Ukraina faalleri artıq soñki dört yıl içinde Ukraina topraqlarında qanunsız areket etken bir qaç biñ rusiyeli arbiylerni identifikatsiya yaptı. Bu aqta vaqtınca işğal etilgen topraqlar ve Ukraina içinde köçip kelgenlerniñ meseleleri naziriniñ muavini Georgiy Tuka haber etti. O, Qırımnıñ özünde bile ilhaq iştirakçisi olğan 1500 kadrolı rusiyeli arbiysi bütünley identifikatsiya yapılğan.
Georgiy Tuka haber etkenine köre, bu malümat esasen devletke bağlı olmağan «Stopterror», InformNapalm ve «Mirotvorets» teşkilâtlarnıñ malümatına esaslanğanını qayd etti. Moderatorlarnıñ fikrine köre soñki teşkilât, Ukraina devleti ve cemiyetine havf teşkil etken Ukraina ve Rusiye vatandaşlarınıñ resmiy olmağan bir sicili oldı.
Ukrainanıñ «Stopterror» leyhasınıñ koordinatorı Semön Kabakayev,Qırım ve Donbassnıñ işğal etilüviniñ iştirakçileri olaraq, 2014 senesi anda yalıñız rusiyeli arbiyler kirip bardılar, dep esaplamamaq kerek.
Bu gibrid cenkniñ muim bir hususiyeti – arbiy tecavuznıñ ekilemci olmasıdırSemön Kabakayev
– Aslında, halqara mahkemeler içün Qırım ve Donbasstaki Rusiye tecavuzınen alâqalı deliller üç yönelişte toplana: yani şaatlar, İnternetteki, hususan ictimaiy ağlardaki açıq malümat ve cismiy delil olaraq, meselâ, urulğan tank, BTR ve saire kibi. Qırımda soñki soylârı yoq, amma Vladimir Putinniñ yarımadadaki arbiy operatsiyanen bağlı itirafı mevcut. Anda hususan,ukrainalı arbiylerni öz tarafına keçmege ikna etken GRU, FSB hadimleri iştirak etti. Bu gibrid cenkniñ muim bir hususiyeti – arbiy tecavuznıñ ekilemci olmasıdır. Yani ilk-evelâ «Qırım er zaman ruslarğa ait edi» denilgen şekilde tarih suniy şekilde bozulıp kösterilerek gumanitar işlev yapıla, ondan soñ – ukrain tilini sıqıştırılıp çıqarıla, tek bundan soñ, informatsion-psiholıogik operatsiyalr esasında tecavuz başlana. Albuki Rusiye ilk adımlarını çoqtan berli atqan edi.
Semön Kabakayev «georgiy şeriti» aktsiyası rusiyeli KHV teşebbüsinen ta 2005 senesinden itibaren keçirmege başlanaraq, 30-dan ziyade devlette tarqatılğanı aqqında hatırlata. O bilhassa, SSCBniñ Ekinci cian cenkinde ğalebe qazanğanınıñ timsali olaraq, Ukrainanıñ Ğarbinde ve Qırımda separatistlerniñ ayırılmaz yoldaşı olıp qaldı dep ayta mütehassıs.
Rusiye – terrorist degil de, arbiy cinayetçi. Eger Kremldekiler olarnıñ öz Nürnberg mahkemesi olmaz dep tüşünseler de, pek müşkül yañlışalarSemön Kabakayev
– Mesalâ, Ukraina adalet Nazirligi İnsan aqları halqara mahkemesinde dava aça, lâkin Rusiye tecavuzlarınıñ kompleksi bunen sıñırlanmay. Anda söz hususan, qıynavlar ve buña beñzer cinayetler aqqında kete. Bilgenime köre, Gaagadaki halqara cinayet mahkemesi Ukrainanıñ Rusiyege qarşı açqan davası bağlı pozitsiyasını ale daa tayinlep olamadı. O yerge materiallarnı faqat arbiy prokuratura ve yalıñız Roma nizamnamesinde belgilengen cinayetlerne alâqalı soylârını teslim ete – Rusiye ise, müessiseniñ özüni tanımağanı kibi, bunı da tanımay. Ukraina tış işleri nazirligi Rusiyeni terrorrizm sponsorı dep tanılğanınen bağlı dava açqan Halqara BMT mahkemesi de bar. Men bellesem, Rusiye – terrorist degil de, arbiy cinayetçi. Eger Kremldekiler olarnıñ öz Nürnberg mahkemesi olmaz dep tüşünseler de, pek müşkül yañlışalar.
Ukrainalı adliyeci, «Açıq mahkeme» cemaat teşkilâtınıñ yolbaşçısı Stanislav Batrin, 2018 senesinden başlap Ukrainanıñ uquqiy küreşinde Rusiye tecavuzına qarşı musbet meyil üküm sürip başladı dep saya.
2014 senesinde berli Ukrainada uquqiy seviyede Rusiyeniñ arbiy tecavuzına qarşı tirenüv boyunca yekâne siyaset işlenip çıqılmadıStanislav Batrin
– Şahsiy davalarnı esaplaycaq olsaq, mesele tek Ukrainanıñ Rusiyege qarşı açqan davaları degil, aksine, 2014 senesinden berli Ukrainada uquqiy seviyede Rusiyeniñ arbiy tecavuzına qarşı tirenüv boyunca yekâne siyaset işlenip çıqılmağanınen bağlı. Sunıñ içün Rusiyeniñ areketlerinden zarar körgen işhane ve şahıslar öz yolunı araştırmağa mecbur qaldı. Rusiyeniñ terrorist olaraq tanılmasına kelgen de ise: biz ilk künden başlap onıñ tecavuzcı-devlet olğanında israr etmek ve uquqiy işimizni oña köre qurmaq kerek edik. Yahşıda, professor ve Ukraina fevqulade ve vekâletli elçisi Volodımır Vasilenkonıñ teşebbüsinen Yuqarı Rada tarafından Rusiyege qarşı tirenüvnen bağlı bütün uquqiy areketlerni yönetken yekâne organ teşkil etilmesini közde tutqan qanun azırlanıp qabul etilgen edi.Bu iş ta 2014 senesi yapılğan olsa daa da yahşı olur edi, lâkin şimdi peyda olğanına da quvanamız.
Tatyana Kurmanova
(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)
