve resursları bulunğan şirketlerge qarşı semereli sanktisyalar kirsetilüvi eñ yahşı bir yol olur edi. Aks taqdirde bu tek beyanname şeklinde olmaqnen sıñırlanıp qalır. Sanktsiyalarnıñ kirsetilüvinen beraber olarnıñ amelge keçirilüvinen bağlı semereli mehanzmler aqqında da yazmaq kerek olğanını qayd etmek ister edim.Bugün de-bugünçeşit telükesizlik organlarından olar bu saade iç bir şey yapalmağanı aqqında eşitemiz. Qırımda çalışqan biznesni Ukrainada açılğan cinaiy davalar vastasınen de bastırmalı. Yarımada butün büyük biznes hammal ala ve mahsullarınen hızmetini Qırım tışına çıqara.
Boris Babin, şu cumleden Qırımda aq saibi ukrainalılar olğan bizneske qarşı, Kyiv şiddetli çareler körmek kerek olğanını qayd ete.
Jurnalistik tahqiqatlar merkeziniñ yolbaşçısı Valentiba Samar ukrain oligarhlarınıñ eki tarafta da raat çalışuv usulları aqqında tarif ete.
– Limanı qapalı olğan Aqyarda Rinat Ahemtovnıñ “Avlita” adlı stividor şirketi çalışmağa devam ete ve er afta boğday yükley, bunı da BlackSeaNews ile “Mirtvorets” monitoringinde körmek mümkün. Bu 2014 senesi bile diqqatımıznı çekken edi, çünki Ahmetov diger oligarhlarğa köre, ilhaqtan eñ az zarar körgenlerden biri ola ve Qırımda çalışmağa devam ete.Yuriy Kosük ve Dmitriy Firtaş da anda çalışmağa devam ete. Olar öz mülkiyetini saqlap, işğalci memuriyetnen nasıl etip añlaşqandır? Olar bir shema işlep çıqardı – yani Ukraina ve Rusiyede klon şirketler açtılar. Firtaş ve Ahmetovnıñ şirketleri Kyivde qayd etildi, anca aynı zamanda Moskvada bularğa bağlı şirketler açaraq, Qırımda olğan mülkiyetni bir bölükleri ya da alt şirketleri etip kösterdiler.
Valentina Samar, Qırım ilhaqına qarşı kirsetilgen ukrian sanktsiyalarını aylânıp keçkenlerge qarşı Kyiv iç bir cezalav mehanizmleri işlep çıqarmağa istemegenine şikâyet ete.
– Ukrain memurları, olarnı mesuliyetke çekmege imkânımız yoq, Cinayet Kodeksinde iç bir madde yoq degenlerinde – yalan yo q. Lâkin bizim qanunlarımıznı er angi bir tabiiy afet teşip keçmedi de, sanktsion siyasetimizni böyle yetersiz yapmadı ya! Bu keniş manada halq deputatları, prezident memuriyeti ve ükümet ellerinen yapılğan şeyler. Bu insanlarnıñ elinen yapılğan felâket ve bunıñ içün cevapkâr olğan konkret şahıslar bar. Bu vaziyet birisi içün pek elverişli. Qırımda yüz bergen o ya da bu areketler Cinayet kodeksi, Gümrük kodeksi ve saire çerçivesine kire, faqat serbest “Qırım” iqtisadiy zonasına istinaden olarnıñ epsine qanuniy ceetten musaade berile. Bizde bularnı qaplap alacaq iç bir rejim, iç bir uyğun qanun ve qanuniy akt yoq.
Jurnalistik tahqiqatlar merkezi derc etken materialda rusiyeli bazı oligarhlarğa nisbeten Ukraina sanktsion siyaseti tekmil işlenmegeni aqqında söz yürsetile:
“Jurnalistik tahqiqatlar merkezi amerikan sanktsiyalarindan SNBO daa ziyade sayıdaiştirakçi “coyğanını” esapladı: olar arasında rusiyeli 40 şirket ve 25 memur bar. Albuki, halq deputatı Sergey Leşenko sanktsion cedvellerdeki “teşiklerge” işaret etken soñ, iyün ayında Havfsılıq Şurası özüniñ mayıs ayında azırlağan ilk qararını “belgilemege” mecbur qalğan edi. Cedvelge Rotenberg, Vekselberg, Deripaska kibi rusiyeli oligarhlar ve “Kreml cedveli” denilgen Putin rejimini ayaqta tutqan diger direkler kirsetilmegen edi, albuki olarğa nisbeten kirsetilgen sanktsiyalar aqqındaPetro Poroşenko açıq-açq aytqan edi”.
Neticede tahqiqatçı-jurnalistler Ukraina milliy havfsızlıq ve mudafaa Şurasında bu problemelarnen oğraşacaq mahsus sanktison departament teşkil etmege teklif ete.
(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)
