Qırımda qorqu ve nefret

Mahsus Qırım.Aqiqat içün

Ukrainanıñ tarafını tutqan optimistler, Rusiyeniñ içki ve tışqı halqara vaziyeti fenalaşqan sayın Qırım sakinleriniñ Kyivge daa sıq simpatiya ile baqacaqlarını bekleyler. «Aqiqiy siyaset»ke inanğanlar umütlerini, Moskva elitalarını işğal etilgen territoriyalar meselesini çezmege mecbur etecek ğarpnıñ sanktsiyaları ile bağlaylar. Yarımadanıñ tışında bulunğan Qırım diasporasından bir qısımnıñ noqtai-nazarına köre, «cumhuriyet»te 2014 senesinde er şeyge lâqaydlıq köstergen insanlarda tenqidiy fikirlevni inkişaf ettirip, esas emiyetni haberdar etüv işine bermek kerek.

Tarafdarları yeterli derecede israrlı olsa, bu üç strategiyadan er biriniñ semereli olacağından emin olmaq mümkün. Aynı zamanda, yarımadadan alınğan haberlerge köre, şimdi onıñ ortalama bir sakini etraftaki aqiqat ile keskin bir çatışma basamağından keçe. Kremlniñ kontroli altında olğan yerli ukümet maqsatkârlıq ile, lâkin iç bir istidatsız, aşağı tabaqalarda qaynağan memnüniyetsizlikni ananeviy olğan tış duşmanlarını qıdıruv yatağına doğrultmağa tırışa. Moskvanıñ, bundan 30 yıl evel Afğanistanda olğanı kibi, ğaliba, aman-aman aynı terenlikke batıp qaldığı Suriyedeki vaqialar, özüni ürmet etken er bir Rusiye propagandisti içün sevgen mevzusı olğan – «banderacılarnıñ Ukrainası»nı ekinci planğa çektiler.

​Şimdi Aqmescitteki Lenin meydanında Donbassqa Qırımnıñ «tuvğan liman»ına yapqan yolunı tekrarlamağa bermegen Bankovskayanıñ şorbacısı ve diger «qatiller»niñ qorqulıqlarını endi yaqmaylar. Şimdi endi ğarp dünyasınıñ liderleri: Tereza Mey, Emmanüel Makron ve yaqında Peterburg rekonstrukorları tarafından fahriy qazaq unvanından marum etilgen Donald Tramp kenardan taşqan nefretniñ tatbiq etilmesi içün esas obyektke çevirildiler. Aksönovnıñ penceresi tübüne zorlanıp ketirilgen bücetçiler ve bütünley samimiy olğan şeer delileri, iş arası, «nükleer kül» endi yaqın deye fikir yürsetip, «nezaret etmek ve cezalamaq»nı talap eteler.

Rusiye cemiyetiniñ bütün seviyelerde içten çürümesi, Abhaziya, Donbass ya da Qırım kibi Kreml tarafından kontrol etilgen territoriyalarda aks etilmemek mümkün degil. İmperiyanıñ kenarlarında o, yarı kolonial olğan Ermenistanda olğanı kibi siyasiy qarışıqlıqlar, ya da Beyazrusiye örnegindeki gaykalarnıñ sıqılması şekline özüni köstere. Metropoliyanıñ özü bu yılnıñ baarinde hususan küçlü şekilde sarsıtıldı; (asılında, bir yerge ketmegen) Putinniñ Kremlge qaytması, Volokolamsktaki ekologik felâket ve Kemerovodaki faciya aqqında haberlernen qarıştırılaraq kösterile.

​«Ufaq kişi»ni kilse çañlarınıñ qaqılması ve televizordan yañğırağan cenkâver nutuqlarnıñ zil tutulması ile emiş-demişler ve nefret, nefret ve qorqu sarıp alalar. 2014 senesinde iç bir isteksiz dünya syasetiniñ siñir tüyümlerinden birine çevirilgen Qırımda bu eki duyğu, areketlerni buğavlağan ve aqiqatnıñ doğru qabul etilmesini blok etken siñir çarpıcı gaz kibi avada yayılğanlar. Bu da azlıq etkeni kibi, bu yerde er şey, devlet apparatı tarafından ileri sürülgen etnik ve diniy ksenofobiya ile qoyu şekilde qarıştırılğandır. İsteseñiz, cinaiy ve memuriy işlerniñ milliy alâmetke köre statistikasına bir köz taşlañız – er şeyni birden añlarsıñız.

Bu soñ noqtadır demek, safdilliktir. Bundan soñ daa beter olacaq. Biz semetdeşlerimizge öz tekliflerimiznen irişe bilgenimizge qadar daa çoq şey eşitmek zorunda qalacaqmız. Moskva, bölgelerdeki vassallarını da celp etip, bütün zemaneviy dünya ve öz kelecegine qarşı qızğın bir cenk areketlerini alıp barğancek dialog içün imkân qalmay. Doğrusı, ayrı alınğan Rusiyede Telegramnı blok etmekniñ muvafaqiyetsiz teşebbüsine köre, Kreml musaviy olmağan bu küreşte şimdi endi yeñile. Demek ki, umüt bar.

Maksim Osadçuk, Qırım sakini, siyasetşınas

«Fikir» rubrikasında ifade etilgen fikirler muelliflerniñ öz fikirlerini aks etip, muarririyetniñ noqtai-nazarını er vaqıt aks etmey bileler